Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δρομολογήσει περαιτέρω συζητήσεις με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τις οργανώσεις εργοδοτών σε επίπεδο ΕΕ για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων σχετικά με τις συμβάσεις εργασίας, προκειμένου οι συμβάσεις αυτές να καταστούν δικαιότερες και πιο προβλέψιμες για όλες τις κατηγορίες εργαζομένων.

Με την εν λόγω πρωτοβουλία, η Επιτροπή συνεχίζει την υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, με στόχο να επιτευχθεί σύγκλιση μεταξύ των κρατών μελών για καλύτερες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης.

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το ευρώ, τον κοινωνικό διάλογο, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την ένωση κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων είναι καίριος για την επίτευξη προόδου σε σχέση με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Αυτό ισχύει ιδίως σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τις νέες μορφές απασχόλησης και τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών εργασίας στην περίπτωση των άτυπων μορφών απασχόλησης. Η ύπαρξη σαφών κανόνων και κοινών προτύπων για δίκαιη απασχόληση μπορεί εντέλει να προστατεύσει τις επιχειρήσεις που παρέχουν στους εργαζομένους επαρκή πληροφόρηση σχετικά με τις συνθήκες εργασίας τους. Η Επιτροπή γνωρίζει ότι η ουσιαστική προστασία των εργαζομένων πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία με τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και να καινοτομούν στην αγορά εργασίας. Αυτός είναι ο στόχος της πρότασής μας.»

Η Μαριάν Τίσεν, επίτροπος αρμόδια για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις, τις δεξιότητες και την εργασιακή κινητικότητα, πρόσθεσε τα εξής: «Οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να ενημερώνονται εγγράφως κατά την έναρξη της απασχόλησης σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Ωστόσο, εκατομμύρια Ευρωπαίοι που εργάζονται με μη τυποποιημένες συμβάσεις δεν είναι σίγουροι για τα δικαιώματά τους. Επιθυμία μου είναι όλοι οι εργαζόμενοι σε ολόκληρη την ΕΕ να καλύπτονται σαφώς από τους βασικούς κανόνες, ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησής τους, είτε πρόκειται για εργαζομένους σε πλατφόρμες πληροφορικής είτε για εργαζομένους στον τομέα της διανομής.

Η εξασφάλιση πιο δίκαιων και πιο προβλέψιμων συμβάσεων εργασίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για δίκαιες συνθήκες εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό είναι που προσπαθούμε να επιτύχουμε με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος ελπίζω ότι θα αποτελέσει αντικείμενο διακήρυξης στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής για τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη που θα πραγματοποιηθεί στο Γκέτεμποργκ στις 17 Νοεμβρίου.»

Η Επιτροπή επιθυμεί να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας οδηγίας περί συμβάσεων εργασίας (η λεγόμενη οδηγία για τη γραπτή δήλωση), επεκτείνοντάς την σε νέες μορφές απασχόλησης, όπως οι κατά παραγγελία εργαζόμενοι, οι εργαζόμενοι βάσει δελτίου και οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες, ώστε να μην μείνει κανείς στο περιθώριο. Οι ισχύοντες κανόνες θα πρέπει επίσης να εκσυγχρονιστούν, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Χάρη στη βελτίωση της πληροφόρησης που παρέχεται κατά την έναρξη μιας σύμβασης εργασίας και στη διασφάλιση της έγκαιρης παροχής της πληροφόρησης αυτής, οι εργαζόμενοι θα γνωρίζουν καλύτερα τα δικαιώματά τους και, επομένως, θα έχουν περισσότερες δυνατότητες για την επιβολή αυτών των δικαιωμάτων. Για τους εργοδότες, η επικαιροποίηση των κανόνων θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη νομική σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου και θα συμβάλει ώστε να αποφεύγεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός.

Οι κοινωνικοί εταίροι θα μπορούν να κοινοποιήσουν τις απόψεις τους σχετικά με τις προτεινόμενες επικαιροποιήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ για τις συμβάσεις εργασίας έως τις 3 Νοεμβρίου 2017. Η Επιτροπή σκοπεύει να υποβάλει νομοθετική πρόταση πριν από το τέλος του έτους.

Ιστορικό

Στις 26 Απριλίου 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων σε δύο νομικές μορφές με πανομοιότυπο περιεχόμενο: ως σύσταση της Επιτροπής, με ισχύ από την ίδια ημερομηνία, και ως πρόταση για κοινή διακήρυξη από το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Το τελικό σχέδιο του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων αποτελείται από 20 αρχές και δικαιώματα που έχουν ως στόχο την επίτευξη σύγκλισης για καλύτερες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Με την υλοποίηση του πυλώνα να αποτελεί προτεραιότητά της, η Επιτροπή υπέβαλε παράλληλα μια συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση, η οποία αφορά ειδικά την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές, και δρομολόγησε το πρώτο στάδιο δύο διαβουλεύσεων με κοινωνικούς εταίρους —η μία σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις συμβάσεις εργασίας, και η άλλη σχετικά με την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία για όλους.

Κατά το διάστημα 26 Απριλίου-23 Ιουνίου 2017, οι κοινωνικοί εταίροι είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους για αμφότερα τα θέματα. Σήμερα, η διαβούλευση σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις συμβάσεις εργασίας έχει περάσει πλέον στο δεύτερο στάδιο, ενώ σύντομα θα ακολουθήσει και αυτή σχετικά με την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία. Το δεύτερο στάδιο των διαβουλεύσεων βασίζεται στα πορίσματα των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά το πρώτο στάδιο.

Η επίτευξη μιας πιο κοινωνικής Ευρώπης αποτέλεσε εξαρχής μία από τις προτεραιότητες της Επιτροπής Γιούνκερ, όπως αντανακλάται στις πολιτικές κατευθύνσεις που εξέδωσε τον Ιούλιο του 2014. Στον πρώτο λόγο του για την Κατάσταση της Ένωσης, τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Πρόεδρος Γιούνκερ δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να επισπεύσουμε τις εργασίες για τη δημιουργία μιας δίκαιης και αληθινά πανευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. (…)

Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, θα ήθελα να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος να λαμβάνει υπόψη τις μεταβαλλόμενες πραγματικότητες στις κοινωνίες της Ευρώπης και στον κόσμο της εργασίας». Στην πιο πρόσφατη ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, ο πρόεδρος επαλήθευσε τη δέσμευση της Επιτροπής να προχωρήσει στην υλοποίηση του πυλώνα ως αναγκαία προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας βαθύτερης, δικαιότερης και πιο κοινωνικής εσωτερικής αγοράς: «Αν θέλουμε να αποτρέψουμε τον κοινωνικό κατακερματισμό και το κοινωνικό ντάμπινγκ στην Ευρώπη, τότε τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγκρίνουν τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων το συντομότερο δυνατό και το αργότερο κατά τη Σύνοδο του Γκέτεμποργκ τον Νοέμβριο. Τα εθνικά κοινωνικά συστήματα θα εξακολουθήσουν να είναι διαφορετικά και διακριτά για πολλά χρόνια ακόμη. Όμως, θα πρέπει, τουλάχιστον, να εργαστούμε για μια Ευρωπαϊκή Ένωση Κοινωνικών Προτύπων στην οποία συμφωνούμε για το τι είναι κοινωνικά δίκαιο. Η Ευρώπη δεν μπορεί να λειτουργήσει αν περιφρονεί τους εργαζόμενους.»

Η κοινωνική σύνοδος κορυφής για τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη θα λάβει χώρα στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας στις 17 Νοεμβρίου 2017.