Οι προϋποθέσεις ένταξης στο πλαίσιο προστασίας α΄ κατοικίας

Στην εκπνοή του 2019 καταβλήθηκαν οι πρώτες τέσσερις κρατικές επιδοτήσεις δόσης στεγαστικού δανείου σε ισάριθμους δανειολήπτες που ρύθμισαν την οφειλή τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΙΧ).

Οπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, «υλοποιήθηκαν την Τρίτη 31 Δεκεμβρίου, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οι πληρωμές της κρατικής επιδότησης, με σκοπό τη διάσωση της πρώτης κατοικίας. Οι πρώτες καταβολές επιδότησης διενεργήθηκαν προς τέσσερις πολίτες που ρύθμισαν με ευνοϊκό τρόπο τις οφειλές τους με τις τράπεζες, στο πλαίσιο του ν. 4605/2019. Το ποσοστό επιδότησης της μηνιαίας δόσης του δανείου ανέρχεται σε 40%-50% αντίστοιχα. Ετσι, ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ηλεκτρονική διαδικασία πληρωμής της κρατικής επιδότησης, με σκοπό τη διάσωση της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών».

Αν και αρχικά οι δανειολήπτες αντιμετώπισαν με μεγάλη επιφύλαξη το νέο εργαλείο ρύθμισης, τον τελευταίο μήνα του προηγούμενου έτους το ενδιαφέρον ενισχύθηκε σημαντικά. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι αιτήσεις τον Δεκέμβριο αυξήθηκαν κατά 65% σε σχέση με τον Νοέμβριο και ανήλθαν σε 1.316. Επίσης, κατά 107% αυξήθηκαν και οι προτεινόμενες ρυθμίσεις από τις τράπεζες, φτάνοντας στις 367, από 177 στα τέλη Νοεμβρίου.

Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΓΙΧ, από την 1η Ιουλίου έως και τις 27 Δεκεμβρίου:

• Εισήλθαν στην πλατφόρμα και συναίνεσαν στην άρση φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου 57.956 οφειλέτες.

• Ξεκίνησαν τη διαδικασία προετοιμασίας της αίτησης 38.563 οφειλέτες.

• Υποβλήθηκαν και διαβιβάστηκαν στις τράπεζες 1.316 αιτήσεις.

• Υποβλήθηκαν 367 προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες.

• Εχουν ήδη αποδεχθεί 112 προτάσεις ρύθμισης οι δανειολήπτες και εκκρεμεί η αποδοχή των υπολοίπων.

• Εχει ήδη εγκριθεί η κρατική επιδότηση σε 56 δανειολήπτες.

Το ενδιαφέρον των δανειοληπτών για την ένταξη στη ρύθμιση αναζωπυρώθηκε ύστερα από παρεμβάσεις που κατέστησαν τη διαδικασία υποβολής της αίτησης απλούστερη. Στο πλαίσιο αυτό, ήρθη η υποχρέωση κατάθεσης του πιστοποιητικού βαρών, του πιστοποιητικού γης και του εντύπου υπολογισμού της αξίας των κινητών περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη.

Επιπλέον, όσο περνάει ο καιρός καθίσταται σαφές ότι η παράταση λειτουργίας της πλατφόρμας έως τις 30 Απριλίου θα είναι η τελευταία και το νέο πλαίσιο προστασίας πρώτης κατοικίας που θα τη διαδεχθεί θα είναι πιο αυστηρό. Με αυτά τα δεδομένα, στο υπουργείο Οικονομικών και στις τράπεζες υπάρχει αισιοδοξία ότι όσοι έχουν ήδη συναινέσει στην άρση του φορολογικού και του τραπεζικού απορρήτου τους θα υποβάλουν τελικώς αίτηση.

Πώς διαμορφώνεται η συμμετοχή του Δημοσίου

Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο, προβλέπεται επιδότηση της δόσης του δανείου από 20% έως και 50% για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση για στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά δάνεια, με προσημείωση πάντα την πρώτη κατοικία. Το ποσοστό της επιδότησης διαμορφώνεται με βάση την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη. Ενδεικτικά, για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και εισόδημα:

• Εως 3.125,00 ευρώ ισούται με το 30% της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 50% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.

• Από 3.125,01 έως 6.250 ευρώ ισούται με το 30% της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 40% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.

• Από 6.250,01 έως 9.375 ευρώ ισούται με το 30% της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 30% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.

• Από 9.375,01 έως 12.500 ευρώ ισούται με το 30% της μηνιαίας δόσης για επιχειρηματικά δάνεια και στο 20% σε κάθε άλλη περίπτωση δανείου.

Για μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος το ετήσιο εισόδημα με βάση το οποίο υπολογίζεται η κλιμακωτή επιδότηση φθάνει έως τις 17.500 ευρώ, με δύο εξαρτώμενα μέλη φθάνει έως τις 22.500 ευρώ, με τρία εξαρτώμενα ή περισσότερα μέλη φθάνει έως τις 27.500 ευρώ.Τέλος, για πολυπρόσωπο νοικοκυριό χωρίς εξαρτώμενα μέλη το ετήσιο εισόδημα με βάση το οποίο υπολογίζεται η κλιμακωτή επιδότηση φθάνει έως τις 21.000 ευρώ, τις 26.000 ευρώ για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με ένα εξαρτώμενο μέλος, τις 31.000 ευρώ για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με δύο εξαρτώμενα μέλη και τις 36.000 ευρώ για πολυπρόσωπο νοικοκυριό με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα μέλη.

Οι προϋποθέσεις ένταξης στο πλαίσιο προστασίας α΄ κατοικίας

Για την ένταξη στο νέο προστατευτικό πλαίσιο θα πρέπει να ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις:

α) Αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας: Να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Αν το δάνειο είναι επαγγελματικό με υποθήκη πρώτη κατοικία, τότε η αντικειμενική αξία διαμορφώνεται στις 175.000 ευρώ.

β) Ληξιπρόθεσμο ποσό δανείου: Το συνολικό ύψος δανεισμού με προσημείωση ή εγγύηση πρώτης κατοικίας πρέπει να ανέρχεται ως μέγιστο ποσό στις 130.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των τόκων. Αν η οφειλή έχει συνοµολογηθεί σε άλλο νόμισμα (π.χ. σε ελβετικό φράγκο), τότε λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία ξένου νομίσματος και ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, ώστε να καθοριστεί το μέγιστο όριο των 130.000 ευρώ.

γ) Ετήσιο εισόδημα: Το εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των: 1) 12.500 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένει μόνο 1 άτομο, 2) 21.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 2 άτομα, 3) 26.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 3 άτομα, 4) 31.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 4 άτομα (δηλ. με 2 προστατευόμενα μέλη, είτε τέκνα είτε άλλους συγγενείς), 5) 36.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 5 άτομα.

δ) Καταθέσεις: Το ανώτερο ύψος των καταθέσεων είναι 15.000 ευρώ μαζί με μετοχές, ομόλογα, κοσμήματα, ράβδους χρυσού, πολύτιμους λίθους.

ε) Περιουσία: Η αξία της υπόλοιπης περιουσίας και των μεταφορικών μέσων (σκάφη αναψυχής, ελικόπτερα κ.λπ.) του δανειολήπτη, του συζύγου και των προστατευόµενων µελών δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 80.000 ευρώ.

Όροι αποπληρωμής: Με την υποβολή της αίτησης, αυτή διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις εμπλεκόμενες τράπεζες, οι οποίες υποχρεούνται να παρέχουν μια πρόταση ρύθμισης με τους ακόλουθους όρους: α) Διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας. Για παράδειγμα, αν το υπόλοιπο του δανείου είναι 130.000 ευρώ και η εμπορική αξία του ακινήτου 80.000 ευρώ, τότε θα υπάρξει απομείωση οφειλής κατά 34.000 ευρώ, ώστε να φθάσει το υπόλοιπο του δανείου στις 96.000 ευρώ και να διατηρηθεί ο λόγος Loan to Value ratio (LTV) στο 120%. β) Αποπληρωμή σε 25 έτη, έτσι ώστε να προκύπτουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις. Εάν ο οφειλέτης υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του, τότε είτε μειώνονται αντίστοιχα τα έτη ρύθμισης είτε μπορεί να συμβληθεί κάποιος άλλος ως εγγυητής του δανείου. γ) Χαμηλό τοκισμό με επιτόκιο 2%, προσαυξημένο με το Euribor τριμήνου.