Νέες προοπτικές στη θεραπεία της κατάθλιψης ανοίγει πρόσφατη μελέτη «ελληνογερμανικής συνεργασίας», η οποία σχετίζει άμεσα τη συγκεκριμένη ψυχιατρική διαταραχή με την ανοσολογία.

Εάν επιβεβαιωθούν τα ευρήματα της μελέτης σύμφωνα με τα οποία «ελλείμματα» στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού ενδέχεται να συνδέονται αιτιολογικά και με δυσλειτουργία του εγκεφάλου, δεν αποκλείεται στο μέλλον η θεραπεία της κατάθλιψης να λάβει ακόμα και τη μορφή εμβολίου.

Ειδικότερα, νέα κλινική μελέτη Ελλήνων και Γερμανών επιστημόνων δίνει νέα δεδομένα που υποστηρίζουν την ύπαρξη μιας ανοσολογικής υπόστασης της κατάθλιψης, μιας διαταραχής που παραδοσιακά θεωρείται πάθηση του εγκεφάλου. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Αμβούργου και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Frontiers in Immunology της Διεθνούς Ενωσης Εταιρειών Ανοσολογίας (IUIS). Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας είναι ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής Αγοραστός Αγοραστός και ο Γερμανός καθηγητής Νευροψυχιατρικής Stefan Gold, ενώ πρώτος συγγραφέας της μελέτης είναι ο ιατρός και διδάκτωρ νευροανοσολογίας Κωνσταντίνος Πάτας. Κατά τη διάρκειά της εξετάστηκαν σε καταθλιπτικούς ασθενείς τα Τ-λεμφοκύτταρα του περιφερικού αίματος, τα οποία κατέχουν κεντρικό ρόλο στην ανοσολογική απάντηση του οργανισμού.

Σύμφωνα με τα όσα είπε στην «Κ» ο κ. Πάτας, η μελέτη κατέδειξε ότι στους ασθενείς με κατάθλιψη υπήρχαν σημαντικά ελλείμματα στην έκφραση ειδικών υποδοχέων των Τ-λεμφοκυττάρων, οι οποίοι λειτουργούν ως «πλοηγοί» των συγκεκριμένων κυττάρων στη διαδικασία απάντησης του οργανισμού σε «εισβολείς». Αυτό το γεγονός πιθανότατα επηρεάζει την ικανότητα των Τ-λεμφοκυττάρων να δραστηριοποιούνται επαρκώς εναντίον λοιμώξεων, καθώς και να «περιπολούν» σημαντικές περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ενα δεύτερο εύρημα της μελέτης κατέδειξε υψηλότερη συχνότητα κατασταλτικών Τ-λεμφοκυττάρων στους καταθλιπτικούς ασθενείς (κυττάρων που έχουν ρυθμιστικό ρόλο, περιορίζοντας την ανοσολογική απάντηση), κάτι που αποτελεί ένδειξη υπέρμετρης «αυτοσυγκράτησης» στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, παρόμοια με αυτήν που παρατηρείται σε περιπτώσεις χρόνιων ιογενών λοιμώξεων και νεοπλασματικών νοσημάτων. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο ανάλυσης, η μελέτη έδειξε για πρώτη φορά πως οι ασθενείς με κατάθλιψη παρουσιάζουν μειωμένη ετερογένεια του «ανοσιακού ρεπερτορίου» τους σε σχέση με μη πάσχοντες. Αυτό σημαίνει πως στους καταθλιπτικούς ασθενείς, ορισμένοι μικροί υποπληθυσμοί Τ-λεμφοκυττάρων με εξειδικευμένη «αποστολή», αυξάνονται περισσότερο σε σχέση με τους μη ασθενείς, αφήνοντας «κενά» στο ρεπερτόριο της άμυνας του οργανισμού.

Οπως αναφέρει ο κ. Πάτας, τα ευρήματα αυτά ξεπερνούν το ψυχολογικό και συναισθηματικό υπόβαθρο που πρωτίστως χαρακτηρίζει την κατάθλιψη, καθώς σε βάθος χρόνου η νόσος μπορεί να ανοίξει και μια ανοσολογική «κερκόπορτα» εις βάρος της συνολικής σωματικής υγείας.
Επιπλέον, τα ανοσολογικά ελλείμματα που καταδεικνύει η μελέτη ίσως συνδέονται αιτιολογικά με τη δυσλειτουργία περιοχών του εγκεφάλου που έχουν να κάνουν με τη συναισθηματική διάθεση, τις γνωσιακές λειτουργίες και την κοινωνική συμπεριφορά.

Αν αυτό επιβεβαιωθεί στο μέλλον, τότε ανοίγεται ένας διαφορετικός δρόμος αντιμετώπισης των νευροψυχιατρικών παθήσεων, αφού μια προληπτική ή θεραπευτική παρέμβαση θα μπορεί θεωρητικά να γίνεται και σε «περιφερικό» πλέον επίπεδο, π.χ. με τη μορφή ενός εμβολίου, χωρίς να απαιτείται «κεντρική» πρόσβαση στις περιοχές του εγκεφάλου που δυσλειτουργούν.