Δύο εκλαϊκευτικά βιβλία αστροφυσικής και διαστημικής του καθηγητή Κανάρη Τσίγκανου

2 Φεβρουαρίου 2021 - 10:48 Από Τριαντάφυλλος Γαβρινιώτης

Δύο εξαιρετικά βιβλία αστροφυσικής για όλους, κυκλοφόρησαν πρόσφατα οι εκδόσεις «Ζήτη». Πρόκειται για δύο βιβλία του ομότιμου καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών Κανάρη Τσίγκανου, τα οποία απευθύνονται σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο, που θέλει να μάθει για τα τελευταία επιτεύγματα της επιστήμης στον τομέα της αστροφυσικής και του Διαστήματος.

Το πρώτο βιβλίο επιγράφεται «Ένα γαλάζιο πετράδι στο Διάστημα» και απαντά σε πλήθος ερωτημάτων που γεννώνται σε όλους όσους ασχολούνται έστω και ερασιτεχνικά με την αστρονομία και τη διαστημική:

Πώς παράγει την ενέργεια του ο Ήλιος μας και ποιες πυρηνικές αντιδράσεις καίνε για χάρη μας στα σωθικά του; Με τι ρυθμό παράγει τα ακριβοθώρητα νετρίνα στον πυρήνα του και πόσα μας διαπερνούν κάθε δευτερόλεπτο; Τι μουσική παίζει στο εσωτερικό του; Θα σβήσει ποτέ, και αν ναι, πόσο γρήγορα;

Πώς παράγονται τα μαγνητικά του πεδία και πώς αυτά πυροδοτούν συνεχώς εκρηκτικά φαινόμενα στην ατμόσφαιρά του, όπως γιγάντιες εκρηκτικές προεξοχές, δολοφονικές εκλάμψεις και τεράστιες εκτινάξεις πλάσματος; Τι ριψοκίνδυνα διαστημόπλοια τον κρυφοκοιτάζουν σήμερα, κινούμενα κοντά στο ηλιακό καμίνι; Πώς φυσάει ο Ηλιακός Άνεμος; Πώς ο Διαστημικός καιρός απειλεί τη Γη, αστροναύτες και διαστημόπλοια; Παράγονται παρόμοια φαινόμενα σε άλλους πιο «άγριους» αστέρες που απειλούν τους πλανήτες που στροβιλίζονται γύρω τους; Πώς οι προσπάθειες παρατήρησης του Ήλιου προάγουν την τεχνολογία μας;

Είναι κατοικήσιμοι η Αφροδίτη και ο Άρης; Υπάρχει μικροβιακή ζωή στους ωκεανούς κάτω από την παγωμένη επιφάνεια των φεγγαριών Ευρώπη του Δία και Εγκέλαδου του Κρόνου; Τι είναι η «παγωμένη καρδιά» του Πλούτωνα; Μοιάζει η ατμόσφαιρα του Τιτάνα με την πρωτόγονη ατμόσφαιρα της Γης και τι λίμνες και ποταμοί τρέχουν στην επιφάνειά του; Υπάρχουν τεράστια ενεργά ηφαίστεια στο πλανητικό σύστημα;

Πού βρίσκονται σήμερα τα Voyager 1 και 2 και πότε θα φθάσουν στο εγγύτερο άστρο; Παρατηρούμε σήμερα νεογέννητα πλανητικά συστήματα; Πώς επεμβαίνει ο «από μηχανής θεός» για να γεννηθούν μέσα στη σκοτεινή μήτρα σκοτεινών και «αραχνιασμένων» αδιαφανών νεφελωμάτων νέοι ήλιοι με πλανήτες τριγύρω τους; Πώς και γιατί, ενώ έχουμε ανακαλύψει τα τελευταία 25 χρόνια χιλιάδες μακρινούς εξωπλανήτες, μας περιβάλλει «κοσμική σιωπή» και αστρονομική μοναξιά με απουσία οποιασδήποτε επαφής με εξωγήινες μορφές ζωής;

Το εν λόγω βιβλίο, που όμοιό του δεν υπάρχει στη διεθνή βιβλιογραφία, παρουσιάζει τις ανακαλύψεις του τελευταίου αιώνα που έδωσαν ακριβείς απαντήσεις σε αυτά και άλλα ερωτήματα. Το προλογίζει ο ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής, έχει σχήμα 17x24 και σελίδες 392.

Το δεύτερο βιβλίο έχει τίτλο «Το εκπληκτικό Σύμπαν – 100 χρόνια συνεχών ανακαλύψεων» που απαντά και σε άλλα ακόμη πολυποίκιλα ερωτήματα, για ντη δομή και τη λειτουργία του Σύμπαντος.

Πότε και πώς ανακαλύφθηκαν οι λευκοί νάνοι και οι πάλσαρς που περιστρέφονται εκατοντάδες φορές ανά δευτερόλεπτο; Ποια η συνεισφορά των ερευνητριών της αστρονομίας στις ανακαλύψεις αυτές;
Ποιο θα ήταν το βάρος σας στον λευκό νάνο του Σείριου; Πώς και πότε ανακαλύφθηκαν οι μυστηριώδεις κβάζαρς, στις παρυφές του γνωστού μας Σύμπαντος; Τι είναι οι βαρυτικοί φακοί; Πώς γιγαντιαίες ποσότητες πλάσματος εκτοξεύονται μακριά από ιδιόμορφους γαλαξίες και υπέρλαμπρους κβάζαρς με ταχύτητες που υπερβαίνουν την ταχύτητα του φωτός;

Πώς η αυτοομοιότητα στα jets που εκτείνονται έως εκατομμύρια έτη φωτός χρησιμοποιείται για να κατασκευάσουμε αναλυτικά μοντέλα τους;

Πώς ανιχνεύουμε μελανές οπές στο κέντρο του Γαλαξία μας και στα κέντρα άλλων γαλαξιών;

Πώς ανακαλύφθηκαν οι εκλάμψεις ακτίνων-γ και πώς μπορεί να σχετίζονται με κατακλυσμικούς αφανισμούς ζωντανών ειδών στη Γη;

Ποιο είναι το απειροελάχιστο πλάτος των βαρυτικών κυμάτων που ανιχνεύουμε;

Πώς και πού δημιουργήθηκαν τα ευγενή μέταλλα χρυσός και λευκόχρυσος των κοσμημάτων;

Πώς ανακαλύφθηκε θεωρητικά η ύπαρξη των μελανών οπών από έναν φυσικό που υπηρετούσε στο μέτωπο του Α΄ παγκοσμίου πολέμου;

Πώς φωτογραφήθηκε μια υπερμεγέθης μελανή οπή στο κέντρο ενός μακρινού γαλαξία;

Πώς ένας ημιονηγός συνεισέφερε σημαντικά σε μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της Κοσμολογίας;

Πώς ένας διδακτορικός φοιτητής προέβλεψε την πυρηνοσύνθεση και τη διάχυτη κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων; Πώς όλη η ύλη του Σύμπαντος δημιουργήθηκε σε λίγα λεπτά μετά τη Μεγάλη Έκρηξη;

Πώς ανακαλύφθηκε κατά λάθος(!) το αρχαιότερο διάχυτο φως στο Σύμπαν;

Πώς οι γαλαξίες συνυπάρχουν σε παρέες σμηνών και υπερσμηνών, σχηματίζοντας έναν αραχνένιο κοσμικό ιστό;

Τι είναι ο κοσμολογικός πληθωρισμός; Πού οφείλεται η επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος; Πώς ανιχνεύεται η σκοτεινή ύλη;

Πώς συνάγεται η ύπαρξη σκοτεινής ενέργειας στο Σύμπαν;

Ποια είναι τα όρια του παρατηρήσιμου Σύμπαντος;

Γιατί η κοσμολογική σταθερά έχει μια πολύ χαμηλή τιμή;

Είναι το Σύμπαν πεπερασμένο ή άπειρο; Θα υπήρχαμε εμείς αν οι διαστάσεις του χωρόχρονου δεν ήταν 3+1;

Γιατί υπάρχει η αβάσταχτη ελαφρότητα της βαρύτητας στο Σύμπαν;

Γιατί ο ηλιακός θερμοπυρηνικός αντιδραστήρας έχει μια προσεκτικά ρυθμισμένη απόδοση;

Γιατί υπάρχει ακριβώς ίσος αριθμός θετικών και αρνητικών ηλεκτρικών φορτίων στο Σύμπαν;

Γιατί στο τέλος-τέλος είμαστε εμείς εδώ ως homo sapiens;

Στο βιβλίο παρουσιάζονται τις συναρπαστικές ανακαλύψεις των τελευταίων 100 ετών που απαντούν σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα.