Στο 18% θα πρέπει να ανέλθει ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ προκειμένου από την αλλαγή του καθεστώτος να μην υπάρξει διαφοροποίηση (ούτε θετική ούτε αρνητική) στα έσοδα του φόρου. Η πρόθεση της κυβέρνησης για χαμηλότερο ενιαίο συντελεστή στα επίπεδα του 16% δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτή από τους δανειστές, δεδομένου ότι δημιουργεί δημοσιονομικό κενό και ως εκ τούτου θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα.

Σήμερα εφαρμόζονται τρεις συντελεστές ΦΠΑ. Ο κανονικός που είναι 23%, ο μειωμένος στο 13% και ο υπερμειωμένος στο 6,5%, ενώ υπάρχει και το ειδικό καθεστώς για τα νησιά του Αιγαίου (οι προαναφερόμενοι συντελεστές μειωμένοι κατά 30%). Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, ο μεσοσταθμικός συντελεστής ΦΠΑ ανέρχεται στο 17,025%. Αυτό σημαίνει ότι εάν καταργηθούν όλοι οι συντελεστές που ισχύουν σήμερα και εφαρμοσθεί μόνο ένας, θα έπρεπε αυτός να είναι 17,025% για να μη μειωθούν, αλλά και να μην αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου από ΦΠΑ.

Δεδομένου, όμως, ότι στις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ Αθήνας και δανειστών το σχέδιο προβλέπει ότι θα εφαρμοσθεί ένας ενιαίος συντελεστής κι ένας δεύτερος συντελεστής που θα επιβάλλεται στα φάρμακα και σε ορισμένα είδη πρώτη ανάγκης, ο συντελεστής 17,025% θεωρείται «λίγος». Εφόσον ο δεύτερος συντελεστής διαμορφωθεί στο 6,5% όπως προβλέπει το σχέδιο, τότε ο ενιαίος συντελεστής θα πρέπει να φθάσει στο 18% για να μην έχει απώλειες ο κρατικός προϋπολογισμός από τα έσοδα του ΦΠΑ και να μην απαιτηθούν και άλλα μέτρα για να καλυφθούν οι απώλειες αυτές.

Βέβαια, εφόσον «κλειδώσει» το μέτρο και από το δεύτερο εξάμηνο του 2015 εφαρμοσθεί ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ, τα νοικοκυριά θα πληγούν σημαντικά, δεδομένου του ότι –ειδικά για τα φτωχότερα– το μεγαλύτερο τμήμα των δαπανών τους κατευθύνεται στις αγορές τροφίμων και στο ηλεκτρικό ρεύμα τα οποία σήμερα φορολογούνται με συντελεστή 13% και θα φορολογηθούν ενδεχομένως με συντελεστή 18%.

Το αντεπιχείρημα που προβάλλεται από τις Βρυξέλλες είναι πως ο ενιαίος συντελεστής θα οδηγήσει σε μείωση της φοροδιαφυγής. Σημειώνουν μάλιστα ότι η μεγαλύτερη φοροδιαφυγή προέρχεται από τις υπηρεσίες που φορολογούνται σήμερα με συντελεστή 23%. Εφόσον μειωθεί ο συντελεστής, εκτιμούν ότι θα περιοριστεί το κίνητρο για φοροδιαφυγή, κάτι που φάνηκε και στη μείωση των συντελεστών στην εστίαση από το 23% στο 13%. Με αυτή τη λογική, πάντως, από την άλλη πλευρά θα πρέπει να προσμετρηθεί το ενδεχόμενο αύξησης της φοροδιαφυγής στα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τα οποία με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά θα φορολογούνται με συντελεστή 18% από 6,5% που είναι σήμερα.