ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΜΠΗΣ

Είναι δύσκολο, πιστεύω, για κάθε Έλληνα να δει την ταινία του Κώστα Γαβρά «Ενήλικες στην Αίθουσα», που προβλήθηκε ήδη για τους δημοσιογράφους και το βράδυ κάνει επίσημη πρεμιέρα εδώ, στο Φεστιβάλ Βενετίας.

Δύσκολο να την σκεφτεί πολιτικά, δύσκολο να κατανοήσει τους σκοπούς της, πολύ περισσότερο να την ζυγίσει σε κινηματογραφική αξία. Είναι όλα τόσο κοντά, ακόμη τόσο φορτισμένα. Πως να προσέξεις την σκηνοθεσία και την τεχνική όταν μπροστά σου ξεδιπλώνονται δράματα που έζησες από κοντά μόλις πριν από τρία χρόνια;

Με αυτή την έννοια η ταινία του Γαβρά είναι φτιαγμένη πολύ περισσότερο για τους ξένους παρά για τους Ελληνες που θα την δουν. Αν όχι εκ προθέσεως τότε εκ του αποτελέσματος. Σε αυτή, ως γνωστόν, παρακολουθούμε την περίοδο της διαπραγμάτευσης του 2015, μεταξύ της τότε ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών της χώρας, όπως την κατέγραψε αργότερα στο βιβλίο του «Ανίκητοι Ηττημένοι», ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης. Ο Κώστας Γαβράς, που υποστήριξε ανοιχτά τον τελευταίο και στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, μένει πιστός στο περιεχόμενο του βιβλίου, σε βαθμό που τελικά μάλλον αποδεικνύεται υπερβολικός.

Πράγματι η καταγραφή του Βαρουφάκη είναι πολύ «κινηματογραφική» και οι περιγραφές του γλαφυρές σε βαθμό που πολλές φορές «παρακαλούν» να γίνουν ταινία. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι το σινεμά μπορεί να την μεταχειριστεί σχεδόν αυτούσια, όπως γίνεται εδώ. Ως γνωστόν, η οικονομική ανάλυση, ακόμα και απλουστευμένη, σκοτώνει το ενδιαφέρον του θεατή, ειδικά όταν αυτός υποτίθεται πως παρακολουθεί πολιτικό θρίλερ και όχι δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ. Το ίδιο κάνει και η παράθεση πολλών όμοιων σκηνών -των ατελείωτων συνεδριάσεων για παράδειγμα. Από την άλλη μερικές από αυτές ακριβώς τις τελευταίες είναι ιδιοφυείς και απολύτως ενδεικτικές του κωμικοτραγικού έργου που παίχτηκε εκείνον τον καιρό πίσω από κλειστές πόρτες. Επιπλέον, η επιλογή να κρατηθεί σε γενικές γραμμές ανάλαφρος τόνος, βοηθά ώστε να μην ξεπέσει το σύνολο στο μελόδραμα ή την (ακραία) γραφικότητα.

Όσο για τους ρόλους κι εδώ τα πράγματα είναι μοιρασμένα. Ο Χρήστος Λούλης τα καταφέρνει εξαιρετικά καλά μιμούμενος το ύφος και τον τόνο του πρωταγωνιστή Βαρουφάκη, ενώ από την άλλη ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης είναι μάλλον αμήχανος ως Αλέξης Τσίπρας. Γύρω τους υπάρχει ένα σε γενικές γραμμές αξιοπρεπές καστ, με τους ηθοποιούς -σημαντικό- να έχουν τις εθνικότητες των προσώπων που ερμηνεύουν.

Όλα αυτά ωστόσο, όπως είπαμε, με το μάτι του… ξένου. Οι οποίοι ξένοι, παρεμπιπτόντως χειροκρότησαν θερμά την ταινία με την λήξη της δημοσιογραφικής προβολής. Για εμάς βέβαια που ζήσαμε και ζούμε καθημερινά τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, όλα είναι πιο θολά. Στην συνέντευξη τύπου που ακολούθησε την προβολή, ο Κώστας Γαβράς ανέφερε πως δεν διακρίνεται πια εύκολα τι θα πει αριστερά στην Ευρώπη. Για εκείνον είναι «2-3 ιδέες για την κοινωνία, μια φιλοσοφία ζωής. Οχι τα πρόσωπα». Και επίσης πως «το πρόβλημα της Ευρώπης είναι ότι στις μέρες μας έγινε μια νεοφιλελεύθερη αυτοκρατορία». Αυτές οι παρατηρήσεις, μαζί με άλλες, υπάρχουν και στο φιλμ, όμως συχνά πνίγονται σε έναν ωκεανό πληροφορίας. Ειδικά αν είσαι… Ελληνας. Για όσους το δουν προσεχώς στη χώρα μας (ανοίγει επίσημα στις προσεχείς Νύχτες Πρεμιέρας) μια φιλική συμβουλή: στο βαθμό που είναι δυνατόν, αφήστε την εθνική σας ταυτότητά  έξω από την αίθουσα.

---

Το τρέιλερ της ταινίας «Ενήλικοι στην Αίθουσα»