Τρεις ενδιαφέρουσες επιστημονικές εκδηλώσεις πραγματοποιεί το Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας- Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (ΙΑΚΑ) του Π.Θ. το πρώτο 15νθήμερο του Μαΐου.

Η πρώτη θα γίνει την Τετάρτη 6 Μαΐου 2015 και ώρα 19:00 στο αμφιθέατρο Σαράτση, όπου η Μαρία Βασιλάκη (ΙΑΚΑ) θα μιλήσει με θέμα “Η μανία με τον Θεοτοκόπουλο”.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται: “Το 2014 γιορτάστηκε η επέτειος των 500 χρόνων από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco) με πλήθος εκθέσεων που οργανώθηκαν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (Ισπανία, Μ. Βρετανία, Β. Αμερική).

Πριν από την επέτειο αυτή και άλλες πολλές επέτειοι της ζωής του Θεοτοκόπουλου είχαν ανασυρθεί και είχαν δώσει την αφορμή για να διοργανωθούν μεγαλειώδεις εκθέσεις των έργων του ζωγράφου.

Ο ιστορικός της Τέχνης που προσπαθεί να κατανοήσει και να ερμηνεύσει το έργο του Θεοτοκόπουλου βρίσκεται αντιμέτωπος με «εθνικούς μύθους» και δοξασίες, που δεν είναι πάντα εύκολο να προσπεράσει. Από πού καταγόταν ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος; Πού γεννήθηκε; Πού έμαθε την τέχνη της ζωγραφικής; Ήταν καθολικός ή ορθόδοξος Χριστιανός; Σε ποια ηλικία αναχώρησε από την Κρήτη; Ποια ήταν η σχέση του με το εργαστήριο του Τισιανού στη Βενετία;

Στα ερωτήματα αυτά θα προσπαθήσει να δώσει απαντήσεις η διάλεξη αυτή, επιχειρώντας μέσω αυτών να φωτίσει το έργο του και ιδιαίτερα εκείνο της πρώιμης καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Νεότερες έρευνες στη Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη

Η δεύτερη εκδήλωση διοργανώνεται το Σάββατο 9 Μαΐου 2015 στο αμφιθέατρο Σαράτση και αφορά ημερίδα με τίτλο: “Νεότερες έρευνες στη Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη”.

Το πρόγραμμα της ημερίδας έχει ως εξής:

12.00. Έναρξη ημερίδας – Καλωσόρισμα

12.20. Τάσος Αντωνάρας, «Γυάλινα υποκατάταστατα ημιπολύτιμων λίθων στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Η μαρτυρία από την Μακεδονία του 6ου αιώνα»

12.40. Γιάννης Μότσιανος, «Αφή και μεταλαμπάδευση της φωτιάς στα βυζαντινά χρόνια»

13.00. Γιώργος Τσεκές, «Ανιχνεύοντας εργαστήρια μαρμαρογλυπτικής στην κεντρική Πελοπόννησο κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο»

13.20. Άννα Γιαλούρη, «Καστρί Αγιάς. Ένα βυζαντινό κάστρο στην ανατολική όχθη της λίμνης Κάρλας»

13.40- 14.00. Συζήτηση

14.00 – 15.00 Διάλειμμα

15.00. Χαράλαμπος Μαχαίρας, «Δέησις Μουσελὲμ ἀναγνόστου: Μελκίτες δωρητές στο Σινά»

15.20. Κωνσταντίνος Δολμάς, «Οι τίμιες κάρες του μέσου και του ύστερου Βυζαντίου»

15.40. Νίκος Παπαγεωργίου, «Η τοιχογραφημένη παράσταση του αγίου Ιωάσαφ και του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (;) στον ναό του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης»

16.00. Νίκος Διονυσόπουλος, «Η φορητή εικόνα της Μονής Διονυσίου με τον αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Αλέξιο Γ' Κομνηνό. Μια νέα προσέγγιση»

16.20. Γιάννης Βαραλής, «Η εξωτερική τοιχογραφία του παλαιού καθολικού του Μεγάλου Μετεώρου»

16.40 – 17.00. Συζήτηση

17.00 – 17.40 Διάλειμμα

17.40. Μαρία Βασιλάκη, «Κρητικές εικόνες και Κρητικοί ζωγράφοι στο Σινά»

18.00. Μαρία Νάνου, «Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας (Σουρβιάς) στο Πήλιο (1626-1631)»

18.20. Ελένη Τσιμπίδα, «Τοιχογραφίες του 16ου και 17ου αιώνα στην περιοχή της Αγιάς»

18.40. Δήμητρα Κωτούλα, «Βυζάντιο και Μοντερνισμός: Μια νέα προσέγγιση βασισμένη στο Βυζαντινό Αρχείο της Βρετανικής Σχολής Αθηνών»

19.00 – 19.20 Συζήτηση

19.30. Κλείσιμο της ημερίδας

Το (ιστορικό) συμβάν στη λογοτεχνία

Τέλος, η τρίτη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 13 Μαΐου 2015 και ώρα 18:30 στην αίθουσα Πολυμέσων του ΙΑΚΑ, όπου η Ελισάβετ Αρσενίου (αναπληρώτρια καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας, Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο ) θα μιλήσει με θέμα: “Το (ιστορικό) συμβάν στη λογοτεχνία: Η (καβαφική) ποίηση ως νομαδική ιστορία”.

Περιληπτικά για την καβαφική ποίηση σημειώνεται: “Συνήθως λέμε ότι η ποίηση είναι το πεδίο όπου η ιστορία γίνεται προσωπικό βίωμα, ο τόπος δηλαδή όπου η συλλογική εμπειρία συμπλέκεται με την υποκειμενική της θέαση. Η ποίηση του Καβάφη, που συμπυκνώνει τον σκληρό πυρήνα των λογοτεχνικών σπουδών, ασφαλτοστρώνει μεγάλο μέρος της βασιλικής οδού της νεοελληνικής λογοτεχνίας προς την διαμόρφωση της ταυτότητας και της σχέσης της με την ιστορία.

Η διερεύνηση των πλευρών της ιστορίας που συγκλίνουν με την καβαφική ποίηση θα δοκιμαστεί στα πλαίσια αυτής της ομιλίας μέσω της θεωρίας του συμβάντος, όπως αναπτύχθηκε από τον Gilles Deleuze στο έργο του Η Λογική της Σημασίας. Το «ασώματο και απαθές» ντελεζιανό συμβάν ακριβώς λόγω της δυνατότητάς του να εξηγήσει τις μεταλλαγές και τις τροποποιήσεις που λαμβάνουν χώρα στα σώματα, μπορεί να εκληφθεί ως ιστορικό συμβάν καθαυτό, αναπαράγοντας μέσω της ασημασίας και της σωματικότητας την ιστορία όπως βιώνεται στιγμιαία στο απαρέμφατο του ποιήματος, στην καθαρή ρηματική του μορφή.

Σε όλα τα (ιστορικά) ποιήματα του Καβάφη υπάρχει μία μάχη ως ιστορικό συμβάν καθαυτό που πλησιάζει ή/ και απομακρύνεται.

Η καβαφική ποίηση έτσι αποκτά ιστορικό νόημα λόγω της επανάληψης του συμβάντος της μάχης, διαμορφώνοντας τους ριζοσπαστικούς προβληματισμούς ενός μετα-μπερξονικού και μετα-φροϋδικoύ μοντερνισμού, που αφορούν την διαμόρφωση μίας νομαδικής αντίληψης της ιστορία