Η συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας τίθεται σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2019. Οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Ιαπωνία μπορούν πλέον να επωφεληθούν από τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών στον κόσμο.

Η συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης καταργεί τη συντριπτική πλειονότητα των δασμών ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ που καταβάλλονται ετησίως από τις εταιρείες της ΕΕ που πραγματοποιούν εξαγωγές στην Ιαπωνία. Όταν η συμφωνία τεθεί πλήρως σε εφαρμογή, η Ιαπωνία θα έχει καταργήσει τους τελωνειακούς δασμούς στο 97 % των αγαθών που εισάγονται από την ΕΕ. Η συμφωνία καταργεί επίσης ορισμένα μακροχρόνια μη δασμολογικά εμπόδια, για παράδειγμα υιοθετώντας διεθνή πρότυπα για τα αυτοκίνητα. Θα άρει επίσης τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν βασικοί εξαγωγείς τροφίμων και ποτών της ΕΕ στην ιαπωνική αγορά των 127 εκατομμυρίων καταναλωτών και θα ενισχύσει τις εξαγωγικές ευκαιρίες σε διάφορους άλλους τομείς. Μόλις εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία, το ετήσιο εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 36 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η ΕΕ και η Ιαπωνία συμφώνησαν να θέσουν φιλόδοξα πρότυπα σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη, και το κείμενο περιλαμβάνει για πρώτη φορά ειδική δέσμευση για τήρηση της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.

Τα βασικά μέρη της συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης

Όσον αφορά ειδικότερα τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από την ΕΕ, η συμφωνία:

• θα καταργήσει τους ιαπωνικούς δασμούς σε πολλά τυριά, όπως το γκούντα και το τσένταρ (τα οποία σήμερα επιβαρύνονται με δασμό 29,8 %), καθώς και στις εξαγωγές οίνων (σημερινός δασμός 15 % κατά μέσο όρο)·
• θα δώσει τη δυνατότητα στην ΕΕ να αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές βοείου κρέατος στην Ιαπωνία, ενώ για το χοιρινό οι εξαγωγές μεταποιημένων κρεάτων θα είναι αδασμολόγητες και οι εξαγωγές νωπών κρεάτων σχεδόν αδασμολόγητες·
• θα διασφαλίσει προστασία στην ιαπωνική αγορά για πάνω από 200 υψηλής ποιότητας ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα, τις λεγόμενες γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ), καθώς επίσης και για επιλεγμένα ιαπωνικά προϊόντα ΓΕ στην αγορά της ΕΕ.

Επίσης, η συμφωνία εξασφαλίζει το άνοιγμα των αγορών υπηρεσιών, και ιδίως των αγορών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ηλεκτρονικού εμπορίου, τηλεπικοινωνιών και μεταφορών.Επιπροσθέτως, η συμφωνία:

• διευκολύνει την πρόσβαση των εταιρειών της ΕΕ σε αγορές δημόσιων συμβάσεων σε 54 μεγάλες ιαπωνικές πόλεις, και αίρει τα εμπόδια όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον οικονομικά σημαντικό τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών σε εθνικό επίπεδο·
• λαμβάνει υπόψη συγκεκριμένους ευαίσθητους τομείς στην ΕΕ, π.χ. την αυτοκινητοβιομηχανία, προβλέποντας μεταβατικές περιόδους έως και 7 έτη πριν από την κατάργηση των δασμών.

Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης ένα ολοκληρωμένο κεφάλαιο για το εμπόριο και τη βιώσιμη ανάπτυξη· περιλαμβάνει συγκεκριμένα στοιχεία που πρέπει να απλουστευθούν για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις· θέτει ιδιαίτερα υψηλά πρότυπα σε θέματα εργασίας, ασφάλειας, προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας των καταναλωτών· ενισχύει τις δεσμεύσεις της ΕΕ και της Ιαπωνίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή, και διαφυλάσσει πλήρως τις δημόσιες υπηρεσίες.

Όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, στις 23 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους η ΕΕ και η Ιαπωνία ενέκριναν αποφάσεις που επιτρέπουν την ελεύθερη και ασφαλή ροή των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μεταξύ των δύο εταίρων. Συμφώνησαν να αναγνωρίζουν αμοιβαία τα συστήματα προστασίας δεδομένων κάθε μέρους ως «ισοδύναμα», γεγονός που θα δημιουργήσει τον μεγαλύτερο χώρο ασφαλούς ροής δεδομένων στον κόσμο.

Από την 1η Φεβρουαρίου εφαρμόζεται προσωρινά μεγάλο μέρος και μιας άλλης συμφωνίας —της συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας. Η συμφωνία αυτή, η οποία υπογράφηκε πέρσι τον Ιούλιο μαζί με τη συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης, είναι η πρώτη διμερής συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας, και ενισχύει τη συνολική εταιρική σχέση μέσω της διαμόρφωσης ενός γενικού πλαισίου ενισχυμένης πολιτικής και τομεακής συνεργασίας, και κοινών δράσεων για ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών και παγκόσμιων προκλήσεων. Η εν λόγω συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ αφού κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Επόμενα βήματα

Η συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης έχει πλέον τεθεί σε ισχύ. Η επιτροπή ΕΕ-Ιαπωνίας θα πραγματοποιήσει την πρώτη της συνεδρίαση τον Απρίλιο του 2019 στις Βρυξέλλες για να προβεί σε απολογισμό των πρώτων μηνών εφαρμογής.
Όσον αφορά το παράλληλο ζήτημα της προστασίας των επενδύσεων, οι διαπραγματεύσεις με την Ιαπωνία συνεχίζονται σχετικά με τα πρότυπα προστασίας των επενδύσεων και την επίλυση των διαφορών στο πλαίσιο της προστασίας των επενδύσεων, με μια συνεδρίαση των επικεφαλής διαπραγματευτών η οποία έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο. Η σταθερή δέσμευση αμφότερων των πλευρών είναι η επίτευξη σύγκλισης στις διαπραγματεύσεις για την προστασία των επενδύσεων το συντομότερο δυνατό, με βάση την κοινή προσήλωσή τους σε ένα σταθερό και ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία.