Μπαραντσέεφ, Νικολάι Μπεντέρα

Διάρκεια: 116 λεπτά

Ο Ντίμα είναι ένας τίμιος και ιδεαλιστής υδραυλικός, ο οποίος επιθεωρώντας τη διαρροή μιας πολυώροφης πολυκατοικίας αντιλαμβάνεται

πως αυτή είναι έτοιμη να γκρεμιστεί. Προσπαθεί επειγόντως να ειδοποιήσει τη δήμαρχο και τις αρχές, αλλά συναντά μια διεφθαρμένη

γραφειοκρατία στρέφεται εναντίον του.

Ο Ντίμα είναι υδραυλικός. Οικογενειάρχης, παρά το νεαρό της ηλικίας του, ζει σε ένα διαμέρισμα με την γυναίκα του , τον μικρό του γιό και τους γονείς του. Στον ελεύθερο του χρόνο διαβάζει για να πάρει δίπλωμα μηχανικού. Ένα βράδυ τον καλούν να εξετάσει την εκτεταμένη διαρροή σε μια εργατική πολυκατοικία. Είναι μια απ' αυτές τις σαραντάχρονες οικοδομές που μέσα τους έχουν στοιβάξει περίπου 800 ανθρώπους. Φτωχοί και εξαθλιωμένοι οι ένοικοι της, ζουν μια ζωή παραιτημένη, στο περιθώριο της μικρής Ρώσικης πόλης.

Μιας πόλης που τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης, ερήμην τους.

Αυτοί είναι τα κοινωνικά της απόβλητα. Ψάχνοντας τα αίτια της διαρροής, ο Ντίμα ανακαλύπτει δυο κάθετα ρήγματα που διαπερνούν ολόκληρη την οικοδομή στις δυο της πλευρές. Η πολυκατοικία είναι ετοιμόρροπη.

Οι προϊστάμενοι του πρέπει να ενημερωθούν άμεσα. Οι συνάδελφοί του όμως είναι πεπεισμένοι ότι δεν πρόκειται να γίνει το παραμικρό,

εφόσον όλα αυτά τα χρόνια τα κονδύλια για την ανακαίνιση της οικοδομής έχουν φαγωθεί απ' τους ιθύνοντες.

«Μπορεί η ηθική ενός τίμιου άνδρα να αλλάξει μια διεφθαρμένη κοινωνία ή θα τον πουν ηλίθιο»; Πάνω σε αυτό το ερώτημα, χτίζεται η ιστορία της δεύτερης μεγάλου μήκους ταινίας του Yuriy Bykov. Τίτλος της «Ο Ηλίθιος». Με εμφανείς αναφορές στον ντοστογιεφσκικό

«Ηλίθιος», ο ήρωας της ταινίας είναι ένας ιδεαλιστής, που προσπαθεί να υπερασπιστεί το δίκαιο σε έναν κόσμο βαθιά διεφθαρμένο και κυνικό. Ο Ντίμα όταν διαπιστώσει πως μια πολυκατοικία με 800 περίπου ένοικους είναι έτοιμη να καταρρεύσει, θα τρέξει να ειδοποιήσει τις τοπικές αρχές. Οι τοπικοί προύχοντες αρχικά δεν θα θορυβηθούν ιδιαίτερα. Γιορτάζουν τα γενέθλια της δημάρχου-μητέρας αυτής της πόλης, και οι εικασίες ενός νεαρού υδραυλικού δεν μπορούν τόσο εύκολα να ταράξουν την με κόπο εγκατεστημένη τάξη πραγμάτων για την μικρή τους κοινωνία.

Ο Ντίμα είναι ένας ασήμαντος άνθρωπος αντιμέτωπος με ένα ισχυρό σύστημα γραφειοκρατίας. Όταν με κόπο καταφέρει να τους πείσει για την κρισιμότητα της κατάστασης,το εμπόδιο με το οποίο θα βρεθεί αντιμέτωπος είναι η προάσπιση των συμφερόντων των αρχών της πόλης και το ξεσκέπασμα των δολοπλοκιών που η συγκεκριμένη κατάσταση θαπροκαλέσει. Μπορεί ο ρομαντικός ιδεαλισμός ενός ανθρώπου να αλλάξει την τάξη πραγμάτων σε μια βαθιά διεφθαρμένη κοινωνία; durak«Ο Ηλίθιος» είναι μια ταινία που ακτινογραφεί την κοινωνία της μετακομουνιστικής  πουτινικής Ρωσίας, μια κοινωνία όπου το ρουσφέτι και η διαφθορά κυριαρχούν, σε μια τάξηπραγμάτων οπού ο καθένας κυνικά φαίνεται να έχει αποδεχτεί αυτόν τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνικής μηχανής. Οι ιθύνουσες αρχές πλουτίζουν εξασφαλίζοντας το μεγαλύτερο κομμάτι της κρατικής πίτας προς ίδιον όφελος, και οι κοινωνικά ασθενέστεροι είναι παρατημένοι σε μια διαβρωτική εξαθλίωση.

Ο Bykov δεν αγιοποιεί τους κοινωνικά αδύναμους, αλλά αντίθετα τους παρουσιάζει συμβιβασμένους και εξοικειωμένους με την λογική αυτής της άδικης συνθήκης. Ο μόνος που αντιλαμβάνεται το παράλογο αυτής της κατάστασης είναι ο κεντρικός ήρωας που στην προσπάθεια του να επιφέρει δικαιοσύνη, αντιμετωπίζει ανθρώπους που το μόνο που τους αφορά είναι η καθημερινή τους επιβίωση  και η διατήρηση της ήδη υπάρχουσας τάξης. Σε έναν τέτοιο κυνικό κόσμο, ο αλτρουϊστής, αυτός που έχει μια άλλη ηθική καθαρή και ιδεαλιστική, είναι απλά ηλίθιος.

Ο Yuriy Bykov φτιάχνει μια δυνατή κοινωνική ταινία, με αιχμηρές πολιτικές αναφορές. Η ιστορία διαδραματίζεται σε μία μόνο νύχτα, και η αφήγηση της είναι έντονη και αγωνιώδης.

Όμορφα σκηνοθετημένη και δυνατά ερμηνευμένη, η ταινία σε πολλά σημεία γίνεται παραπάνω επεξηγηματική, αποκτώντας έτσι μια τάση για διδακτισμό. Ευτυχώς όμως αυτό δεν καταφέρνει να την αποδυναμώσει ολοκληρωτικά. «Ο Ηλίθιος» είναι μια ταινία που όπως
και το περσινό «Λεβιάθαν», αν και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας , δεν έκανε καμία υποχώρηση σε ότι αφορά την πρόθεση της να απεικονίσει την κοινωνική κατάσταση της χώρας, παρόλο που ο αρμόδιος υπουργός δήλωσε ότι δεν θα ξαναχρηματοδοτήσει ταινίες που παρουσιάζουν αρνητική εικόνα για την Ρωσία.