ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΔΡΟΥ

Σε στοχευμένες αλλαγές στον νέο Ποινικό Κώδικα θα προχωρήσει η κυβέρνηση, με τον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα να έχει προετοιμάσει ήδη το έδαφος κινούμενος στο πλαίσιο των προεκλογικών δεσμεύσεων του πρωθυπουργού και στη θέση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία ως αξιωματική αντιπολίτευση δεν είχε μετάσχει στην εσπευσμένη ψηφοφορία για τους νέους κώδικες στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παραμονή των βουλευτικών εκλογών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Δικαιοσύνης συνεπικουρούμενος από τον υφυπουργό Δημήτριο Κράνη, επίτιμο αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, έχει επικεντρωθεί σε αλλαγές που θα αφορούν την ποινική αντιμετώπιση εμπλεκομένων σε τρομοκρατικές δράσεις, τις πρόωρες απολύσεις καταδίκων για σειρά βαρύτατων εγκλημάτων, μεταξύ των οποίων και η τρομοκρατία, καθώς και σε διατάξεις που αφορούν την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, όπως εκείνες που σχετίζονται με την ενεργητική δωροδοκία, αδίκημα το οποίο με τον νέο Ποινικό Κώδικα μεταβλήθηκε, κατά βάση, από κακούργημα σε πλημμέλημα.

Οι αλλαγές στον νέο Ποινικό Κώδικα θα γίνουν, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ώστε με το νέο δικαστικό έτος τα δικαστήρια να κινηθούν με ολοκληρωμένες τις αλλαγές, ενώ παράλληλα το υπουργείο επεξεργάζεται μέτρα, ώστε ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας με τον οποίο εισάγονται νέοι θεσμοί εξωδικαστικής επίλυσης σειράς ποινικών υποθέσεων, να μπορέσουν στην πράξη να προχωρήσουν και να εφαρμοστούν.

Η εσπευσμένη ψήφιση, άλλωστε, των νέων κωδίκων στην οποία προχώρησε παρά τις αντιδράσεις η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, άφησε εκτός από διατάξεις που δέχονται επικρίσεις και αποδεικνύονται προβληματικές στην πράξη, όπως έγινε πρόσφατα με την αποφυλάκιση του επιχειρηματία Αριστείδη Φλώρου, και σειρά νέων θεσμών χωρίς τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να εφαρμοστούν και να λειτουργήσουν.

Συνεννόηση με τις Ενώσεις

Στο πεδίο των νέων θεσμών, το υπουργείο Δικαιοσύνης βρίσκεται ήδη σε συνεννόηση με τις ενώσεις των δικαστών και κυρίως των εισαγγελέων που φέρουν και το βάρος εφαρμογής των μορφών εξωδικαστικής επίλυσης σειράς ποινικών υποθέσεων.

Η ενίσχυση της εισαγγελικής αρχής ώστε να πετύχουν οι νέοι θεσμοί θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για να περπατήσει στην πράξη ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και να εξασφαλιστούν, επιτέλους, συνθήκες σύντομης απονομής της ποινικής δικαιοσύνης και πρωτίστως ικανοποίησης του παθόντος, είτε είναι το Δημόσιο είτε είναι ιδιώτες, σε περιπτώσεις οικονομικών εγκλημάτων, με αντάλλαγμα επιεικέστερη ποινική μεταχείριση για τους δράστες.

Προτεραιότητα του νέου υπουργού, στο πλαίσιο των προεκλογικών δεσμεύσεων, αποτελεί και η μεταβολή της νομοθεσίας που καθορίζει τις πρόωρες απολύσεις από τις φυλακές ή τις άδειες βαρυποινιτών, νομοθεσία που ίσχυσε πολλές φορές στο παρελθόν για αποσυμφόρηση των φυλακών και κορυφώθηκε με τον λεγόμενο νόμο Παρασκευόπουλου.

Πάντως, η αναστολή εφαρμογής των νέων κωδίκων προκειμένου να γίνουν οι όποιες αλλαγές, ενδεχόμενο που αρχικά είχε συζητηθεί, φαίνεται πως αντιμετωπίζεται πλέον με επιφύλαξη, και καθώς τα δικαστήρια είναι κλειστά –πλην εξαιρέσεων– κρίνεται ότι η αναστολή δεν θα φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό δεν αποκλείεται ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας να προχωρήσει σύντομα στις όποιες μεταβολές στους νέους κώδικες χωρίς να αναστείλει στο σύνολό τους τα δύο νομοθετήματα.

Και ενώ το θέμα της αλλαγής διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα αποτελεί άμεση προτεραιότητα, η επιλογή ηγεσίας για την ποινική και πολιτική Δικαιοσύνη, δηλαδή για την εισαγγελία και τη θέση του προέδρου στον Αρειο Πάγο, αποτελεί επίσης διαδικασία η οποία θα δρομολογηθεί αμέσως μετά την ψήφο εμπιστοσύνης που θα λάβει η κυβέρνηση από τη Βουλή.

Μετά την άρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας να υπογράψει τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα και να επικυρώσει επί της ουσίας τις επιλογές ανώτατων δικαστικών στις οποίες προχώρησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μετά την προκήρυξη των εθνικών εκλογών, η νέα κυβέρνηση καλείται να επιλέξει αυτή ηγεσία για τη Δικαιοσύνη για τα επόμενα χρόνια.

Η αναπομπή των Π.Δ.

Ήδη, τα Προεδρικά Διατάγματα αναπέμφθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και οι επιλογές που έγιναν από την προηγούμενη κυβέρνηση τόσο για την εισαγγελία όσο και για την προεδρία του Αρείου Πάγου αλλά και για αντιπροέδρους στο Συμβούλιο της Επικρατείας ακυρώθηκαν και δεν ισχύουν πλέον.

Σε ό,τι αφορά την επιλογή νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη, η κυβέρνηση σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» θα ξεκινήσει την όλη διαδικασία από μηδενική βάση, με την εκ νέου προεπιλογή για τους ανώτατους δικαστικούς από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, που αναμένεται να αφορά τόσο τις θέσεις εισαγγελέα και προέδρου του Αρείου Πάγου όσο και εκείνες των αντιπροέδρων στο Συμβούλιο της Επικρατείας αλλά και έξι ακόμα αντιπροέδρων στον Αρειο Πάγο.

Η διαδικασία ενώπιον της Βουλής θα ξεκινήσει εντός του Ιουλίου, ενώ οι τελικές επιλογές της κυβέρνησης που θα γίνουν από το υπουργικό συμβούλιο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν μέσα στον Αύγουστο, ώστε με το νέο δικαστικό έτος που ξεκινά στις 15 Σεπτεμβρίου η νέα ηγεσία της Δικαιοσύνης να έχει οριστεί και να βρίσκεται στη θέση της.

Οι επικείμενες επιλογές θεωρούνται εκ των πραγμάτων κρίσιμες και σημαντικές και για τον πρόσθετο λόγο, ότι η Δικαιοσύνη τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί πλήγματα και έχει βρεθεί ουκ ολίγες φορές στο επίκεντρο πρακτικών ασύμβατων με τον θεσμικό της ρόλο. Χειρισμοί υποθέσεων, με αποκορύφωμα τη novartis, έχουν κλονίσει την αξιοπιστία του θεσμού, ο οποίος πολλές φορές από κυβερνητικές παρεμβάσεις βρέθηκε να επικρίνεται για πολλά.

Άλλωστε, το κλίμα μέσα στη Δικαιοσύνη είναι βαρύ, με τα προβλήματα δεκαετιών να έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ η απονομή της Δικαιοσύνης δοκιμάζει πλέον τις αντοχές των πολιτών, εμποδίζοντας την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, αλλά δημιουργώντας εμπόδια και στην ανάπτυξη της χώρας.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι επικείμενες επιλογές για την ηγεσία της Δικαιοσύνης τις καθιστούν εκ των πραγμάτων καθοριστικές για την ανάταξη του θεσμού και την αποτελεσματική λειτουργία του για τα επόμενα χρόνια, ιδίως όταν η νέα κυβέρνηση έχει διακηρύξει ως προτεραιότητές της την ανάπτυξη, την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση των θεσμών.