Προβολή των αδιεξόδων από την Άγκυρα
Σε μια χρησιμοποιημένη τακτική της Τουρκίας, να εξωτερικεύει προς Δυσμάς προβλήματα που δημιουργούνται στα ανατολικά της, αποδίδουν αρμόδιες πηγές την απόφαση της Άγκυρας να στείλει στο Αιγαίο το «Τσεσμέ» λίγες ημέρες πριν από την υπολογιζόμενη διεξαγωγή του 62ου γύρου των διερευνητικών συνομιλιών στην Αθήνα.
Η αποστολή του «Τσεσμέ» συνδέεται κατά κύριο λόγο με το αδιέξοδο στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αλλά και τη δολοφονία 13 Τούρκων στο βόρειο Ιράκ, που έχει προκαλέσει ένταση όχι μόνο με την Ουάσιγκτον, αλλά έχει επηρεάσει και το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Υπενθυμίζεται ότι η οργανωμένη εισβολή στον Εβρο τον Φεβρουάριο του 2020 πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την απώλεια δεκάδων Τούρκων στρατιωτών στη ζώνη αποκλιμάκωσης του Ιντλίμπ, που είχε αποδοθεί τότε σε χτύπημα από συριακές δυνάμεις. Εκτιμάται ότι και τώρα, τόσο με το «Τσεσμέ» όσο και με τις ρητορικές ακρότητες αξιωματούχων γνωστών για την αμετροέπεια των λόγων (π.χ. ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ Ομέρ Τσελίκ), η Τουρκία επιχειρεί να αποπροσανατολίσει την προσοχή από τις εμφανείς αποτυχίες της εξωτερικής πολιτικής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Θεωρείται, επίσης, δεδομένος ο εκνευρισμός της Άγκυρας για την ολοένα και στενότερη συνεργασία της Αθήνας με μια σειρά από σημαντικές χώρες του αραβικού κόσμου, όπως αυτή εκφράστηκε και από το φόρουμ «Φιλία» της περασμένης εβδομάδας. Η Αθήνα πάντως έχει επιλέξει να μην ενδώσει στην όξυνση τις επόμενες ημέρες, αποφεύγοντας να απαντήσει στις ρητορικές εξάρσεις των Τούρκων αξιωματούχων. Η αποστολή του «Τσεσμέ» είναι παράτυπη, δεν ευχαριστεί κανέναν στην Αθήνα, ωστόσο δεν θα αποτελέσει αφορμή για κλιμάκωση. Αλλωστε, στη συγκεκριμένη περίπτωση η τουρκική παρατυπία εντοπίζεται στην παραβίαση της αρμοδιότητας έκδοσης NAVTEX και όχι στις υδρογραφικές έρευνες στα διεθνή ύδατα.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η NAVTEX των Τούρκων λήγει στις 2 Μαρτίου, σε ημερομηνία πολύ κοντά από εκείνες που έχει προτείνει η ελληνική πλευρά για την επανάληψη των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα. Ακόμα και τώρα, πάντως, η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι η επανάληψη των διερευνητικών το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου, εκτός, βεβαίως, εάν η Τουρκία επιλέξει να κλιμακώσει περαιτέρω την ένταση. Κατά τα λοιπά, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας προετοιμάζεται για τη συμμετοχή του στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) της ερχόμενης Δευτέρας, όπου βασικό θέμα στην ατζέντα είναι η αναταραχή που έχει προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες στις σχέσεις Ε.Ε. – Ρωσίας. Από την ελληνική πλευρά θα υπενθυμιστεί ότι υπάρχει η εκκρεμότητα της έκθεσης της Ε.Ε. για την Τουρκία, αλλά και όλες οι τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή.
Διάβημα στην Άγκυρα για το «Τσεσμέ»
Με ένα προσεκτικό διάβημα, συνταγμένο με σκοπό την ανάδειξη της βασικής παρατυπίας της Τουρκίας σε σχέση με τον πλου του «Τσεσμέ» στο Βόρειο Αιγαίο, απαντά η Αθήνα στην Αγκυρα. Στο διάβημα και στη ρηματική διακοίνωση που επιδόθηκαν από το υπουργείο Εξωτερικών η NAVTEX καταγγέλλεται ως άκυρη και παράνομη, καθώς εκδόθηκε από τον σταθμό Σμύρνης της υδρογραφικής υπηρεσίας της Τουρκίας για μια περιοχή έξω από την αρμοδιότητά της.
Οσον αφορά τον πλου του «Τσεσμέ» δεν τίθεται θέμα ουσιαστικής παραβίασης, καθώς το ωκεανογραφικό θα κάνει υδρογραφικές έρευνες (δηλαδή επί της στήλης του ύδατος και όχι στην υφαλοκρηπίδα), ωστόσο προσλαμβάνεται από την Αθήνα ως μια σαφής ένδειξη της αδυναμίας της Άγκυρας να λειτουργήσει ως ένας αξιόπιστος και λειτουργικός παράγων που μπορεί να συμβάλει στη σταθερότητα στην περιοχή, και ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο μεταφέρεται η τουρκική δραστηριότητα και προς τους σύμμαχους και εταίρους της Ελλάδας.
Κατά τα λοιπά, η Αθήνα παρακολουθεί προσεκτικά την πορεία του «Τσεσμέ», το οποίο χθες το απόγευμα εξήλθε από τα Δαρδανέλλια με προορισμό την περιοχή που έχει δεσμευθεί για έρευνες μέχρι και τις 2 Μαρτίου.
Οι οδηγίες για τη διαχείριση του θέματος είναι σαφείς και κινούνται στην κατεύθυνση των χαμηλών τόνων, καθώς είναι απολύτως σαφές ότι σε αυτή τη φάση η Τουρκία αναλώνεται σε επιχειρήσεις που έχουν σκοπό τη δημιουργία κλίματος στο εσωτερικό. Αν και δεν υπάρχει νεότερο σχετικά με την ημερομηνία του 62ου γύρου των διερευνητικών επαφών που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί, είναι ωστόσο δεδομένο ότι θα διεξαχθεί μετά τις 3 Μαρτίου.
Αντιθέτως, όπως γνωστοποίησε προχθές ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, σε εύθετο χρόνο, τον Απρίλιο, μετατίθεται η άτυπη πενταμερής για το Κυπριακό. Η μετάθεση της άτυπης πενταμερούς οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες που περιλαμβάνουν την πανδημία, αλλά επεκτείνονται και στην ιδιάζουσα κατάσταση που έχει αποκτήσει το ζήτημα έπειτα από τις διακηρύξεις της Άγκυρας και των εντεταλμένων της στο ψευδοκράτος περί λύσης διχοτόμησης. Σε κάθε περίπτωση, στις 25-26 Μαρτίου θα έχει πραγματοποιηθεί και η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε., η οποία εξακολουθεί να θεωρείται σημείο καμπής για τη στάση που θα τηρηθεί έναντι της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ότι έως τότε θα πρέπει να έχει συνταχθεί μια «έκθεση προόδου» της Τουρκίας από τον ύπατο εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ. Αν και δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα, από την Αθήνα θα επιχειρηθεί να υπενθυμιστεί η φύση της «έκθεσης προόδου».
Σημειώνεται, τέλος, ότι χθες ολοκληρώθηκε η σύνοδος των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης. Χθες κύριο θέμα συζήτησης ήταν οι συμμαχικές επιχειρήσεις και αποστολές στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Το θέμα έχει ιδιαίτερη σημασία για τη Συμμαχία, καθώς οι προαναγγελθείσες αποχωρήσεις των αμερικανικών δυνάμεων δημιουργούν κενά που είναι δύσκολο να συμπληρωθούν. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η, εκ νέου, μετατροπή του Αφγανιστάν σε ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατικών οργανώσεων και ομάδων, κάτι που θα προκαλέσει, μεταξύ άλλων, πρόσθετα μεταναστευτικά ρεύματα προς την Ευρώπη.
