του

Ηλία Γιαννακόπουλου
Φιλολόγου

 

«Qualis rex, talis grex» (Ο λαός έχει τον ηγεμόνα που του αξίζει)

Όταν η μητρόπολη της δημοκρατίας γνωρίζει και υφίσταται τις συνέπειες του λαϊκισμού και της «πολιτικής ελαφρότητας» των Ηγετών της, τότε προκύπτει το αιώνιο ερώτημα: «Τις πταίει;». Η ανίχνευση των αιτιών δεν είναι και το πιο εύκολο εγχείρημα στην προκειμένη περίπτωση.

α. Σίγουρα οι ευθύνες βαραίνουν πρωτίστως τους πολιτικούς Ταγούς που διαμορφώνουν την πολιτική σκέψη και συνείδηση των πολιτών και κατ' ακολουθίαν και την πολιτική συμπεριφορά τους.

β. Σίγουρα οι ευθύνες επιμερίζονται και στους Πολίτες – ψηφοφόρους. Στη δημοκρατία η ύψιστη νομιμοποιητική αρχή κάθε εξουσίας είναι η ψήφος των πολιτών. Αυτοί επέλεξαν τον συγκεκριμένο πρόεδρο προ 4ετίας, αυτοί τον ξαναφήσισαν με μεγάλο ποσοστό (65.000.000 ψήφοι) στις εκλογές του 2020 και οι ίδιοι την ημέρα της εισβολής στο Καπιτώλιο ψήφισαν με υψηλά ποσοστά για τη Γερουσία τους εκλεκτούς του προέδρου.

Άρα είναι πολιτικό σφάλμα να ενοχοποιείται μόνον ο πρόεδρος και να απο-ενοχοποιούνται οι Πολίτες – ψηφοφόροι. Και μην ισχυριστεί κανείς ότι δεν ήξεραν. Και ήξεραν και θέλησαν και ψήφισαν… Ας ξαναθυμηθούμε τον Καμύ: «Όταν όλοι θα είμαστε ένοχοι, τότε θα έχουμε δημοκρατία».

Κάτι άλλο συμβαίνει, λοιπόν, στα εσώτερα δώματα της Αμερικανικής δημοκρατίας.
Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως η απολυτοποίηση του συγκεκριμένου μοντέλου δημοκρατίας μάς εμποδίζει να δούμε και να διορθώσουμε τις ατέλειές της.
Δεν φταίνε μόνον οι παίκτες (Πολιτικοί και Πολίτες), αλλά και οι κανόνες του παιχνιδιού. Η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα «Εν τω γίγνεσθαι» και όχι μία παγιωμένη κατάσταση που δεν επιδέχεται αλλαγές.
Ο επιμερισμός επομένως των ευθυνών δεν απαλλάσσει τους πολίτες. Ο ποιητής το είπε καθαρά για τις ευθύνες μας – είτε αυτές εκφράζονται με τις διαμαρτυρίες και τη ψήφο μας, είτε με τη σιωπή, την αποχή ή την ανοχή…

«Πόσο ενίσχυσες αυτούς που τους προσφέρθηκες να σε δυναστεύουν/ πόσο με τη δράση σου βοήθησες να ανατραπούν/ ως πότε απόλυτα δεχόσουν τις μονολιθικές αλήθειες»(Τίτος Πατρίκιος)

Ο νυν πρόεδρος θα φύγει… ο «πολιτικός ιός» που άφησε πίσω του ίσως μολύνει για πάντα το πολιτικό σύστημα και ενεργοποιήσει τις παλιές ρατσιστικές αντιπαραθέσεις.
Πολλοί μιλούν για βαθύ πολιτικό – και όχι μόνον – διχασμό. Κάποιες φυγόκεντρες τάσεις και δυνάμεις θα εκδηλωθούν, αφού για κάποιους άλλους ιστορικούς και εθνολόγους το αμερικανικό Έθνος έτσι κι αλλιώς ήταν προϊόν μιας πολυεθνικής συγκόλλησης. Κανείς δεν το εύχεται αυτό, αλλά να γνωρίζουμε πως τα μεγάλα γεγονότα ξεκινούν πολλές φορές από ασήμαντα συμβάντα.
Ωστόσο, εκείνο που θα μείνει ως πληγή στο σώμα της αμερικανικής δημοκρατίας και ηγεμονίας είναι η «Ηθική απονομιμοποίηση» των Η.Π.Α. Δεν θα μπορούν, δηλαδή, εύκολα από εδώ και μπρος να μέμφονται τις άλλες χώρες για αντιδημοκρατική συμπεριφορά, αφού ως χώρα έδειξε αδυναμία και μία ασυγχώρητη αβελτηρία να προστατεύσει τον «Ναό» της δημοκρατίας της. Με ποιο ηθικό πλεονέκτημα θα «συμβουλεύουν» άλλες χώρες ή λαούς να τηρούν τους δημοκρατικούς κανόνες, όταν οι ίδιοι οι Αμερικανοί «πυρπολούν» το σύμβολο της δημοκρατίας; Ίσως αυτό να είναι και το χειρότερο που θα αφήσει ο Τραμπισμός.
Γιατί η δύναμη μιας ηγεμονεύουσας χώρας δεν βρίσκεται μόνον στα όπλα, αλλά και στον Ηθικό της Πλούτο.
Όσοι, όμως, απορρίπτουν συλλήβδην το ανοσοποιητικό σύστημα της αμερικάνικης δημοκρατίας σφάλλουν. Όπως σφάλλουν και όσοι για να απαλλαγούν από τα δικά τους ενοχικά σύνδρομα κάνουν είδωλα κάποια πρόσωπα ή πιστεύουν τυφλά σε υπερβατικές αλήθειες.

Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα του μέτρου και του ορθολογισμού. Χρειάζεται μόνον το πάθος της σκέψης και όχι την τυφλή πίστη στους υποψήφιους Μεσσίες. Τέτοιους έχουμε πολλούς, η σωτηρία, όμως, εξαρτάται από εμάς.
Το αρχαιοελληνικό «Ελευθέρως ελέσθαι» ας μη μεταφραστεί ως ευκαιρία να δοκιμάζουμε κάπου – κάπου και πολιτικά πρόσωπα με αντισυμβατική συμπεριφορά για να εκδικηθούμε τις ανεπάρκειες του συστήματος. Η δημοκρατία δεν μπορεί να αποτελεί μέρος του πολιτικού χρηματιστηρίου.
Τα λόγια του Ελευθερίου Βενιζέλου παραμένουν πάντα επίκαιρα: «Οι πολιτισμένοι λαοί κερδίζουν την εξουσία με την ψήφο των πολλών, κυβερνώνται με την ικανότητα των ολίγων και μεγαλουργούν με την πνοή του ενός».
Παλιότερα, αν συνέβαινε κάτι που ξεπερνούσε τα όρια της φαντασίας μας, λέγαμε πως αυτά συμβαίνουν μόνον στον κινηματογράφο «κινηματογραφική αδεία» (πάντα με την ξεχασμένη υπογεγραμμένη). Όταν, δηλαδή, ο κινηματογράφος αντέγραφε την κοινωνική πραγματικότητα, με μία δόση σκηνοθετικής υπερβολής. Τώρα και με αφορμή την κατάληψη του Καπιτωλίου, θα λέμε πως η πραγματικότητα και η ζωή αντιγράφει τον κινηματογράφο.
Η αμερικανική δυστοπία σε πολιτικό και όχι μόνο επίπεδο βρίσκεται ήδη στην αρχή. Μερικοί προβλέπουν την αρχή του τέλους μιας ακόμη αυτοκρατορίας.

Οι Μάξγουελ και Όργουελ θα αισθάνονται πολύ συντηρητικοί μπροστά σε όσα εκτυλίχθηκαν στην κατάληψη του Καπιτωλίου… Ίσως πιο προφητικός να αισθάνεται ο Μπρυκνέρ με τις θέσεις περί «μελαγχολικής δημοκρατίας».