Όταν το 2017 ο Πάντι Σκοτ άρχισε να έχει δυνατούς πόνους στο στομάχι, η πιθανότητα να νοσεί από καρκίνο δεν του πέρασε καθόλου από το μυαλό. Ο Βρετανός φωτογράφος ήταν μόλις 34 ετών και υπερηφανευόταν για τη φυσική του κατάσταση.

Λίγες ημέρες μετά την κολονοσκόπηση, όμως, ενημερώθηκε ότι είχε προχωρημένο καρκίνο στο έντερο, ο οποίος είχε κάνει μετάσταση στο συκώτι.

Η περίπτωσή του δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα τελευταία 30 χρόνια παρατηρείται έξαρση των περιστατικών καρκίνου στις ηλικίες κάτω των 50 ετών. Η αύξηση είναι τόσο μεγάλη που κορυφαίοι επιδημιολόγοι πρότειναν να χαρακτηριστεί «επιδημία».

Η ανάλυση στοιχείων από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, την οποία έκαναν οι Financial Times, δείχνει πως τα ποσοστά καρκίνου στις ηλικίες κάτω των 35 ετών αυξήθηκαν στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων τριάντα ετών στις οικονομίες της G20.

Κατά τη διάρκεια των έξι ετών της θεραπείας του, ο Σκοτ διαπίστωσε την παραπάνω ηλικιακή μετατόπιση. «Αρχικά, ήμουν ο νεότερος στον θάλαμο. Αλλά τις προάλλες, καθώς έκανα χημειοθεραπεία, καθόμουν δίπλα σε έναν τύπο που πρέπει να ήταν γύρω στα 20», δήλωσε.

Οι ερευνητές δεν έχουν σαφή εξήγηση γιατί οι νεότεροι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στη νόσο σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές. Παρ' όλα αυτά, όπως πιστεύουν, μπορεί να υπάρχουν ενδείξεις για τους τύπους καρκίνου που προσβάλλουν τους νέους. Σύμφωνα με την έρευνα των FT, μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15 έως 39 ετών οι περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου αυξήθηκαν κατά 70% στις χώρες της G20 από το 1990 έως το 2019.

Ανάλυση που εκπονήθηκε από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία έδειξε ότι, το τρέχον έτος, το 13% των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου και το 7% των θανάτων αφορούσε άτομα κάτω των 50 ετών.

Η Μισέλ Μίτσελ, διευθύνουσα σύμβουλος του Cancer Research UK, τονίζει, ωστόσο, ότι περίπου το 90% όλων των καρκίνων προσβάλλει άτομα άνω των 50 ετών και το 50% άτομα άνω των 75 ετών. Παρ' όλα αυτά, η αύξηση στις νεότερες ηλικιακές ομάδες είναι «μια σημαντική αλλαγή. Πρέπει να την κατανοήσουμε», λέει.

Το CRUK έχει ξεκινήσει μια κοινή ερευνητική πρωτοβουλία με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ ώστε να διαπιστώσει περισσότερα για τις αιτίες που ο καρκίνος εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες.

Ο ρόλος του μικροβιώματος

Οι επιστήμονες εκτιμούν πως οι αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, που ξεκίνησαν στα μέσα του περασμένου αιώνα, αποτελούν μέρος της απάντησης. Ο Δρ Φρανκ Σίνκροπ, ογκολόγος και γαστρεντερολόγος στην Κλινική Mayo στις ΗΠΑ, αναφέρει πως ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει αυξηθεί σημαντικά στους ανθρώπους που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1960 και μετά.

«Η διατροφή και ο τρόπος ζωής των παιδιών είναι πιθανοί παράγοντες», σημειώνει, προσθέτοντας και την παιδική παχυσαρκία.

Παράλληλα, οι ερευνητές εστιάζουν στο μικροβίωμα – τα τρισεκατομμύρια μικρόβια που ζουν κυρίως στο έντερό μας. Το μικροβίωμα θεωρείται πως παίζει βασικό ρόλο στη συνολική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πέψης, της ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και της προστασίας από τα βακτήρια που προκαλούν ασθένειες.

Το γεγονός ότι οι περισσότερες περιπτώσεις σε νεότερους ανθρώπους αφορούν καρκίνους όπως του παχέος εντέρου, του οισοφάγου, του στομάχου, του παγκρέατος, του χοληδόχου πόρου, του ήπατος και της χοληδόχου κύστης ενισχύει την υπόθεση της σύνδεσης με τη διατροφή.

Ορισμένοι άλλοι τύποι καρκίνου που εμφανίζονται όλο και συχνότερα σε νεότερους, όπως ο καρκίνος του μαστού, των νεφρών, του ενδομητρίου, καθώς και του αίματος μπορεί να επηρεάζονται τόσο από την παχυσαρκία όσο και από την κατάσταση του μικροβιώματος, παρόλο που δεν έχουν προφανή σύνδεση με το πεπτικό σύστημα.

«Κόκκινες σημαίες»

Η αύξηση των περιπτώσεων του καρκίνου σε νεότερες ηλικίες δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τα συστήματα υγείας, αλλά και για τις οικονομίες. Οσοι επιβιώνουν, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υπογονιμότητας, καρδιαγγειακών παθήσεων και δευτερογενών καρκίνων, λένε οι ερευνητές, επιβαρύνοντας εκ νέου τα υγειονομικά συστήματα.

Η ερευνητική μονάδα για τα οικονομικά της υγείας στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Χαϊδελβέργης υπολόγισε ότι το εκτιμώμενο παγκόσμιο κόστος του καρκίνου από το 2020 έως το 2050 θα ανέλθει σε 25,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Αναγνωρίζοντας ότι οι καρκίνοι σε πρώιμη ηλικία γίνονται όλο και πιο συχνοί, ορισμένοι κλινικοί γιατροί ζητούν μείωση της ηλικιακής επιλεξιμότητας για τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου.

Στην Αγγλία, για παράδειγμα, τα πακέτα ελέγχου για τον καρκίνο του εντέρου γίνονται όταν οι ασθενείς συμπληρώνουν τα 60 έτη. Τον περασμένο μήνα, η Ομάδα Δράσης Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ, ένα ανεξάρτητο όργανο που αποτελείται από εμπειρογνώμονες, πρότεινε να μειωθεί η ηλικία για τον προληπτικό έλεγχο του μαστού στα 40 έτη. Το 2021, η ίδια ομάδα υποστήριξε ότι ο έλεγχος του παχέος εντέρου θα πρέπει να αρχίζει στα 45 έτη.

Την ίδια ώρα, πολλοί γιατροί επισημαίνουν την ανάγκη για εγρήγορση ακόμα και στους νέους ηλικίας 20 έως 30 ετών, αναγνωρίζοντας ότι ο καρκίνος δεν μπορεί πλέον να θεωρείται «εξωπραγματική» πιθανότητα. Ενας γιατρός από το Royal Marsden λέει χαρακτηριστικά: «Νεότεροι άνθρωποι μπορεί να έχουν εξεταστεί από πέντε ή έξι κλινικούς γιατρούς πριν παραπεμφθούν για εξειδικευμένες εξετάσεις, για διάγνωση και για θεραπεία. Τα ίδια συμπτώματα σε κάποιον κατά 30 χρόνια μεγαλύτερό του θα είχαν πιθανώς χτυπήσει αμέσως το «καμπανάκι» του κινδύνου. Οι καθυστερημένες διαγνώσεις μπορεί να αντικατοπτρίζουν επίσης την έλλειψη ενημέρωσης των νεότερων ατόμων για τα συμπτώματα που πρέπει να προσέχουν».

«Εχω ακούσει και έχω δει πολλές περιπτώσεις με νεότερους ανθρώπους που, μέχρι να έρθουν (στο νοσοκομείο), η νόσος τους είχε προχωρήσει αρκετά», αναφέρει ο ίδιος.

Με αφορμή τα παραπάνω, ο Σκοτ θυμάται ότι, αφού η γενική γιατρός του τον παρέπεμψε σε κεντρικό νοσοκομείο του Λονδίνου για εξετάσεις, της είπαν: «Δεν είναι επείγον, είναι 34 ετών, σαφώς είναι πολύ καλά στην υγεία του. Εκείνη πίεζε και πίεζε μέχρι που τελικά κατάφερε να με βάλουν μέσα».