Εκατοντάδες είναι κάθε χρόνο οι ασθενείς από τη Μαγνησία που σπεύδουν στο Εργαστήριο Ύπνου της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου που εμφανίζεται σε ποσοστό 20% του πληθυσμού στον δυτικό κόσμο, κυρίως σε ηλικίες 30-65 ετών όπως και στην Ελλάδα, και μπορεί να προκαλέσει στους πάσχοντες από οξύ πνευμονικό οίδημα, εγκεφαλικά επεισόδια, ισχαιμία, μέχρι και έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Επίσης ευθύνεται και για χρόνιες καρδιαγγειακές επιπτώσεις όπως είναι η ανάπτυξη συστηματικής αρτηριακής υπέρτασης, οι αρρυθμίες και η καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η αποφρακτική άπνοια έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου οποιασδήποτε αιτιολογίας!

Όπως αναφέρει η υπεύθυνη του Εργαστηρίου Ύπνου της Πανεπιστημιακής Κλινικής Βιβή Παστάκα εξετάζονται 10 ασθενείς την εβδομάδα, από τη Μαγνησία, τη Λάρισα, τη Καρδίτσα, τα Τρίκαλα, ακόμα και από τη Λαμία και την Άμφισσα.

Σημειώνει ότι η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στην καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος και σε ποσοστό 70% σχετίζεται με τη παχυσαρκία που εμφανίζεται στην περίμετρο του λαιμού και της μέσης, ενώ το κάπνισμα, το αλκοόλ και η ρινική συμφόρηση λειτουργούν επιβαρυντικά.

Επιπλέον το στραβό διάφραγμα στη μύτη, η ρινίτιδα, η υπερτροφία αμυγδαλών μπορεί επίσης να ευθύνονται, ειδικά σε περιπτώσεις νεαρών ενηλίκων.

Η αποφρακτική άπνοια τη νύχτα τονίζει, ότι οδηγεί σε υπνηλία την ημέρα, προξενώντας στους ασθενείς ευερεθιστότητα και γενικότερα διαταραχές συμπεριφοράς, ενώ η τραγικότερη συνέπειά της είναι τα τροχαία ατυχήματα.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη άτομα με σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας έχουν εφταπλάσια πιθανότητα σε σύγκριση με υγιείς, να υποστούν τροχαίο ατύχημα σε διάστημα 5 ετών.

Ακόμα δημιουργεί καταθλιπτικές τάσεις, προβλήματα στη μνήμη, στη κρίση και στην προσοχή του πάσχοντα, αφού δεν οξυγονώνεται σωστά ο οργανισμός και ειδικά ο εγκέφαλος.

Η πλειοψηφία του κόσμου δεν γνωρίζει τους κινδύνους που προκύπτουν από την αποφρακτική άπνοια, σύμφωνα με την κα. Παστάκα, ενώ επιβάλλεται ένας καρδιολόγος σε περίπτωση που διαπιστώσει προβλήματα στην καρδιακή λειτουργία κάποιου ασθενή νέου σε ηλικία, να του προτείνει να υποβληθεί σε μελέτη ύπνου.

Πως εμφανίζεται η άπνοια 

Xαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης του φάρυγγα κατά τη διάρκεια του ύπνου ενώ ο ασθενής καταβάλλει έντονες αναπνευστικές προσπάθειες.

Συγκεκριμένα κατά τον ύπνο μειώνεται ο τόνος των φαρυγγικών μυών καθώς και το αντανακλαστικό αρνητικής πίεσης στους αεραγωγούς κατά την εισπνοή, φαινόμενα τα οποία είναι πιο έντονα σε ορισμένα άτομα, οδηγώντας σε μείωση του εύρους του φαρυγγικού αυλού με αποτέλεσμα το ροχαλητό, που προηγείται συνήθως πολλά χρόνια πριν από την πλήρη σύγκλειση του αεραγωγού, δηλαδή την άπνοια.

Κατά τη διάρκεια της άπνοιας το ροχαλητό διακόπτεται λόγω της διακοπής της ροής αέρα. Οι αναπνευστικές κινήσεις όμως συνεχίζονται και αυξάνονται μέχρις ότου μια “αφύπνιση” (συχνά μόνο ηλεκτροεγκεφαλογραφική και όχι πλήρης έγερση) αποκαταστήσει τη μυϊκό τόνο και τη βατότητα του αεραγωγού.

Τότε συμβαίνει “λύση” της άπνοιας, ξανακούγεται πολύ πιο έντονο το ροχαλητό που είχε σταματήσει και βαθμιαία αποκαθίσταται η οξυγόνωση και ο ύπνος. Όμως τα παραπάνω φαινόμενα μπορεί να επαναληφθούν και πάλι, συχνά εκατοντάδες φορές κάθε νύχτα.

Οι μικροαφυπνίσεις λειτουργούν προστατευτικά τερματίζοντας τα απνοϊκά επεισόδια, έχουν όμως ως αποτέλεσμα τη διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ύπνου με φυσικό επακόλουθο την εκσεσημασμένη ημερήσια υπνηλία.

Οι κίνδυνοι που προκύπτουν

Οι αιμοδυναμικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των απνοϊκών επεισοδίων ευθύνονται τόσο για οξείες βλάβες που μπορεί να συμβούν κατά τον ύπνο όπως είναι το οξύ πνευμονικό οίδημα, τα αγγειακά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, η ισχαιμία και το έμφραγμα του μυοκαρδίου, όσο και για χρόνιες καρδιαγγειακές επιπτώσεις όπως είναι η ανάπτυξη συστηματικής αρτηριακής υπέρτασης, οι αρρυθμίες και η καρδιακή ανεπάρκεια.

Με άλλα λόγια ο ασθενής με Αποφρακτική Άπνοια δεν κινδυνεύει μόνο κατά τον ύπνο του αλλά και από χρόνιες καρδιαγγειακές βλάβες δεδομένου ότι τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια απνοιών συνηγορούν στην καταστροφή του αγγειακού ενδοθηλίου και την εμφάνιση αθηροσκλήρωσης.

Πολύ συχνά μία ανθιστάμενη στη θεραπεία υπέρταση υποκρύπτει σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας. Ακόμη και το καθημερινό ροχαλητό χωρίς άπνοιες, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η αποφρακτική άπνοια διαταράσσοντας επίσης τον μεταβολισμό της ινσουλίνης, της λεπτίνης και άλλων παραγόντων εμπλέκεται στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου με την εγκατάσταση υπερχοληστεριναιμίας και Σακχαρώδους διαβήτη τύπου II, ενισχύοντας τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Πως γίνεται η διάγνωση 

Για τη διάγνωση του συνεπειών του ροχαλητού και του πλήρους συνδρόμου της Αποφρακτικής Άπνοιας του ύπνου απαραίτητη είναι η πλήρης πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου που περιλαμβάνει τη συνεχή καταγραφή ηλεκροεγκεφαλογραφήματος, ηλεκροοφθαλμογραφήματος, ηλεκρομυογραφήματος των κινήσεων θώρακα και κοιλιάς, της ροής αέρα σε μύτη-στόμα, του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης,  ηλεκτροκαρδιογραφήματος, της θέσεως σώματος και του ροχαλητού.

Η εξέταση προϋποθέτει την εισαγωγή και παραμονή του ασθενή για ένα βράδυ σε Εργαστήριο μελέτης Ύπνου. Η ακριβής σταδιοποίηση του ύπνου όπως και το πλήρες σκοράρισμα των υποαπνοϊκών γεγονότων οφείλουν να γίνουν από εξειδικευμένο προσωπικό.

Θεραπεία εκλογής για το Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο αποτελεί η συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης με ρινική μάσκα n-CPAP.

Για τη σωστή εφαρμογή και ρύθμιση της συσκευής CPAP χρειάζεται δεύτερη μελέτη ύπνου στο Εργαστήριο.

Η συνεχής θετική πίεση που παρέχεται με τη συσκευή CPAP σταθεροποιεί την διαβατότητα των ανωτέρων αεραγωγών, εξασφαλίζοντας την συνεχή ροή αέρα και αποκλείοντας τα απνοϊκά επεισόδια.

Σε επιλεγμένους, κυρίως νεαρής ηλικίας ασθενείς, μπορεί να προταθεί ΩΡΛ ή ορθοδοντική αντιμετώπιση.

Η συγκεκριμένη συσκευή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον κάθε ασθενή στο σπίτι του καλύπτεται από τον ασφαλιστικό του φορέα, καθώς κοστίζει περίπου 1.200€ και η διάρκεια ζωής της φτάνει τα 10 χρόνια.