Στοιχεία έντονης στρέβλωσης συντηρεί στην ελληνική αγορά εργασίας η έντονη εποχικότητα που την χαρακτηρίζει σε συνδυασμό με την υπερφορολόγηση, την αδυναμία ελέγχων σε κλάδους με έντονα παραβατική συμπεριφορά, αλλά και την υπερίσχυση των επιδοματικών πολιτικών εις βάρος των ενεργητικών.

Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα όπου κάποιος εργαζόμενος σε κλάδο με έντονη εποχικότητα θα συμφωνήσει με τους εργοδότες του να εργάζεται για το σύνολο του εργασιακού βίου του μόλις 100 ημέρες τον χρόνο. Θα λαμβάνει για άλλες 80 ημέρες επίδομα ανεργίας, θα καταφέρει να λάβει σύνταξη της τάξης των 502 ευρώ, έχοντας πληρώσει στο σύστημα μόλις 13.700 ευρώ. Αναλυτικά, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα συμπληρώσει την απαιτούμενη 15ετία ύστερα από 42 χρόνια (14 χρόνια ασφάλισης συν 1 χρόνο αναγνώριση της επιδότησης ανεργίας). Λαμβάνοντας κατά μέσον όρο 900 ευρώ μισθό, μαζί με τους εργοδότες του θα καταβάλλει 62.000 ευρώ για εισφορές προς το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Βέβαια, κατά το ίδιο διάστημα θα έχει λάβει ως επίδομα ανεργίας 48.300 ευρώ. Συνεπώς, συνεισφέροντας μόλις 13.700 ευρώ θα λάβει σύνταξη 502 ευρώ τον μήνα. Θα κάνει, δηλαδή, «απόσβεση» σε 2 χρόνια και 3 μήνες.

Στον αντίποδα, κάποιος που εργάζεται για 40 συνεχή χρόνια, με μέσο μισθό 900 ευρώ, θα λάβει τελικά σύνταξη περίπου 830 ευρώ, με τους εργοδότες του και τον ίδιο να έχουν συνεισφέρει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης περισσότερα από 207.200 ευρώ.

Η «απόσβεση» της σύνταξης, δηλαδή, θα ολοκληρωθεί έπειτα από 21 χρόνια…

Στην πράξη, οι επιδοματικές πολιτικές, εφόσον εφαρμόζονται από ένα κράτος που δεν μπορεί να τις ελέγξει, οδηγούν στη συστηματική αποφυγή της ασφάλισης, σε διεύρυνση της «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας και στην απώλεια υψηλών πόρων από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, με αποτέλεσμα να κερδίζουν συνεχώς αυτοί που εφευρίσκουν συνεχώς «τρύπες» στο σύστημα, εις βάρος όσων με μεγάλη δυσκολία επιλέγουν να ακολουθούν τους νόμους.

Όπως επισημαίνουν ειδικοί στην «Κ», όσο κλάδοι όπως ο τουρισμός και ο επισιτισμός «τρέχουν» και καθιερώνονται ως μονοκαλλιέργεια στην ελληνική οικονομία, τόσο διογκώνονται οι ανισότητες που έρχονται με τη μορφή επιδοματικής πολιτικής από το παρελθόν… Ήταν χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις εργαζομένων σε ξενοδοχεία ή ταβέρνες – καφετέριες ανά την Ελλάδα που εργάζονταν ή για την ακρίβεια ασφαλίζονταν για 4 μήνες τον χρόνο και στη συνέχεια λάμβαναν επίδομα ανεργίας για 8 μήνες (6 μήνες συν επιδόματα). Μάλιστα, με στόχο τον περιορισμό του φαινομένου, με νόμο που ψηφίστηκε μεσούσης της οικονομικής κρίσης προβλέφθηκε ότι κάθε άνεργος μπορεί να λάβει έως και 400 ημέρες επιδότηση ανεργίας, κατά την 4ετία πριν από τη νέα εγγραφή του στη λίστα του ΟΑΕΔ. Αν η διάρκεια της επιδότησης κατά τα παρελθόντα έτη είναι μικρότερη, τότε η επιδότηση συνεχίζεται έως ότου συμπληρωθούν οι 400 ημέρες. Βέβαια, ακόμη και μετά τις παρεμβάσεις της μνημονιακής περιόδου 2012-2014, όταν, με στόχο τον περιορισμό της παθογένειας που κυριαρχούσε, τέθηκε «κόφτης» στη διάρκεια της επιδότησης ανεργίας, στα εποχικά επαγγέλματα παρατηρούνται φαινόμενα καταστρατήγησης της νομοθεσίας. Και αυτό γιατί υπάρχουν ακόμη ειδικές προβλέψεις βάσει των οποίων, κατόπιν υπεύθυνης δήλωσης του ιδίου του ανέργου και ελέγχου από τον ΟΑΕΔ, άνεργοι που προέρχονται από κλάδους με εποχική δραστηριότητα μπορούν με 100 ένσημα τον χρόνο να λάβουν επίδομα ανεργίας για 3 μήνες και 5 ημέρες (συνολικά 80 ημέρες επιδότησης), χωρίς τον περιορισμό των 400 ημερών επιδότησης κατά την προηγούμενη 4ετία.

Αν και εκπρόσωποι των ξενοδοχείων και της εστίασης επισημαίνουν στην «Κ» ότι η όποια παραβατικότητα στους κλάδους τους οφείλεται πλέον κατά κύριο λόγο στην υπερφορολόγηση και στις δυσβάστακτες εισφορές που καλούνται να καταβάλλουν και όχι αποκλειστικά στις παθητικές επιδοματικές πολιτικές, παραδέχονται ότι σε μικρά καταλύματα και καταστήματα ανά την περιφέρεια δεν αποκλείεται εργοδότες και εργαζόμενοι, πολλές φορές με συγγενική σχέση μεταξύ τους, να καταλήγουν σε συμφωνία για ασφάλιση με το μίνιμουμ των προϋποθέσεων που οδηγούν στη λήψη επιδόματος ανεργίας. Πολλοί δε από τους εργαζομένους στη συνέχεια εργάζονται ανασφάλιστοι είτε στον ίδιο εργοδότη, είτε σε άλλους, είτε ακόμη και σε δικές τους αγροτικές ασχολίες.

Από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι των εργαζομένων διαμαρτύρονται πλέον για την αύξηση της «μαύρης», ανασφάλιστης εργασίας, που έχει ως αποτέλεσμα τελικά να μη συμπληρώνουν τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης (το λιγότερο 100) και να μένουν εκτός επιδότησης από τον ΟΑΕΔ. Να σημειωθεί, τέλος, ότι οι άνεργοι στα εποχικά επαγγέλματα του τουρισμού και του επισιτισμού λαμβάνουν και ένα ειδικό εποχικό επίδομα άπαξ, της τάξης των 458,15 ευρώ, στην περίπτωση που δεν λαμβάνουν το τακτικό επίδομα ανεργίας και έχουν συμπληρώσει 75 ημερομίσθια εντός του προηγούμενου έτους, όχι όμως πάνω από 50 κατά το διάστημα από 1ης Οκτωβρίου έως 31ης Δεκεμβρίου.