Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα, για έγκριση από το Συμβούλιο, σύσταση σχετικά με την παράταση αναλογικών ελέγχων σε ορισμένα εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν, στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία, όπου ήδη πραγματοποιούνται έλεγχοι – σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου – για επιπλέον περίοδο τριών μηνών. Παρότι η κατάσταση σταθεροποιείται σταδιακά, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν πληρούνται ακόμη απόλυτα οι όροι του χάρτη πορείας «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν», ώστε να είναι δυνατή η επιστροφή στην ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος Φ. Τίμερμανς δήλωσε: «Ο χώρος Σένγκεν που λειτουργεί δίχως εσωτερικά σύνορα είναι ένα ιστορικό επίτευγμα που πρέπει να διαφυλάξουμε. Εργαζόμαστε ακατάπαυστα για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του χώρου Σένγκεν το συντομότερο δυνατό, και έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο. Αλλά δεν έχουμε επιτύχει ακόμα τον στόχο μας. Γι΄ αυτό, σήμερα προτείνουμε μια επιπλέον περιορισμένη παράταση ορισμένων συνοριακών ελέγχων, σύμφωνα με τους κανόνες Σένγκεν. Στην ουσία, προστατεύουμε τον χώρο Σένγκεν εφαρμόζοντας τους κανόνες Σένγκεν.»

Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Έχουμε μια σαφή προτεραιότητα και δέσμευση: να διαφυλάξουμε τον χώρο Σένγκεν και να αποκαταστήσουμε την ομαλή λειτουργία του αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες. Τους τελευταίους μήνες έχουμε κάνει σημαντικά βήματα για την αντιμετώπιση των αδυναμιών στα εξωτερικά μας σύνορα. Ορόσημο της δράσης μας υπήρξε η πρόσφατη έναρξη λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για την καλύτερη αντιμετώπιση της μετανάστευσης και των προκλήσεων σε θέματα ασφάλειας. Αλλά δυστυχώς δεν έχουμε επιτύχει ακόμη τον στόχο μας.

Για τον λόγο αυτό, συνιστούμε να διατηρηθούν, για αυστηρά περιορισμένο χρονικό διάστημα, οι συντονισμένοι και αναλογικοί έλεγχοι σε ορισμένα εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν. Εν τω μεταξύ συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε όλες τις τρέχουσες προκλήσεις στο μεταναστευτικό και στον τομέα της ασφάλειας, ώστε να μπορέσουμε να άρουμε τους συνοριακούς ελέγχους το συντομότερο δυνατό.»

Παρά τη σημαντική μείωση του αριθμού των αφίξεων παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο, κυρίως λόγω της συνεχούς εφαρμογής της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, σημαντικός αριθμός μεταναστών εξακολουθεί να παραμένει στην Ελλάδα καθώς και στα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο από τις δευτερογενείς μετακινήσεις μεταναστών από την Ελλάδα. Κατά συνέπεια, η άρση των προσωρινών ελέγχων στα σύνορα θα μπορούσε, στο παρόν στάδιο, να οδηγήσει σε αύξηση των δευτερογενών μετακινήσεων. Επιπλέον, ο μεγάλος αριθμός αιτήσεων παροχής ασύλου που υποβλήθηκαν το περασμένο έτος, σε συνδυασμό με τις αιτήσεις που εξακολουθούν να υποβάλλονται, ασκούν εξαιρετική πίεση στις εθνικές διοικήσεις και υπηρεσίες των πέντε χωρών Σένγκεν στις οποίες απευθύνεται η σύσταση.

Παρά τη σταθερή και σημαντική πρόοδο στους τομείς που περιλαμβάνει ο χάρτης πορείας «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν», χρειάζεται κι άλλος χρόνος προκειμένου οι δράσεις αυτές να υλοποιηθούν πλήρως και να αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η πλήρης λειτουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που ξεκίνησε στις 6 Οκτωβρίου, η οποία θα ενισχύσει περισσότερο την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, θα ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2017.

Η συνεχής εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και η σταθερή μείωση των αφίξεων θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να επεξεργαστούν και να απορροφήσουν τον όγκο των αιτήσεων παροχής ασύλου και να παγιώσουν τις ικανότητές τους υποδοχής. Τέλος, πρέπει να αποκατασταθεί η εφαρμογή όλων των υφιστάμενων κανόνων του Δουβλίνου, με την πλήρη συμμετοχή της Ελλάδας.

Συνεπώς, εξακολουθούν να ισχύουν οι έκτακτες περιστάσεις που οδήγησαν στην έγκριση της σύστασης του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου. Ως εκ τούτου, δικαιολογείται να επιτραπεί στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να παρατείνουν τους σημερινούς ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα για περαιτέρω αναλογικό χρονικό διάστημα. Με βάση τους πραγματικούς διαθέσιμους δείκτες στο παρόν στάδιο, η παράταση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους τρεις μήνες.

Τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα πρέπει, πριν επιλέξουν την παράταση, να εξετάσουν επίσης κατά πόσο άλλα μέτρα, εναλλακτικά των συνοριακών ελέγχων, θα μπορούσαν να έχουν τα ίδια αποτελέσματα, και στη συνέχεια να ενημερώνουν σχετικά τα λοιπά κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή. Τα κράτη μέλη που επιλέγουν να συνεχίσουν την διενέργεια ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σύμφωνα με τη σημερινή σύσταση, θα πρέπει να επανεξετάζουν σε εβδομαδιαία βάση την αναγκαιότητα, τη συχνότητα, τον τόπο και τον χρόνο των ελέγχων, να προσαρμόζουν τους ελέγχους στο επίπεδο της απειλής που αντιμετωπίζουν, και να τους καταργούν σταδιακά όταν κρίνεται σκόπιμο. Επίσης, τα κράτη μέλη θα οφείλουν πλέον να καταρτίζουν λεπτομερείς μηνιαίες εκθέσεις σχετικά με τους ελέγχους που διενεργούν και την αναγκαιότητά τους.

Η παράταση, την οποία συνιστά η Επιτροπή για τρεις επιπλέον μήνες, αφορά τα ίδια εσωτερικά σύνορα με τη σύσταση της 12ης Μαΐου:

Αυστρία: στα χερσαία σύνορα Αυστρίας-Ουγγαρίας και Αυστρίας-Σλοβενίας

Γερμανία: στα χερσαία σύνορα Γερμανίας-Αυστρίας

Δανία: στους δανικούς λιμένες στους οποίους εκτελούνται δρομολόγια οχηματαγωγών πλοίων προς τη Γερμανία και στα χερσαία σύνορα Δανίας-Γερμανίας

Σουηδία: στους σουηδικούς λιμένες στη νότια και στη δυτική αστυνομική περιφέρεια και στη γέφυρα του Öresund

Νορβηγία: στους νορβηγικούς λιμένες στους οποίους εκτελούνται δρομολόγια οχηματαγωγών πλοίων προς τη Δανία, τη Γερμανία και τη Σουηδία.

Ιστορικό

Ο συνδυασμός των σοβαρών ελλείψεων που εντοπίστηκαν στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων από την Ελλάδα στη συγκεκριμένη συγκυρία και του σημαντικού αριθμού μη καταγεγραμμένων μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα, οι οποίοι ίσως έχουν επιδιώξει να μετακινηθούν παράτυπα σε άλλα κράτη μέλη, δημιούργησε εξαιρετικές περιστάσεις οι οποίες αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια και θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν.

Οι εξαιρετικές αυτές περιστάσεις οδήγησαν στην ενεργοποίηση της διαδικασίας διασφάλισης που προβλέπει το άρθρο 29 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν καθώς και στην έγκριση της σύστασης του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2016 για την παράταση αναλογικών ελέγχων σε ορισμένα εσωτερικά σύνορα του Σένγκεν, και συγκεκριμένα στη Γερμανία, την Αυστρία, τη Σουηδία, τη Δανία και τη Νορβηγία για περίοδο έξι μηνών.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή εξέδωσε έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου. Στην έκθεση, η Επιτροπή καταλήγει στο ότι οι προσωρινοί έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα που πραγματοποιούν τα εν λόγω κράτη μέλη του Σένγκεν παρέμειναν εντός των προϋποθέσεων που καθορίζει το Συμβούλιο στη σύστασή του.

Οι έλεγχοι περιορίστηκαν στους απολύτως αναγκαίους και αναλογικούς ενόψει της σοβαρής απειλής που προκαλεί για τη δημόσια πολιτική και την εσωτερική ασφάλεια ο κίνδυνος δευτερογενών μετακινήσεων παράτυπων μεταναστών οι οποίοι εισέρχονται μέσω Ελλάδας. Επιπλέον, η Επιτροπή συνεπέρανε ότι δεν διαπιστώνει μεταβολή των περιστάσεων, η οποία θα δικαιολογούσε τροποποίηση της σύστασης κατά τη στιγμή της έκθεσης.