ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ

Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων επιστρέφουν στα πανεπιστήμια ως θεσμικό αντίβαρο της αυτονομίας τους, η οποία θα ενισχυθεί. Αυτό προβλέπει ο σχεδιασμός του υπουργείου Παιδείας ο οποίος θα αποτυπωθεί σε νομοσχέδιο έως το τέλος του 2019.

Νέο μοντέλο διοίκησης των ιδρυμάτων, εξωστρέφεια με ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, μείωση της γραφειοκρατίας είναι από τις βασικές κατευθύνσεις των αλλαγών που προωθεί η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας στα ΑΕΙ και για το θέμα θα τους σταλεί επιστολή με την οποία θα ζητούνται γραπτώς οι προτάσεις – θέσεις τους.

Ειδικότερα, την τυπική έναρξη του διαλόγου με τα πανεπιστήμια για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σηματοδοτεί η αυριανή, πρώτη συνάντηση της νέας υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως και του αρμόδιου υφυπουργού Βασίλη Διγαλάκη με το τριμελές προεδρείο της Συνόδου Πρυτάνεων. Ο διάλογος θα κινηθεί σε τέσσερις άξονες: την εξωστρέφεια, την αυτονομία, την οργανωτική ευελιξία και τη μείωση της γραφειοκρατίας στη λειτουργία των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) των ΑΕΙ. Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπ. Παιδείας, «οι άξονες έχουν σχεδιαστεί με βάση το νέο διεθνές ακαδημαϊκό τοπίο, ωστόσο στόχος είναι οι ρυθμίσεις να προέλθουν με συναίνεση των ΑΕΙ, τα οποία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του νέου τοπίου».

Χαρακτηριστικό είναι ότι προωθείται η ενίσχυση της αυτονομίας των ΑΕΙ (π.χ. στην επιλογή του αριθμού των εισακτέων). Στο πλαίσιο αυτό, ωστόσο, δεν μπορεί να μην υπάρχουν θεσμικά αντίβαρα λογοδοσίας κάθε ΑΕΙ. Ετσι σχεδιάζεται η θεσμοθέτηση συμβουλίων σε κάθε ίδρυμα, με διαφορετικό ρόλο σε σχέση με εκείνα του νόμου 4009/2011. Πρόκειται για θεσμό που έχει δοκιμαστεί διεθνώς, ενώ στην Ελλάδα εισήχθη με τον νόμο 4009/2011, επί υπουργίας Αννας Διαμαντοπούλου. Η υπουργός Παιδείας θα ζητήσει τις προτάσεις των ΑΕΙ για τον τρόπο λειτουργίας και τις αρμοδιότητες του συμβουλίου και ως φορέα διαμόρφωσης στρατηγικής και κοινωνικής λογοδοσίας.

Από την άλλη, η οργάνωση αγγλόφωνων προπτυχιακών με δίδακτρα για την προσέλκυση ξένων φοιτητών δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε διατμηματικά προγράμματα σπουδών σε επίπεδο σχολής και όχι τμήματος. Η λογική του τρόπου οργάνωσης των αγγλόφωνων προπτυχιακών, καθώς και της απελευθέρωσης των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών σε σχέση με το ισχύον νομικό πλαίσιο, θα συνδεθεί με την ανάγκη για εσωτερική οργανωτική ευελιξία των ιδρυμάτων.

Μείζον, επίσης, θέμα για τα ΑΕΙ είναι η απλοποίηση των διαδικασιών σχετικά με τα ερευνητικά κονδύλια. Οι ΕΛΚΕ υπάγονται στο δημόσιο λογιστικό, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατία για την αξιοποίηση των κονδυλίων τους, ακόμη και για απλές αγορές. Λόγω του προβλήματος, υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στα ΑΕΙ, τόσο με την αξιοποίηση του ερευνητικού προσωπικού όσο και με απώλεια εσόδων.

Στη συνάντηση της κ. Κεραμέως με το τριμελές προεδρείο της Συνόδου Πρυτάνεων –την πρύτανη του Χαροκόπειου Μαρία Νικολαΐδη, ως προεδρεύουσα, και τους πρυτάνεις Παν. Αιγαίου Χρυσή Βιτσιλάκη και ΕΚΠΑ Θάνο Δημόπουλο– θα συζητηθεί και η εφαρμογή του νέου νόμου για το άσυλο, ο ρόλος της ΑΔΙΠ στην αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών, καθώς και η προετοιμασία της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς.

Νέα διεθνής επιτυχία για το Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σημαντικές διακρίσεις πέτυχε το Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) στη «λίστα της Σαγκάης», όπως ονομάζεται η γνωστή διεθνής λίστα αξιολόγησης (ShanghaiRanking's Global Ranking of Academic Subjects). Στην αξιολόγηση μεθοδολογικά, η κατάταξη των πανεπιστημίων γίνεται σε πέντε επιστημονικές κατηγορίες (θετικές επιστήμες, μηχανική, επιστήμες ζωής, ιατρικής και κοινωνικές επιστήμες) και σε 54 επιμέρους ακαδημαϊκές κατηγορίες, ανάλογα με την εξειδίκευση του επιστημονικού τους αντικειμένου. Από την άλλη, κάθε αξιολόγηση δίνει διαφορετική βαρύτητα σε κάθε κριτήριο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφοροποιήσεις των θέσεων των ΑΕΙ στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΚΠΑ, το Ιδρυμα εμφανίζεται με 19 συμμετοχές στα κορυφαία πανεπιστήμια κάθε ακαδημαϊκής κατηγορίας επί του συνόλου των 54 κατηγοριών. Τα 19 αυτά ακαδημαϊκά αντικείμενα αντιστοιχούν ουσιαστικά σε 12 τμήματα του Ιδρύματος. Συγκεκριμένα:

• Η Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ καταλαμβάνει τη θέση 101-150, παγκοσμίως στο αντικείμενο «Dentistry & Oral Sciences». Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι εμφανίζει εντυπωσιακή επίδοση στον δείκτη IC (% άρθρων με διεθνή συνεργασία) με βαθμό 93,2/100. Η συγκεκριμένη επίδοση είναι εντυπωσιακή και μάλιστα είναι υψηλότερη της βαθμολογίας των 19 πρώτων πανεπιστημίων του συγκεκριμένου ακαδημαϊκού αντικειμένου (μεταξύ των οποίων το Harvard, το University of Washington, το Kings College London, κ.ά.).

• Η Ιατρική Σχολή φέτος βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των πανεπιστημίων σε τρία ακαδημαϊκά αντικείμενα. Η καλύτερη επίδοση επιτεύχθηκε στο αντικείμενο «Public Health», το οποίο βρίσκεται στις θέσεις 101-150.

• Το τμήμα Φυσικής καταλαμβάνει τη θέση 101-150 στο αντικείμενο «Physics», και στο αντικείμενο «Atmospheric Science», βρίσκεται στη θέση 151-200.

• Το τμήμα Φαρμακευτικής βρίσκεται στις θέσεις 151-200 στο αντικείμενο «Pharmacy & Pharmaceutical Sciences», ενώ το τμήμα Νοσηλευτικής στον τομέα «Nursing» εντοπίζεται στις θέσεις 101-150, παρουσιάζοντας  ιδιαίτερα υψηλή βαθμολογία στον δείκτη IC (% άρθρων με διεθνή συνεργασία) με βαθμό 81,5/100.

• Το τμήμα Βιολογίας διακρίθηκε όπως και πέρυσι, σε τρία ακαδημαϊκά αντικείμενα, με καλύτερη επίδοση στο αντικείμενο «Human Biological Sciences»,  το οποίο βρίσκεται θέση 201-300.

• Το τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών  διακρίνεται σε τρεις ακαδημαϊκούς τομείς, με καλύτερη επίδοση στον τομέα «Telecommunication Engineering» στις θέσεις 201-300.

• Το τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος διακρίθηκε σε δύο τομείς, και πιο συγκεκριμένα στον τομέα «Earth Sciences» και στον τομέα «Environmental Science & Engineering».

• Το τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διοίκησης στον τομέα «Political Sciences» βρίσκεται στις θέσεις 301-400, ενώ το ακαδημαϊκό αντικείμενο «Education», στο οποίο έχουν συνεισφέρει τρία τμήματα (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, και Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής – Ψυχολογίας), βρέθηκε στις θέσεις 401-500.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΚΠΑ, που υπογράφεται από τον πρύτανη του Ιδρύματος κ. Θάνο Δημόπουλο, «για να μπορέσει ένα πανεπιστήμιο να συμπεριληφθεί στην κατάταξη σε μία τέτοια αξιολόγηση, θα πρέπει να διαθέτει ελάχιστο αριθμό δημοσιεύσεων κατά την περίοδο 2012-2016.

Το κατώτατο όριο διαφέρει ανά ακαδημαϊκή ενότητα και κυμαίνονται από 25 (π.χ. αεροδιαστημική μηχανική, επικοινωνίες, δημόσια διοίκηση κ.λπ.) μέχρι 200 δημοσιεύσεις (π.χ. φυσική, βιολογία, χημεία, κλινική ιατρική κ.λπ.). Ακολούθως, η ανάλυση των δημοσιεύσεων γίνεται στη βάση ενός μοντέλου απόδοσης τιμών και βαρύτητας σε 5 δείκτες από το οποίο μοντέλο εξάγεται ο σταθμισμένος μέσος όρος για κάθε θέμα και κάθε πανεπιστήμιο ξεχωριστά.

Για κάθε δείκτη το “καλύτερο” Ιδρυμα βαθμολογείται με 100, οπότε κάθε άλλο Ιδρυμα βαθμολογείται με το ποσοστό που υπολείπεται της βαθμολογίας του πρώτου».