Από την 1η Ιανουαρίου 2019, οι πόλεις Φιλιππούπολη (Βουλγαρία) και Ματέρα (Ιταλία) θα φέρουν τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για ένα έτος.

Η Φιλιππούπολη είναι η πρώτη στα χρονικά βουλγαρική πόλη η οποία επιλέχθηκε ως Πολιτιστική Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Χάρη σε ένα πλήρες πρόγραμμα που έχει το μότο «Together»(μαζί), το 2019 θα φέρει νέες ευκαιρίες στην περιοχή, καθώς και διεθνή προβολή για τη πόλη. Η Φιλιππούπολη, καθώς και η νοτιοκεντρική περιφέρεια της Βουλγαρίας, και οι πόλεις Βάρνα, Σόφια και Βέλικο Τάρνοβο θα φιλοξενήσουν 300 εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων φεστιβάλ και προγράμματα σε επίπεδο κοινοτήτων τα οποία διαρθρώνονται γύρω από θέματα σε σχέση με τα χαρακτηριστικά στοιχεία, την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της Φιλιππούπολης, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πόλη. Οι επισκέπτες θα μπορέσουν να συμμετάσχουν σε μια σειρά δραστηριοτήτων: από την ανακάλυψη του κυριλλικού αλφάβητου μέσω διαφόρων εκθέσεων έως θεατρικές συμπαραγωγές με τα Δυτικά Βαλκάνια και τις κοινότητες των Ρομά και των Τούρκων. Οι εναρκτήριοι εορτασμοί θα πραγματοποιηθούν από τις 11 έως τις 13 Ιανουαρίου, με μια σειρά εκδηλώσεων σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένης μιας παράστασης με μουσική, φώτα και χορό το βράδυ της 12ης Ιανουαρίου. Η Eπίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκαμπριέλ θα παραστεί στην επίσημη τελετή έναρξης στις 12 Ιανουαρίου.

Το πρόγραμμα της Ματέρα, το οποίο έχει οργανωθεί με βάση το μότο «Open Future» (ανοιχτό μέλλον), θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική και πολιτιστική ένταξη, καθώς και στη συνεργατική καινοτομία. Στις σημαντικότερες εκδηλώσεις περιλαμβάνονται οι εξής: «Ars Excavandi», μια σύγχρονη ματιά στην ιστορία και τον πολιτισμό της υπόγειας αρχιτεκτονικής· «Re–reading Renaissance» (νέα ανάγνωση της Αναγέννησης), ταξίδι στο καλλιτεχνικό παρελθόν της Βασιλικάτας και της Απουλίας· και «Poetry of primes» (η ποίηση των πρώτων), έκθεση σχετικά με τον κεντρικό ρόλο των μαθηματικών στο έργο των καλλιτεχνών ανά τους αιώνες. Η Ματέρα θα παρουσιάσει επίσης την πρώτη υπαίθρια παράσταση της όπερας «Καβαλερία Ρουστικάνα» σε συνεργασία με το Teatro San Carlo, καθώς και 27 προγράμματα που δημιουργήθηκαν μαζί με τοπικές δημιουργικές κοινότητες και εταίρους από την Ευρώπη. Στις 19 και 20 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθούν οι εναρκτήριοι εορτασμοί, όπου θα συγκεντρωθούν 2.000 μουσικοί από όλα τα χωριά της περιφέρειας Βασιλικάτα και πολλά άλλα μέρη της Ευρώπης. Ο Eπίτροπος Νάβρατσιτς θα παραστεί στην επίσημη τελετή έναρξης στις 19 Ιανουαρίου.

Το 1985 η Μελίνα Μερκούρη, η τότε υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, ανέλαβε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Έκτοτε, έχει καταστεί μία από τις πλέον προβεβλημένες πολιτιστικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη.

Οι πρωτεύουσες επιλέγονται με βάση το πολιτιστικό πρόγραμμα που υποβάλλουν, το οποίο πρέπει να διαθέτει έντονη ευρωπαϊκή διάσταση, να ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή των κατοίκων της πόλης και να συμβάλλει στη γενικότερη ανάπτυξη της πόλης και της γύρω περιοχής.

Ο τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης αποτελεί επίσης μια εξαιρετική ευκαιρία για τις πόλεις ώστε να αλλάξουν την εικόνα τους, να προβληθούν, να προσελκύσουν περισσότερους τουρίστες και να επανεξετάσουν την ανάπτυξή τους μέσω του πολιτισμού. Ο τίτλος αυτός έχει μακροπρόθεσμη επίδραση, όχι μόνο στον πολιτισμό αλλά και σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, τόσο για την πόλη όσο και για τη γύρω περιοχή.

Το 2018 οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης ήταν η Βαλέτα στη Μάλτα και το Λέουβαρντεν στις Κάτω Χώρες. Ύστερα από τη Φιλιππούπολη και τη Ματέρα το 2019, οι μελλοντικές Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης θα είναι η Ριέκα (Κροατία) και το Γκάλοουεϊ (Ιρλανδία) το 2020, οι πόλεις Τιμισοάρα (Ρουμανία), Ελευσίνα (Ελλάδα) και Νόβισαντ (Σερβία, υποψήφια χώρα) το 2021, το Ές (Λουξεμβούργο) και το Κάουνας (Λιθουανία) το 2022. Για το 2023 έχει προταθεί η πόλη Βέσζπρεμ στην Ουγγαρία.