Υπερσελήνη, «μπλε φεγγάρι» και σεληνιακή έκλειψη ταυτόχρονα

Σήμερα θα υπάρξει μια ολική έκλειψη υπερ-Σελήνης, στη διάρκεια της οποίας τρία φαινόμενα σχεδόν θα συμπέσουν: η πανσέληνος, το κοντινό πλησίασμα του δορυφόρου μας στη Γη και η ολική έκλειψη της Σελήνης.

Η έκλειψη, που θα διαρκέσει περίπου τρεισήμισι ώρες, θα είναι ορατή κυρίως από την κεντρική και ανατολική Ασία, την Ινδονησία και την Αυστραλία. Σήμερα, εξάλλου, το φεγγάρι θα βρεθεί στη δεύτερη κοντινότερη απόστασή του από τη Γη για όλο το 2018, μετά την κοντινότερη που είχε συμβεί την 1η Ιανουαρίου.

Στην Αθήνα η έκλειψη θα φθάσει στο αποκορύφωμά της, δηλαδή η Σελήνη θα βρίσκεται στο σημείο πιο κοντά στο κέντρο της σκιάς της Γης, περίπου στις 15:30, όταν το φεγγάρι θα είναι ακόμη κάτω από τη γραμμή του ορίζοντα, καθώς θα ανατείλει λίγο πριν τις 18:00. Αυτό θα έχει ως συνέπεια το φαινόμενο να μην είναι άμεσα ορατό στη χώρα μας.

Η σημερινή πανσέληνος θα είναι η δεύτερη του Ιανουαρίου, καθώς είχε προηγηθεί η πανσέληνος και η σούπερ-Σελήνη της Πρωτοχρονιάς, αλλά τότε δεν υπήρχε έκλειψη του φεγγαριού. Μάλιστα, επειδή ο Ιανουάριος έχει δύο πανσελήνους, ο Φεβρουάριος δεν θα έχει καμία, κάτι που έχει να συμβεί από το 1999.

Οι δύο επόμενες φορές που η ολική έκλειψη Σελήνης θα συμπέσει με τη δεύτερη πανσέληνο του ίδιου μήνα, θα είναι στις 31 Δεκεμβρίου 2028 (αλλά τότε δεν θα υπάρχει υπέρ-Σελήνη, δηλαδή το φεγγάρι δεν θα βρίσκεται στο περίγειό του) και στις 31 Ιανουαρίου 2037 (τότε θα υπάρχει υπερ-Σελήνη).

Η τροχιά της Σελήνης δεν είναι τέλειος κύκλος γύρω από τη Γη, με αποτέλεσμα η απόσταση ανάμεσα στο κέντρο του φεγγαριού και στο κέντρο της Γης να αυξομειώνεται από τα περίπου 363.400 χιλιόμετρα (περίγειο) έως τα 405.550 χιλιόμετρα (απόγειο). Έτσι σε μια πανσέληνο που θα συμβεί στο περίγειο (υπερ-Σελήνη), το φεγγάρι φαίνεται περίπου 14% μεγαλύτερο και 30% φωτεινότερο από μια πανσέληνο που θα συμβεί στο απόγειο. Ο μη επιστημονικός όρος «υπερ-Σελήνη» ή «σούπερ-Σελήνη» είναι δημιούργημα του αστρολόγου Ρίτσαρντ Νόλαν από το 1979.

Οι ολικές εκλείψεις είναι ορατές από κάθε σημείο της Γης που έχει νύχτα και η διάρκεια της ορατής έκλειψης διαφέρει από τόπο σε τόπο. Στη διάρκεια των εκλείψεων το φεγγάρι αποκτά ένα σκούρο κοκκινωπό χρώμα σαν να είναι σκουριασμένο ή ματωμένο, καθώς ο δορυφόρος του πλανήτη μας εισέρχεται στη σκιά της Γης ανάμεσα στον Ήλιο και στη Σελήνη και η γήινη ατμόσφαιρα φιλτράρει το σεληνιακό φως.

Μια δεύτερη ολική έκλειψη του φεγγαριού θα συμβεί στις 27 Ιουλίου, η οποία θα είναι ορατή και στην Ελλάδα, αλλά χωρίς να υπάρχει υπερ-Σελήνη.

Δείτε εντυπωσιακές φωτογραφίες…

Ρώμη, Ιταλία

Πράγα, Τσεχία.

Φρανκφούρτη, Γερμανία

Λονδίνο, Βρετανία

Βηρυτός, Λίβανος

Σαν Ντιέγκο, Καλιφόρνια

Σαντιάγκο, Χιλή

Παρθενώνας, Αθήνα

Σήμερα, ό,τι και αν έχετε κανονίσει, οφείλετε στον εαυτό σας να βρείτε λίγο χρόνο και να αγναντέψετε τον σκοτεινιασμένο ουρανό. Τις πρώτες πρωινές ώρες στο δυτικό ημισφαίριο και νωρίς το βράδυ στο ανατολικό, θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε την υπερσελήνη, όπως λέγεται, καθώς λόγω της τροχιά της, η πανσέληνος βρίσκεται στη μικρότερη δυνατή απόσταση από τη Γη, ενώ παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί και μια ολική σεληνιακή έκλειψη.

Από τη στιγμή που πρόκειται για τη δεύτερη πανσέληνο του ίδιου μήνα, αυτόματα κερδίζει και τον τίτλο του «μπλε φεγγαριού». Αυτό το φαινόμενο πρόκειται να συμβεί για πρώτη φορά μετά από 152 χρόνια και δεν θα ξανασυμβεί για τουλάχιστον μία ακόμη δεκαετία. Επίσης, η συγκεκριμένη υπερσελήνη τυχαίνει να είναι η τελευταία μιας τριλογίας υπερσεληνών (η πρώτη έλαβε χώρα στις 3 Δεκεμβρίου και η δεύτερη την πρωτοχρονιά).

Ετοιμαστείτε για το Ματωμένο Φεγγάρι

Η σημερινή πανσέληνος  είναι απίστευτα σπάνια από όλες τις απόψεις. Οι ορατές υπερσελήνες φαίνονται 14% μεγαλύτερα και 30% λαμπρότερα από τις πανσέληνους που συμβαίνουν όταν το φεγγάρι είναι όσο πιο μακριά από τη Γη είναι δυνατόν. Κατά τη διάρκεια της έκλειψης, το φεγγάρι θα χάσει σιγά-σιγά τη λάμψη του και θα πάρει μία κόκκινη απόχρωση, καθώς η ατμόσφαιρα θα προκαλέσει διάθλαση του φωτός, σύμφωνα με τη NASA. Εξού και η ονομασία «Ματωμένο Φεγγάρι». Το συγκεκριμένο φαινόμενο θα μπορεί να παρατηρηθεί σε όλο του το μεγαλείο από την Ανατολική Ασία, τον Ειρηνικό Ωκεάνο και τη Βόρεια Αμερική.

Πότε μπορείτε να δείτε την υπερσελήνη και την ολική σεληνιακή έκλειψη

Η ιδανική στιγμή να απολαύσετε την υπερσελήνη είναι αμέσως μετά την εμφάνισή της, αλλά και πριν από την ανατολή του ήλιου, όταν το φεγγάρι φαίνεται σαν είναι στην ευθεία του ορίζοντα. Θα μοιάζει ακόμα μεγαλύτερο και λαμπρότερο εξαιτίας μιας «σεληνιακής ψευδαίσθησης» που προκαλείται όταν το μάτι μας έχει τη δυνατότητα να συγκρίνει το φεγγάρι με άλλα αντικείμενα που φαίνονται να είναι κοντά του, όπως για παράδειγμα κτίρια και δέντρα. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η κατάλληλη στιγμή για να δείτε την υπερσελήνη στην Ελλάδα, είναι στις 17:55 το απόγευμα.

Όσον αφορά όμως, το πραγματικό θέαμα της βραδιάς, δηλαδή τη σεληνιακή έκλειψη, η οποία και θα προκαλέσει το Ματωμένο Φεγγάρι, αυτό θα συμβεί στη 1.48 το βράδυ και θα κρατήσει για περίπου δύο ώρες. Δυστυχώς, το συγκεκριμένο φαινόμενο θα είναι μερικώς και όχι πλήρως ορατό για την Ελλάδα.

Μπορώ να δω την υπερσέληνο και τη σεληνιακή έκλειψη χωρίς να βγω έξω;

Αν ο καιρός είναι πολύ συννεφιασμένος ή αν κάνει κρύο, υπάρχουν τρόποι για να δείτε το ουράνιο γεγονός από το διαδίκτυο και την άνεση του υπολογιστή σας. Από τη 1.30 το βράδυ, τοπική ώρα Ελλάδας πάντα, η ιστοσελίδα Virtual Telescope θα κάνει ζωντανή μετάδοση που θα δείχνει τον ορίζοντα στη Ρώμη.

Ο καλύτερος τρόπος για να βγάλετε φωτογραφίες τη σεληνιακή έκλειψη

Αν θέλετε να απαθανατίσετε το θέαμα με το «έξυπνο» κινητό σας, κρατήστε παρατεταμένα το δάχτυλο σας πάνω στο φεγγάρι από την οθόνη αφής σας, ώστε η κάμερα να εστιάσει εκεί. Στη συνέχεια, ρυθμίστε την έκθεση, ώστε να πετύχετε τη σωστή ισορροπία φωτισμού.

Αν χρησιμοποιείτε μονοοπτική φωτογραφική μηχανή (DSLR), ο Μπιλ Ίνγκαλς, φωτογράφος στη NASA, συνιστεί να χρησιμοποιήσετε την ισορροπία λευκού φωτός για υπαίθρια χρήση, ώστε να μην αντιμετωπίσετε πρόβλημα από το ηλιακό φως που θα αντανακλάται από το φεγγάρι. Προσθέτει πως είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το φεγγάρι είναι ένα κινούμενο αντικείμενο και αυτό θα πρέπει να το έχετε στο νου σας, όταν ρυθμίζετε την ταχύτητα του φωτοφράκτη σας.

Τέλος, αν θέλετε η φωτογραφία σας να είναι πραγματικά ξεχωριστή και πρωτότυπη, ο Ίνγκαλς προτείνει να βγάλετε τη φωτογραφία σας, αντιπαραθέτοντας το  φεγγάρι με κάποιο τοπικό ορόσημο, ώστε η φωτογραφία σας να αποκτήσει την αίσθηση του τόπου. «Μην κάνετε το λάθος να φωτογραφίσετε το φεγγάρι μόνο του. Όλοι θα βγάλουν από μία τέτοια φωτογραφία».

Χρειάζομαι ειδικά γυαλιά για να δω την υπερσέληνο και τη σεληνιακή έκλειψη;

Σε αντίθεση με την ηλιακή έκλειψη, η υπερσέληνος και η σεληνιακή έκλειψη δεν κρύβουν κανένα κίνδυνο για τα μάτια μας. Δεν έχετε να φοβηθείτε απολύτως τίποτα αν συνειδητοποιήσετε ότι το θέαμα σας απορρόφησε και εδώ και πολύ ώρα κοιτάτε το φεγγάρι, ψηλά στον ουρανό. Εκτός ίσως από κάποιο πρόβλημα στο σβέρκο σας.