Νέα τηλεδιάσκεψη την Πέμπτη

Τέλος στο μαρτύριο της δεκαεξάωρης τηλε-συνεδρίασης του Eurogroup έθεσε προ ολίγου ο πρόεδρος του σώματος, Μάριο Σεντένο.

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν, με διακοπές, όλη νύχτα. Μεγάλο μέρος τους αναλώθηκε σε διαβουλεύσεις μεταξύ του Μάριο Σεντένο και μικρών ομάδων υπουργών για να βρεθεί η χρυσή τομή που θα έπρεπε την κατάληξη σε ένα κοινό ανακοινωθέν.

Οι θέσεις της Ιταλίας – δάνεια από τον ESM, ουσιαστική χωρίς αιρεσιμότητα και ρητή αναφορά στην κοινή έκδοση χρέους – και της Ολλανδίας (όροι μακροοικονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής για ESM, «όχι» στην αμοιβαιοποίηση του χρέους) αποδείχθηκαν αγεφύρωτες.

Ένα προσχέδιο ανακοινωθέντος ανέφερε την πιθανή χρήση «καινοτόμων χρηματοοικονομικών εργαλείων», σύμφωνα με δημοσιογραφικές αναφορές, που η μία πλευρά επέμεινε ότι είναι ανεπαρκής και η άλλη θεώρησε υπερβολικά φιλόδοξη. Ακόμα και στο ζήτημα του SURE (του προγράμματος επιδότησης εργασίας της Κομισιόν) υπήρξε διχογνωμία, καθώς ορισμένες χώρες ζητούν διασφαλίσεις ότι θα είναι προσωρινό.

Ο κ. Σεντένο δήλωσε (μέσω tweet) ότι η τηλεδιάσκεψη θα επαναληφθεί αύριο και ο σκοπός είναι ένα «ισχυρό δίχτυ ασφαλείας» για εργαζόμενους, επιχειρήσεις και χώρες απέναντι στην πανδημία, αλλά και «η δέσμευση σε ένα ευμεγέθες σχέδιο ανάκαμψης».

Μαραθώνια, ολονύχτια, συνεδρίαση του Eurogroup

Παγίωση της διάστασης απόψεων μεταξύ των δύο στρατοπέδων καταγράφηκε στο χθεσινό Eurogroup, το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Το σχέδιο ήταν η πολυαναμενόμενη τηλεδιάσκεψη να οδηγήσει σε συμφωνία επί ενός πολύπλευρου προγράμματος στήριξης των οικονομιών της Ευρωζώνης, παρέχοντας ένα δίχτυ ασφαλείας για εργαζομένους, επιχειρήσεις αλλά και για τις ίδιες τις χώρες των οποίων τα δημόσια οικονομικά θα πιεστούν από την ανάγκη άμβλυνσης των υγειονομικών και οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.

Αντ' αυτού, η εξ αποστάσεως συνεδρίαση συνεχιζόταν έως αργά χθες τη νύχτα, με τις δύο πλευρές ανίκανες να γεφυρώσουν το χάσμα που τις χωρίζει.

Το Eurogroup βρίσκεται σε «καλό δρόμο» για να καταλήξει σε συμφωνία όσον αφορά το πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού αλλά «δεν έχει φθάσει ακόμη» στην επίτευξή της, γνωστοποίησε ο Λουίς Ρέγκο, ο εκπρόσωπος του προέδρου του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών των χωρών μελών της ευρωζώνης Μάριο Σεντένο.

«Η δουλειά για μια φιλόδοξη οικονομική πολιτική της ΕΕ σε αντίδραση στην COVID-19 είναι σε καλό δρόμο, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί. Η συνέντευξη Τύπου μετατέθηκε για τις 10:00 ώρα Βρυξελλών (11:00 ώρα Ελλάδας). Καληνύχτα», ανέφερε σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter ο εκπρόσωπος του προέδρου του Eurogroup αργά το βράδυ της Τρίτης.

Σημειώνεται ότι οι «φειδωλοί» του Βορρά, με επικεφαλής την Ολλανδία, επέμεναν ότι η παροχή χρηματοδότησης από την προληπτική πιστωτική γραμμή (ECCL) του ESM πρέπει να συνοδευτεί, έστω σε δεύτερη φάση, με όρους μακροοικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής – κάτι το οποίο ειδικά η Ιταλία απορρίπτει. Σε συνέντευξη Τύπου προχθές, ο Τζουζέπε Κόντε είχε εκφράσει την περιφρόνησή του για λύση του ESM.

Από την άλλη, το στρατόπεδο των «εννέα» –μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα–, που συνυπέγραφαν την επιστολή προς τον Σαρλ Μισέλ υπέρ των ευρωομολόγων, επέμενε ότι πρέπει να υπάρξει ρητή αναφορά σε ένα ταμείο ανάκαμψης, με τη δυνατότητα έκδοσης κοινού χρέους, σαν αυτό που πρότεινε η Γαλλία. Δεν τους αρκούσε η γενικόλογη αναφορά ότι θα διερευνηθεί η δυνατότητα περαιτέρω μέτρων.

Τα σημάδια ότι θα ήταν μια δύσκολη βραδιά φαίνονταν από νωρίς. Η τηλεδιάσκεψη άργησε μία ώρα να ξεκινήσει. Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο εκπρόσωπος του προέδρου του Eurogroup Λουίς Ρέγκο έγραψε ότι «θα χρειαστούμε μία επιπλέον ώρα προετοιμασίας». Στις 8 ώρα Ελλάδος διακόπηκε η τηλεδιάσκεψη για μία ώρα, ώστε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο να ενσωματώσει τις ενστάσεις των δύο πλευρών σε ένα αμοιβαία αποδεκτό κοινό ανακοινωθέν. Η μία ώρα παρατάθηκε στις δύο και μετά στις τρεις και στις τέσσερις, με τον Μαλτέζο υπουργό Οικονομικών Εντουαρντ Σικλούνα να γράφει στο Twitter ότι η τηλεδιάσκεψη «ίσως διαρκέσει ώς αύριο το πρωί», ώστε να συμφωνηθεί «μια στρατηγική τεσσάρων αξόνων» για την οικονομική διάσωση της Ευρώπης, που να «ανοίγει τον δρόμο για μια βιώσιμη ανάκαμψη».

Οι τρεις από τους τέσσερις άξονες στους οποίους αναφέρθηκε ο Μαλτέζος υπουργός ήταν η προληπτική γραμμή του ESM, συνολικού ύψους 240 δισ. ευρώ· ένα νέο πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων από την ΕΤΕπ που θα αύξανε τη δανειοδοτική της ικανότητα προς την πραγματική οικονομία κατά έως και 200 δισ.· και το πρόγραμμα επιδότησης εργασίας SURE της Ευρ. Επιτροπής, που προβλέπει την παροχή δανείων ύψους 100 δισ. στα κράτη-μέλη για τη στήριξη της απασχόλησης.

Ο τέταρτος άξονας αφορά την επόμενη μέρα, στην οποία η δημοσιονομική δυνατότητα χρηματοδότησης των αναγκαίων πακέτων τόνωσης των οικονομιών θα διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα. Στη μάχη της ανάκαμψης θα μπει και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για την περίοδο 2021-7. Το μέγεθος του ΠΔΠ ωστόσο –η εκκρεμής διαπραγμάτευση είχε μείνει λίγο πάνω από το 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της Ε.Ε. ή κάτω από 1,1 τρισ. σε βάθος επτά ετών– δεν αρκεί για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης.

Η γαλλική πρόταση αφορά ένα ταμείο πεπερασμένη διάρκειας (5-10 ετών) που θα μπορεί να εκδίδει χρέος με την «κοινή και εις ολόκληρον» εγγύηση των κρατών-μελών της Ε.Ε. και εξακολουθεί να προσκρούει στις αντιστάσεις των Γερμανίας, Ολλανδίας, Φινλανδίας και Αυστρίας. Η Ισπανία, από την πλευρά της, παρουσίασε χθες μια πρόταση για ένα όχημα ειδικού σκοπού με διαχειριστή την Ευρ. Επιτροπή, που θα μπορεί να δανείζεται στις αγορές με την εγγύηση του ΠΔΠ και των εσόδων από έναν νέο ψηφιακό φόρο, και θα χορηγεί τους πόρους τους, ως μεταβιβάσεις, στις χώρες που θα έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.

Υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγου η Αθήνα

Χρήσιμα θεωρεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης όλα τα εργαλεία που έπεσαν χθες στο τραπέζι, σε μια προσπάθεια να απαντήσει η Ευρώπη στην κρίση του κορωνοϊού, αλλά η βασική προτίμηση της Ελλάδας είναι χωρίς αμφιβολία η έκδοση ενός κοινού ευρωπαϊκού αξιογράφου για τη χρηματοδότηση της επανεκκίνησης της οικονομίας.

Τα πλεονεκτήματα, όπως μεταφέρουν πηγές του επιτελείου, είναι δύο: Πρώτον, η δύναμη πυρός ενός τέτοιου εργαλείου μπορεί να είναι πολύ μεγάλη, δίνοντας αποτελεσματική απάντηση, ανάλογη του μεγέθους του προβλήματος. Δεύτερον, καθώς η έκδοση είναι κοινή, το κόστος δανεισμού είναι χαμηλό.

Η προληπτική πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), όπως εξηγούν οι πηγές, μπορεί να λειτουργήσει στην ίδια κατεύθυνση, διευκολύνοντας τον δανεισμό από τις αγορές, αφού αυτές θα γνωρίζουν ότι η Ελλάδα και οι άλλες χώρες που θα προσφύγουν θα μπορούν να ενεργοποιήσουν τη γραμμή αυτή.

Ωστόσο, το προβλεπόμενο ποσό, εφόσον παραμείνει στο πλαίσιο του 2% του ΑΕΠ, είναι μικρό. Αντιστοιχεί σε 4 δισ. ευρώ περίπου (με τους υπολογισμούς για το ΑΕΠ προ «κορωνοκρίσης», τώρα δεν ξέρουμε σε τι ποσό θα φτάσει με την ύφεση). Βεβαίως, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, το ποσό αυτό μπορεί να συμπληρωθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς η προληπτική πιστωτική γραμμή αυτομάτως ανοίγει τον δρόμο για την ένταξη στο πρόγραμμα ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions) της ΕΚΤ, που προβλέπει απεριόριστες αγορές ομολόγων.

Το δεύτερο μειονέκτημα της προληπτικής γραμμής, εκτός από τον περιορισμό ως προς το ύψος του ποσού, είναι οι προϋποθέσεις που θα συνοδεύουν την απόκτησή της. Παρότι δεν προβλέπεται να εφαρμοστεί αυστηρή αιρεσιμότητα, παραπέμποντας σε μνημονιακούς όρους, οπωσδήποτε θα προβλέπεται κάποιου είδους επιτήρηση και αυτό δεν αρέσει ούτε στην Ιταλία, μια μεγάλη χώρα με δυνατή φωνή στην Ε.Ε., αλλά ούτε και στην Ελλάδα, που δεν θέλει να επιστρέψει στους εφιάλτες του παρελθόντος. Η ένταξη σε μνημονιακό καθεστώς, ακόμη κι αν δεν ονομάζεται έτσι, θα αποτελέσει «στίγμα» για τις χώρες που θα υποχρεωθούν να καταφύγουν σε αυτό, εκτιμούν οι αναλυτές.

Πολλοί αναλυτές ανησυχούν, πάντως, ότι η επιβάρυνση του χρέους των κρατών-μελών στην περίοδο αυτή ίσως οδηγήσει ούτως η άλλως στην επιβολή μέτρων λιτότητας και επαναφέρει σύντομα την Ευρώπη σε μια δεύτερη φάση ύφεσης, έπειτα από αυτή που αναμένεται φέτος.

Από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση ενός ταμείου για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας (SURE), ύψους 100 δισ. ευρώ, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αντιστοιχούν περισσότερα από 2 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις πηγές του οικονομικού επιτελείου, καθώς η δανειοδότηση θα γίνει όχι μόνο βάσει της συμμετοχής της στον προϋπολογισμό, αλλά και ανάλογα με την ένταση του πλήγματος στην οικονομία της.

Οσον αφορά την πρόταση για ένα πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 25-50 δισ. ευρώ, για να κινητοποιήσει επενδύσεις κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων ύψους 100-200 δισ. ευρώ, το οικονομικό επιτελείο τη βρίσκει αξιόλογη. Ο βαθμός αξιοποίησης του ταμείου αυτού από την Ελλάδα εναπόκειται, πάντως, στο ενδιαφέρον και στις δυνατότητες των επιχειρήσεων.