Προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών

Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει την έκθεση του 2017 σχετικά με το ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα επικίνδυνα προϊόντα.

Όπως προκύπτει από την έκθεση, το 2017 η χρήση του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης από τις εθνικές αρχές ήταν όλο και μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να διαβιβαστούν μέσω του συστήματος 2 000 προειδοποιήσεις για επικίνδυνα προϊόντα. Τα παιχνίδια, για παράδειγμα πολλά μοντέλα των δημοφιλών fidget spinners, τα αυτοκίνητα και οι μοτοσικλέτες βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου των επικίνδυνων προϊόντων που εντοπίστηκαν και απομακρύνθηκαν από την αγορά.

Η Βιέρα Γιούροβα, επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, δήλωσε τα εξής: «Οι ευρωπαϊκοί κανόνες για την προστασία των καταναλωτών εγγυώνται ότι μόνον ασφαλή προϊόντα πωλούνται στην ΕΕ. Εάν αυτό δεν συμβαίνει, το σύστημα ταχείας προειδοποίησης υποστηρίζει τις αρχές προκειμένου να αντιδράσουν γρήγορα και να απομακρύνουν τα προϊόντα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμούς. Χάρη στο εν λόγω σύστημα, διαφυλάσσουμε τα παιδιά μας και αποτρέπουμε θανατηφόρα ατυχήματα στους δρόμους μας. Πρόκειται για ένα καλό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να επιβάλλουμε ουσιαστικά τους ενωσιακούς κανόνες για τους καταναλωτές. Δυστυχώς, σε πολλούς άλλους τομείς πρέπει να βελτιώσουμε την επιβολή και να μεριμνήσουμε ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να επωφελούνται από τα δικαιώματά τους. Σε τούτο αποσκοπεί η “Νέα συμφωνία για τους καταναλωτές” που πρόκειται να παρουσιάσουμε.» 

Οι 2.201 προειδοποιήσεις που στάλθηκαν μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης οδήγησαν σε περίπου 4 000 επακόλουθες ενέργειες, όπως η απόσυρση των προϊόντων από την αγορά. Αυτό δείχνει ότι όλες οι εθνικές αρχές παρακολούθησαν με προσοχή τις προειδοποιήσεις που καταχωρίστηκαν στο σύστημα και έλαβαν τα αναγκαία μέτρα για να καταστήσουν την αγορά ασφαλέστερη για τους καταναλωτές. 

Με ποιον τρόπο προστατεύονται οι καταναλωτές από επικίνδυνα προϊόντα που πωλούνται μέσω διαδικτύου;

Οι καταναλωτές αγοράζουν όλο και περισσότερο προϊόντα από τρίτες χώρες μέσω του διαδικτύου. Η πρόκληση τώρα είναι να εξασφαλιστεί ότι τα εν λόγω προϊόντα πληρούν τα πρότυπα ασφάλειας της ΕΕ.

Πολλά από τα επικίνδυνα προϊόντα που κοινοποιούνται στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης πωλούνται επίσης σε διαδικτυακές πλατφόρμες ή αγορές. Για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό, η Επιτροπή ενθαρρύνει τη συνεργασία με τους διεθνείς ομολόγους της και με τις επιγραμμικές πλατφόρμες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα μη ασφαλή προϊόντα δεν θα φθάσουν στους καταναλωτές της ΕΕ. Την 1η Μαρτίου 2018 η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση η οποία περιλαμβάνει ένα σύνολο επιχειρησιακών μέτρων που θα πρέπει να λάβουν οι επιγραμμικές πλατφόρμες και τα κράτη μέλη για να βελτιώσουν περαιτέρω τις εργασίες σχετικά με παράνομο επιγραμμικό περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων επικίνδυνων προϊόντων.

Ειδικότερα, η Επιτροπή καλεί τις πλατφόρμες να αναλάβουν οικειοθελώς δεσμεύσεις πέρα από τις νομικές υποχρεώσεις τους στον τομέα της ασφάλειας των προϊόντων. 

Ποια προϊόντα εγκυμονούν τους περισσότερους κινδύνους;

Το 2017 τα παιχνίδια ήταν η κατηγορία προϊόντων με τις περισσότερες κοινοποιήσεις (29 %), ακολούθησαν δε τα μηχανοκίνητα οχήματα (20 %), τα είδη ένδυσης, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα είδη μόδας (12 %).

Όσον αφορά τους κινδύνους, το 2017 ο κίνδυνος τραυματισμού ήταν ο συχνότερα κοινοποιηθείς (28 %), ενώ στη δεύτερη θέση ήταν ο χημικός κίνδυνος (22 %).

Από πού προέρχονται τα προϊόντα αυτά;

Τα περισσότερα επικίνδυνα προϊόντα που κοινοποιήθηκαν στο σύστημα προέρχονταν από χώρες εκτός ΕΕ. Η Κίνα είναι η πρώτη χώρα καταγωγής, αλλά ο αριθμός των ειδοποιήσεων παραμένει σταθερός στο 53 % (155) το 2017 όπως ακριβώς και το προηγούμενο έτος.

Η Επιτροπή εξακολουθεί να συνεργάζεται στενά με τις κινεζικές αρχές, συμμετέχοντας σε κοινές συζητήσεις σχετικά με συγκεκριμένες περιπτώσεις και υλοποιώντας διάφορες ενέργειες, όπως η ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Τα επικίνδυνα προϊόντα ευρωπαϊκής προέλευσης αντιπροσώπευαν 413 κοινοποιήσεις (26 %).

Τα επόμενα στάδια

Το σύστημα ταχείας προειδοποίησης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ για τους καταναλωτές από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Για να βελτιωθεί περαιτέρω η επιβολή της νομοθεσίας, η Επιτροπή θα παρουσιάσει τον Απρίλιο τη «Νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», η οποία αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων κανόνων και τη βελτίωση της προστασίας των καταναλωτών.

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να εργάζεται για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, δίνοντας τη δυνατότητα στις αρχές και τις επιχειρήσεις να προστατεύουν καλύτερα τους καταναλωτές από τα επικίνδυνα προϊόντα.

Το επόμενο βήμα για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος θα επιτρέψει στους χρήστες να διαβάζουν κάθε προειδοποίηση σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ.

Ιστορικό

Από το 2003 το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης διασφαλίζει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τα επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα που αποσύρονται από την αγορά και/ή ανακαλούνται οπουδήποτε στην Ευρώπη ανταλλάσσονται γρήγορα μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να λαμβάνονται οπουδήποτε στην ΕΕ κατάλληλα μέτρα (απαγόρευση/διακοπή των πωλήσεων, απόσυρση, ανάκληση ή απόρριψη από τις τελωνειακές αρχές κατά την εισαγωγή).

Τριάντα μία χώρες (οι χώρες της ΕΕ μαζί με την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία) συμμετέχουν σήμερα στο σύστημα. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης λειτουργεί χάρη στην καθημερινή και διαρκή στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.

Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης διαθέτει ειδικό δημόσιο δικτυακό τόπο (ec.europa.eu/consumers/rapid–alert–system), ο οποίος παρέχει πρόσβαση σε εβδομαδιαίες επικαιροποιήσεις των προειδοποιήσεων που υποβάλλονται από τις εθνικές αρχές οι οποίες συμμετέχουν στο σύστημα. Κάθε εβδομάδα, περίπου 50 προειδοποιήσεις καταχωρίζονται και δημοσιεύονται στο διαδίκτυο. Οποιοσδήποτε μπορεί να συμβουλεύεται τις κοινοποιήσεις στο σύστημα. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις μπορούν πλέον, επίσης, να εξατομικεύουν την εγγραφή τους για ενημέρωση κάθε φορά που δημοσιεύεται προειδοποίηση σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους και να κοινοποιούν προειδοποιήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ένα ειδικό μέσο είναι επίσης διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο για τις επιχειρήσεις ώστε να ενημερώνουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις εθνικές αρχές για κάποιο προϊόν που έχουν εισαγάγει στην αγορά και το οποίο ενδέχεται να μην είναι ασφαλές.