Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα την έβδομη έκθεση προόδου προς μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας.

Η έκθεση, εκτός του ότι παρέχει ενημέρωση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά βασικά ζητήματα, εστιάζει στο εν εξελίξει έργο με στόχο να βελτιωθεί η διαχείριση των πληροφοριών για τα σύνορα και την ασφάλεια και καθορίζει τη νέα προσέγγιση της Επιτροπής όσον αφορά την επίτευξη της διαλειτουργικότητας των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ για τη διαχείριση της ασφάλειας, των συνόρων και της μετανάστευσης έως το 2020. Μετά την πρόσφατη παγκόσμια κυβερνοεπίθεση, η έκθεση τονίζει επίσης τη δέσμευση της Επιτροπής να επιταχύνει τις εργασίες για την επανεξέταση της ενωσιακής στρατηγικής του 2013 για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών στον κυβερνοχώρο.

Ο eπίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε τα εξής: «Η αξία των πληροφοριών ασφαλείας μεγιστοποιείται όταν τα συστήματά μας «συνομιλούν» μεταξύ τους. Τα περίπλοκα και κατακερματισμένα συστήματα που διαθέτουμε σήμερα μας καθιστούν ευάλωτους. Οι υπεύθυνοι επιβολής του νόμου δεν έχουν πάντα στη διάθεσή τους τις εφαρμόσιμες πληροφορίες που χρειάζονται. Σήμερα, έχουμε ένα ξεκάθαρο όραμα πώς πρέπει να δράσουμε προκειμένου να διορθωθεί αυτή η κατάσταση· προκειμένου να συνδεθούν τα επιμέρους στοιχεία και να εξαλειφθούν τα τυφλά σημεία για την ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών μας σε ολόκληρη την ΕΕ.»

Ο eπίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας, Τζούλιαν Κινγκ, δήλωσε τα εξής: «Οι πρόσφατες τραγικές επιθέσεις στην Ευρώπη κατέδειξαν πόσο σημαντική είναι η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών των κρατών μελών. Η προσέγγιση που περιγράφουμε σήμερα προσδιορίζει έναν στοχευμένο και έξυπνο τρόπο για τη χρήση των υφιστάμενων δεδομένων με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίησή τους. Η πρότασή μας θα επιφέρει ριζική αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης των δεδομένων για την ασφάλεια, συμβάλλοντας στην καλύτερη αντιμετώπιση των διακρατικών απειλών από τις εθνικές αρχές και εντοπίζοντας τους τρομοκράτες που διασχίζουν τα σύνορα.»

Τον Απρίλιο του 2016 η Επιτροπή παρουσίασε την ανακοίνωση για πιο ισχυρά και έξυπνα συστήματα πληροφοριών για τα σύνορα και την ασφάλεια, και δρομολόγησε τις εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τα συστήματα πληροφοριών και τη διαλειτουργικότητα. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου υπέβαλε την έκθεσή της στις 11 Μαΐου, επιβεβαιώνοντας τις απόψεις που εκφράστηκαν στην ανακοίνωση του Απριλίου του 2016, και διατυπώνοντας συστάσεις με στόχο τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφοριών. Η σημερινή έκθεση λαμβάνει υπόψη τις συστάσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου και προτείνει τα επόμενα βήματα για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών στο πλαίσιο των τριών βασικών τομέων: i) μεγιστοποίηση της χρησιμότητας των υφιστάμενων συστημάτων πληροφοριών· ii) όπου είναι αναγκαίο, ανάπτυξη συμπληρωματικών συστημάτων για να καλυφθούν τα κενά πληροφόρησης· και iii) εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων μας.

Κατά το προηγούμενο έτος η Επιτροπή υπέβαλε ορισμένες προτάσεις με στόχο την κάλυψη των εκκρεμών κενών πληροφόρησης, μεταξύ άλλων της καθιέρωσης νέων συστημάτων, όπως το σύστημα εισόδου/εξόδου στην ΕΕ και το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών και αδείας ταξιδίου (ETIAS), καθώς και της ενίσχυσης των ήδη υφισταμένων, όπως το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν, το Eurodac και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS).

Η σημερινή έκθεση καθορίζει μια νέα προσέγγιση για τη διαχείριση των δεδομένων, στην οποία όλα τα κεντρικά συστήματα πληροφοριών της ΕΕ για τη διαχείριση της ασφάλειας, των συνόρων και της μετανάστευσης είναι διαλειτουργικά με πλήρη σεβασμό της προστασίας των δεδομένων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της προσέγγισης είναι τα εξής:

– η ευρωπαϊκή πύλη αναζήτησης — η οποία παρέχει δυνατότητα ταυτόχρονης αναζήτησης στα συστήματα, σε πλήρη συμμόρφωση με τα εχέγγυα για την προστασία των δεδομένων και ενδεχομένως με πιο εξορθολογισμένους κανόνες για την πρόσβαση των αρχών επιβολής του νόμου στα συστήματα·

-η κοινή υπηρεσία βιομετρικής αντιστοίχισης — η οποία παρέχει δυνατότητα αναζήτησης στα διάφορα συστήματα πληροφοριών που περιέχουν βιομετρικά δεδομένα, ενδεχομένως με ειδικές ενδείξεις θετικού/αρνητικού αποτελέσματος που δείχνουν τη σύνδεση με σχετικά βιομετρικά δεδομένα που εντοπίζονται σε άλλο σύστημα·

-το κοινό αποθετήριο δεδομένων ταυτότητας — το οποίο βασίζεται σε αλφαριθμητικά δεδομένα ταυτότητας (π.χ. ημερομηνίες γέννησης, αριθμούς διαβατηρίων) και ανιχνεύει αν ένα πρόσωπο έχει καταχωριστεί με πολλές ταυτότητες σε διαφορετικές βάσεις δεδομένων.

Η προτεινόμενη προσέγγιση θα αντιμετωπίσει τις αδυναμίες που υφίστανται σήμερα στην αρχιτεκτονική διαχείρισης δεδομένων της ΕΕ, εξαλείφοντας τα τυφλά σημεία. Ως εκ τούτου, ο οργανισμός της ΕΕ που είναι αρμόδιος για τη διαχείριση του συστήματος πληροφοριών, ο eu-LISA, θα διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο για την παροχή τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης και την επίτευξη προόδου στο έργο για τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφοριών. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η εφαρμογή αυτής της νέας προσέγγισης από τον οργανισμό eu-LISA, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την ενίσχυση της εντολής του οργανισμού τον Ιούνιο του 2017.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα συζητήσει τη νέα προσέγγιση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με στόχο την επίτευξη κοινής αντίληψης σχετικά με τη μελλοντική πορεία πριν από τα τέλη του 2017. Η συζήτηση θα ληφθεί υπόψη στην πρόταση για τη διαλειτουργικότητα, την οποία η Επιτροπή θα υποβάλει το συντομότερο δυνατόν.

Ταυτόχρονα, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να κινηθούν γρήγορα όσον αφορά την υλοποίηση των νομοθετικών προτεραιοτήτων για τα συστήματα πληροφοριών για την ασφάλεια, καθώς και τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης.

Στον τομέα της ασφάλειας των αερομεταφορών, η Επιτροπή έχει διευκολύνει τις επαφές σε πολιτικό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλιστούν συντονισμένες δράσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ. Στις 17 Μαΐου 2017 θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες συνάντηση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ για την από κοινού αξιολόγηση των δυνητικών κινδύνων και τη διαμόρφωση κοινής προσέγγισης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων εν εξελίξει απειλών.

Ιστορικό

Στην ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης που εκφώνησε ο pρόεδρος Juncker τον Σεπτέμβριο του 2016 και στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2016 τονίστηκε η σημασία που έχουν η αντιμετώπιση των αδυναμιών που υπάρχουν επί του παρόντος στη διαχείριση των δεδομένων και η βελτίωση της διαλειτουργικότητας των υφιστάμενων συστημάτων πληροφοριών. Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις έφεραν την εν λόγω σημασία ακόμη περισσότερο στο προσκήνιο, επισημαίνοντας την επείγουσα ανάγκη να καταστούν τα συστήματα πληροφοριών διαλειτουργικά και να εξαλειφθούν τα υφιστάμενα τυφλά σημεία, εξαιτίας των οποίων οι ύποπτοι για τρομοκρατικές ενέργειες μπορούν να καταγράφονται σε διαφορετικές, μη συνδεδεμένες βάσεις δεδομένων με διαφορετικά ψευδώνυμα.

Τον Απρίλιο του 2016 η Επιτροπή παρουσίασε ανακοίνωση για πιο ισχυρά και έξυπνα συστήματα πληροφοριών για τα σύνορα και την ασφάλεια, ξεκινώντας συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο τα συστήματα πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση των συνόρων και την εσωτερική ασφάλεια. Τον Ιούνιο του 2016 η Επιτροπή συγκρότησε ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τα συστήματα πληροφοριών και τη διαλειτουργικότητα προκειμένου να προωθήσει αυτό το έργο και να εξετάσει τις νομικές, τεχνικές και επιχειρησιακές προκλήσεις για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου πραγματοποίησε την τελευταία της συνεδρίαση στις 25 Απριλίου 2017 και υπέβαλε την τελική έκθεσή της στις 11 Μαΐου 2017.

Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια κατευθύνει το έργο της Επιτροπής στον εν λόγω τομέα, καθορίζοντας τις κύριες δράσεις με στόχο την αποτελεσματική απόκριση της ΕΕ στην τρομοκρατία και τις απειλές κατά της ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την έγκριση του θεματολογίου, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην εφαρμογή του ανοίγοντας τον δρόμο προς μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας.