Αυξήθηκαν κατά 3 εκατομμύρια οι οφειλέτες στα χρόνια της κρίσης
Εξετάζεται νέα ρύθμιση οφειλών
Τετραπλασιάστηκαν οι οφειλέτες του Δημοσίου στα χρόνια των μνημονίων, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών.
Η αύξηση του αριθμού ξεκίνησε το 2010 με τους οφειλέτες να μην ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα αγγίζοντας τα 4 εκατομμύρια. Μάλιστα, το 87% αυτών χρωστούν έως 5.000 ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο. Σε αυτούς απευθύνονται κατά κύριο λόγο και τα κατασχετήρια που αποστέλλει σε καθημερινή βάση η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στις τράπεζες, αλλά το αποτέλεσμα είναι αρνητικό για τα ταμεία του Δημοσίου. Και αυτό γιατί τα υπόλοιπα των λογαριασμών είναι ελάχιστα και δεν ξεπερνούν στις περισσότερες περιπτώσεις τα 50-100 ευρώ. Ωστόσο, από τις τηλεφωνικές οχλήσεις και τα ηλεκτρονικά μηνύματα φαίνεται ότι οι οφειλέτες συμμορφώνονται. Από την επεξεργασία των στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών προκύπτει ότι: πρόστιμα, καταπτώσεις δανείων με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, μη απόδοση του ΦΠΑ και αδυναμία πληρωμής του φόρου εισοδήματος αποτελούν τη μεγάλη χοάνη των ληξιπρόθεσμων οφειλών ύψους 100 δισ. ευρώ, τα οποία χρωστούν 4 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Η κατάσταση, όπως σημειώνουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, δεν πρόκειται να αλλάξει καθώς από το 2013 και μετά, έχει παγιωθεί η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά 12-13 δισ. ευρώ κάθε έτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία:
• Το 1% των οφειλετών ή 40.514 φυσικά και νομικά πρόσωπα χρωστούν το 90% του συνολικού ποσού, δηλαδή 90 δισ. ευρώ. Κατά μέσον όρο ο καθένας από αυτούς χρωστάει 2.250.000 ευρώ.
• Το 87% των οφειλετών χρωστάει μόλις το 2,5% του συνολικού ποσού ή διαφορετικά 3.569.975 φορολογούμενοι χρωστούν μέχρι 5.000 ευρώ.
• Περίπου 30 δισ. ευρώ ή 31,8% του συνόλου οφείλεται από 70 φορολογουμένους με περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ ο καθένας.
• Λιγότερο από 1 δισ. ευρώ ή 1% του συνόλου από 3,3 εκατ. φορολογουμένους έως 2.000 ευρώ.
Από τη μελέτη των στοιχείων που συνέλεξε και επεξεργάστηκε η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, προκύπτουν τα εξής εντυπωσιακά αποτελέσματα:
1. Το 36% των ληξιπρόθεσμων οφειλών είναι πρόστιμα του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, τα οποία έχουν χαμηλή εισπραξιμότητα διαχρονικά. Ενας από τους λόγους της χαμηλής εισπραξιμότητας είναι και τα υπέρογκα πρόστιμα που επιβάλλονταν στο παρελθόν, και τα οποία οδήγησαν αρκετές επιχειρήσεις σε «λουκέτο». Ο δεύτερος και εξίσου σημαντικός λόγος είναι η αδράνεια του φοροεισπρακτικού μηχανισμού σε συνδυασμό με τις πολλές ρυθμίσεις τύπου περαίωσης που ανάγκαζαν πολλές επιχειρήσεις να μην πληρώνουν τους φόρους και εντέλει να μην καταφέρνουν να ανταποκριθούν ούτε στις ευνοϊκές ρυθμίσεις.
2. Το 27,3% προέρχεται από τη μη απόδοση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και άλλων έμμεσων φόρων.
3. Το 24,2% αφορά οφειλές του φόρου εισοδήματος και περιουσίας.
4. Το 9,2% αφορά καταπτώσεις δανείων με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Τα ποσά αυτά θεωρείται αδύνατο να εισπραχθούν. Και αυτό διότι οι επιχειρήσεις που έλαβαν δάνειο με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου έχουν οδηγηθεί ως επί το πλείστον στην πτώχευση και δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία.
Το Δημόσιο έχει αποπληρώσει, ως ώφειλε, τα δάνειά τους στις τράπεζες και οι επιχειρήσεις αυτές εμφανίζονται στη λίστα με τους ληξιπρόθεσμους οφειλέτες.
5. Τα υπόλοιπα 3,3% από μη φορολογικά έσοδα.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του διαστήματος Ιανουαρίου – Ιουλίου, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών (παλαιών και νέων) ανέρχεται στα 101,7 δισ. ευρώ. Οι φορολογούμενοι που χρωστούν στο ελληνικό Δημόσιο ανέρχονται σε 3.933.628. Πρακτικά, ένας στους δύο φορολογουμένους έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία και 1.742.903 φορολογούμενοι είναι εκτεθειμένοι σε μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι σε 1.143.308 οφειλέτες έχουν επιβληθεί αναγκαστικά μέτρα, δηλαδή κατασχέσεις μισθών και τραπεζικών λογαριασμών. Συγκριτικά με το 2015 οι κατασχέσεις έχουν αυξηθεί κατά 450.000 περίπου, όπως επίσης και τα ποσά που εισπράττει η κυβέρνηση τα τελευταία 2 χρόνια από τους οφειλέτες του Δημοσίου.
Εξετάζεται νέα ρύθμιση οφειλών για χρέη σε Ταμεία, εφορία σε 36 ή 120 δόσεις
Προτάσεις για τη δημιουργία νέου μηχανισμού ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τις εφορίες για όσους δεν μπορούν να καλυφθούν από τη ρύθμιση των 120 δόσεων, που λειτουργεί στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού, επεξεργάζονται στο οικονομικό επιτελείο. Η νέα ρύθμιση, για την οποία αναμένεται διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των δανειστών, παρά τη λήξη του προγράμματος, θα είναι στα πρότυπα αυτής που ισχύει για όλους τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς στόχος είναι να υπάρχουν και στην περίπτωση των οφειλών, κυρίως προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ενιαίοι κανόνες για όλους κατά τα πρότυπα της ασφάλισης.
Για τον λόγο αυτό, τα σενάρια που ήδη έχουν καταρτίσει στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στηρίζονται στον μηχανισμό του εξωδικαστικού συμβιβασμού, εντάσσει όμως όσους οι προηγούμενες δύο παρεμβάσεις αφήνουν εκτός, κυρίως όσους δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα (ανεξαρτήτως ύψους οφειλής). Τόσο η υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου όσο και ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι διεξάγεται κάποιου είδους διαπραγμάτευση με στόχο πριν από το τέλος της χρονιάς να έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες ένταξης στον εξωδικαστικό μηχανισμό για όσους μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί εκτός, γιατί δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα ή γιατί κατά την προηγούμενη τριετία δεν είχαν κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής χρήσης ή ακόμη και γιατί δεν είχαν θετική καθαρή θέση στις δύο τελευταίες χρήσεις.
Πρόκειται για περιπτώσεις που βγαίνουν αυτόματα εκτός της ειδικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί, παρότι σύμφωνα με ενδείξεις που έχουν οι υπηρεσίες στα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, υπάρχει πρόθεση και κυρίως δυνατότητα ρύθμισης της οφειλής. Είναι ενδεικτικό ότι όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρχαν πολλοί επαγγελματίες που έσπευσαν σε λογιστικά γραφεία και εταιρείες αναζητώντας παράθυρο ένταξης, είτε με τροποποιητικές δηλώσεις στην εφορία είτε να υποβάλουν εκ νέου δήλωση έναρξης εργασιών.
Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πρόταση περιλαμβάνει αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, με στόχο αφενός να πεισθούν οι δανειστές, αφετέρου στη ρύθμιση να ενταχθούν αυτοί που πραγματικά θα μπορούν να ανταποκριθούν στις πληρωμές και όχι αυτοί που «παραδοσιακά» χρησιμοποιούν τις ρυθμίσεις για να λαμβάνουν φορολογικές και ασφαλιστικές ενημερότητες και στη συνέχεια να συνεχίζουν τις παρελκυστικές τακτικές τους.
Την ίδια στιγμή, στο οικονομικό επιτελείο επεξεργάζονται σενάρια για αύξηση των δόσεων της πάγιας ρύθμισης που ισχύει σήμερα σε εφορίες και ταμεία από 12 που είναι σήμερα, πιθανώς σε 36. Η πρόταση αφορά μόνο μικρές οφειλές, από 3.000 έως 5.000 ευρώ, και στηρίζεται επίσης στη λογική των ενιαίων κανόνων για όλους.
Να σημειωθεί ότι και στη ρύθμιση των 120 δόσεων, για ποσά από 3.000 έως 5.000 ευρώ, οι προβλεπόμενες δόσεις είναι 36 με μικρότερο ποσό δόσης τα 50 ευρώ. Βέβαια, η πρόταση αυτή δεν αντιμετωπίζεται ιδιαίτερα θετικά από τους εκπροσώπους των δανειστών, οι οποίοι εκτιμούν ότι ενδέχεται να ανοίξει «τρύπα» στα προϋπολογισμένα έσοδα τόσο του προϋπολογισμού όσο και του ΚΕΑΟ.
Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες οι δανειστές δεν καλοβλέπουν την αύξηση των δόσεων σε 36, καθώς θεωρούν ότι ο χρόνος εξόφλησης μιας οφειλής δεν πρέπει να απέχει χρονικά από τη βεβαίωσή της για διάστημα μεγαλύτερο του έτους, προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα να σωρευθούν πολλές υποχρεώσεις (π.χ. δόσεις ρύθμισης, φόροι εισοδήματος κ.λπ.).
