Το διαζύγιο και οι νέες μορφές οικογένειας
α) Φυσιολογικές αντιδράσεις παιδιών στο διαζύγιο / χωρισμό των γονιών τους
Οι παρακάτω είναι φυσιολογικές αντιδράσεις των παιδιών και εμφανίζονται στην περίοδο του χωρισμού και για περίπου ένα χρόνο κατά την προσαρμογή στο διαζύγιο. Μερικές από αυτές μπορεί να επιμένουν για περισσότερο.
- Θυμός: για τους δύο γονείς, για τον εαυτό τους, τα αδέρφια (μπορεί να είναι κρυμμένος θυμός ή να εκφράζεται με λέξεις ή με τη συμπεριφορά), και συχνές σκηνές αδερφικής αντιζηλίας ή καυγάδες
- Άρνηση: Κάνουν σαν να μην υπήρξε το διαζύγιο ή σαν να μην τα έχει επηρεάσει καθόλου ή προσπαθούν να ενώσουν τους γονείς
- Φόβος: Στενοχωριούνται για την ασφάλεια τη δική τους ή των άλλων, εκφράζουν φόβους για την υγεία τους και για το ποιος θα τα προσέχει / φροντίζει στο μέλλον, γκρινιάζουν, και αναζητούν συνεχώς προσοχή και διαβεβαίωση ότι όλα είναι εντάξει
- Ενοχές – αυτοκατηγόριες: Πολλές αναφορές ‘αν όμως δεν χωρίζατε…', ρωτάνε συνεχώς γιατί, ζητάνε διαβεβαίωση και ανακούφιση, κατηγορούν τον εαυτό τους με άμεσους ή καλυμμένους τρόπους, κάνουν σαν να επιζητούν (υποσυνείδητα ) κάποια τιμωρία
- Αλλαγές ύπνου / υγείας : Μικροπαράπονα σχετικά με την υγεία τους, αλλαγές στην όρεξη, αλλαγές στον ύπνο, άσχημα όνειρα, φόβος να κοιμηθούν μόνα τους
- Ανασφάλεια: ‘Κρέμονται συνεχώς από τον/την γονιό, αρνούνται να πάνε στο σχολείο, έχουν αυξημένη κτητικότητα για ανθρώπους, ζώα και αντικείμενα, τραβάνε τα πράγματα στα όριά τους και δοκιμάζουν τα όρια που θέτουν οι γονείς, ειδικά όταν πάνε από το σπίτι του/της ενός γονιού στο σπίτι του άλλου, αναζητούν υποκατάστατα των γονιών (παππούς, γιαγιά κλπ) για ανακούφιση
- Προστασία των γονιών: Φέρονται σαν να είναι ενήλικες, κρύβουν τη λύπη τους ώστε να ανακουφίσουν και να παρηγορήσουν τον γονιό
- Παλινδρόμηση: Επιστρέφουν σε προηγούμενο στάδιο λειτουργικότητας:
- ζητάνε κάποιο αγαπημένο αντικείμενο για να κοιμηθούν, πχ κουβέρτα, αρκουδάκι, πιπίλα κλπ μετά από μεγάλο διάστημα που δεν το χρειαζόταν,
- ‘βρέχονται' την νύχτα.
Αυτά συνήθως υποχωρούν με αρκετή διαβεβαίωση, και χωρίς κατηγορίες και κριτική.
- Λύπη: Μπορεί να φαίνονται λυπημένα συνεχώς ή κατά διαστήματα, να κλαίνε, να είναι κουρασμένα ή υπερκινητικά ή αποσυρμένα.
Θυμηθείτε: Όλες οι παραπάνω είναι φυσιολογικές αντιδράσεις. Είναι μέρος της διαδικασίας προσαρμογής.