Στις 22 Μαρτίου 2021, μερικοί από τους πιο επικίνδυνους ανθρώπους στον κόσμο έφτασαν στο ιστορικό παραθαλάσσιο ξενοδοχείο Summerland της Βηρυτού – όχι για διακοπές, αλλά για συνομιλίες με την Τουρκία, αναφέρει δημοσίευμα της ιστοσελίδας Politico.

Επρόκειτο για μία μυστική συνάντηση μεταξύ μιας αντιπροσωπείας από ανώτατους στρατιωτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους του Ιράν και μιας ομάδας Τούρκων επιχειρηματιών, της οποίας ηγείτο ο έμπιστος συνεργάτης και παλιός συμμαθητής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σίτκι Αγιάν, στον οποίο επιβλήθηκαν κυρώσεις την Πέμπτη από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών.

Και οι δύο πλευρές ήταν πρόθυμες να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους σε ό,τι αφορά τις λαθραίες εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου σε αγοραστές στην Κίνα και τη Ρωσία, προκειμένου να συγκεντρώσουν χρήματα για τις τρομοκρατικές δραστηρίοτητες του καθεστώτος της Τεχεράνης, σύμφωνα με δυτικούς διπλωμάτες.

Η μόνη εξαίρεση στις κυρώσεις των ΗΠΑ

Λίγο παραπάνω από έναν χρόνο μετά την εν λόγω συνάντηση, όλοι οι παρευρισκόμενοι που έπαιζαν ρόλο – «κλειδί», βρέθηκαν στο στόχαστρο κυρώσεων από τις ΗΠΑ, με μία και μόνο εξαίρεση: τον Σίτκι Αγιάν, παρά το γεγονός ότι ήταν το βασικότερο πρόσωπο στην υπόθεση.

Η συνεργασία μεταξύ ενός ατόμου που ανήκει στον στενότερο κύκλο του Τούρκου προέδρου και της ιρανικής ελίτ, περιγράφεται λεπτομερώς σε έγγραφα εκατοντάδων σελίδων, συμπεριλαμβανομένων συμβολαίων και τραπεζικών εμβασμάτων, τα οποία περιήλθαν στη γνώση του Politico. Πολλά μάλιστα από αυτά έχουν αναρτηθεί στην αντιπολιτευόμενη ιρανική ιστοσελίδα, WikiIran.

Παρά το γεγονός ότι υπήρχε η υπογραφή του Αγιάν σε συμβόλαια με Ιρανούς αξιωματούχους που συνδέονταν με τις τρομοκρατικές ενέργειες του Ιράν και, ενώ υπήρχαν και άλλες αποδείξεις για τις σχέσεις του επιχειρηματία με τους προαναφερθέντες, η αμερικανική κυβέρνηση είχε αρχικά αναβάλει την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του.

Η μεταστροφή της Ουάσιγκτον

Παρ' όλα αυτά, το γεγονός ότι ο Αγιάν συνεργαζόταν σε βάθος με τους Ιρανούς έκανε την Ουάσιγκτον να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει άλλη επιλογή, ακόμα και αν οι κυρώσεις εξοργίσουν τον Ερντογάν, ο οποίος αποτελεί σημαντικό σύμμαχο των ΗΠΑ.

Ειδικότερα, την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει κυρώσεις στον Αγιάν καθώς και στον όμιλο των εταιρειών του, κατηγορώντας τον ότι διευκόλυνε τις πωλήσεις πετρελαίου και το ξέπλυμα χρήματος από τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν.

Στο στόχαστρο των κυρώσεων θα βρεθούν επίσης ο γιος του Αγιάν, Μπαχαντίν, ο συνεργάτης του, Κασίμ Οζτάς, και ένα ακόμη άτομο, καθώς και τουλάχιστον δώδεκα εταιρείες, συμπεριλαμβανομένου του ομίλου ASB με έδρα το Γιβραλτάρ.

Η απόφαση αυτή του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών θα έχει ως αποτέλεσμα το «πάγωμα» όλων τα περιουσιακών στοιχείων των εν λόγω ατόμων στις ΗΠΑ και θα απαγορεύσει στους Αμερικανούς να συνεργάζονται μαζί τους. Επιπλέον, όσοι εμπλακούν σε συναλλαγές με αυτούς, κινδυνεύουν να προστεθούν στη λίστα των κυρώσεων.

Το «διπλό» παιχνίδι του Ερντογάν

Η εν λόγω υπόθεση αποτελεί ένα «παράθυρο» μέσω του οποίου γίνεται πιο ορατή η περίπλοκη σχέση μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας αλλά και η επιρροή του Ερντογάν στην περιοχή, καθώς αμφιταλαντεύεται μεταξύ δύο ρόλων: εκείνον του ιδιοτελούς «παίκτη» και του δυνάμει διαμεσολαβητή μεταξύ της Δύσης, της Ρωσίας και της Μέσης Ανατολής, δημιουργώντας σχέσεις εξάρτησης που συχνά αναγκάζουν τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους του να τον αφήσουν να κάνει αυτό που θέλει.

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και επικρατεί αστάθεια στη ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, η σχέση της Τουρκίας με το Ιράν αποτελεί μια υπενθύμιση ότι ο Ερντογάν δεν διστάζει να ασκήσει πιέσεις όταν και όποτε θεωρεί ότι αυτό θα τον ωφελήσει.

Συρία και S-400 δοκιμάζουν τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας

Οι κυρώσεις κατά του Αγιάν έρχονται σε μία στιγμή που οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας είναι τεταμένες εξαιτίας μιας σειράς ζητημάτων, όπως οι διαφωνίες για την κατάσταση στη Συρία καθώς και η αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την Άγκυρα.

Σημειώνεται επίσης ότι η Ουάσιγκτον προειδοποίησε πρόσφατα την Τουρκία να απέχει από οποιαδήποτε στρατιωτική ενέργεια στη Βόρεια Συρία, αφού η Άγκυρα δήλωσε ότι ετοιμάζει μια πιθανή χερσαία εισβολή κατά της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG.

Οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν παραμένουν σε ισχύ, και η Ουάσιγκτον αναζητεί τρόπους να αυξήσει τις πιέσεις προς την Τεχεράνη, καθώς οι προσπάθειες αναβίωσης της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 έχουν διακοπεί.