«Αιμορραγία» σε λίρα, μετοχές και ομόλογα

Τον «ασκό του Αιόλου» έχει ανοίξει για την τουρκική οικονομία η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να «καρατομήσει» τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, παρεμβαίνοντας για πολλοστή φορά στη νομισματική πολιτική της χώρας.

Η εκροή ξένων κεφαλαίων έχει ήδη προσλάβει μορφή «αιμορραγίας», καθώς νόμισμα, μετοχές και ομόλογα καταγράφουν εκρηκτικές απώλειες, δείγμα της κλιμακούμενης διεθνούς ανησυχίας.

«Η αντικατάσταση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας αποτελεί ένα σημαντικό πισωγύρισμα για την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Τουρκία» γράφει ενδεικτικά ο Άνταμ Κολ, επικεφαλής αναλυτής της RBC Capital Markets. «Μοιραία, η γεωγραφική γειτνίαση με την Τουρκία καθιστά την Ευρώπη αρκετά εκτεθειμένη» σπεύδει να προσθέσει, αναφερόμενος στις επιπτώσεις της τουρκικής αναταραχής στους ευρωπαϊκούς τίτλους.

Εξάλλου, αρκετές τράπεζες της Γαλλίας, της Γερμανίας κι άλλων ευρωπαϊκών χωρών διαθέτουν ευμεγέθη τουρκικά assets, γεγονός το οποίο τις καθιστά εύκολους «στόχους» για τους έντρομους επενδυτές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή την στιγμή, οι απώλειες για τη λίρα κυμαίνονται στο -10%, καθώς το τουρκικό νόμισμα υποχωρεί στις 7,94 λίρες/δολάριο και στις 9,48 λίρες/ευρώ. Νωρίτερα, μάλιστα, η πτώση άγγιξε και το -15%.

Ίδιο το σκηνικό και στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, όπου ο δείκτης Borsa 100 καταγράφει «βουτιά» της τάξης του 9%, με τις αρμόδιες αρχές να προχωρούν σε διακοπή των συναλλαγών για περίπου 50 λεπτά, προκειμένου να αποφευχθούν οι πολύ ακραίες απώλειες.

Επιστροφή στις ανορθόδοξες πολιτικές

Ο πρώην -πλέον- κεντρικός τραπεζίτης, Νασί Αγκμπάλ, «πλήρωσε» την επιλογή του να προχωρήσει σε επιθετική αύξηση των επιτοκίων -από 10,25% σε 19% σε μόλις τέσσερις μήνες- σε μια προσπάθεια ανακοπής του πληθωρισμού (σχεδόν 16% τον Φεβρουάριο) και στήριξης της λίρας.

Όμως, αυτή η ορθόδοξη νομισματική πολιτική βρίσκει εντελώς αντίθετο τον «Σουλτάνο», ο οποίος θεωρεί ότι τα υψηλά επιτόκια είναι αυτά που πυροδοτούν την αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού, πλήττοντας παράλληλα τον ρυθμό οικονομικής ανάκαμψης.

«Το κύμα μεταβλητότητας έχει επιστρέψει στην τουρκική αγορά» σχολιάζει, από την πλευρά του, ο Στέφαν Ίνες, επικεφαλής αναλυτής της Axicorp Financial Services. «Η αγορά περιμένει μια μεγαλύτερη ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής. Και η αντικατάσταση του Αγκμπάλ πλήττει αυτές τις ελπίδες».

Ο νέος επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Σαχάπ Καβτσιόγλου, θεωρείται «θιασώτης» των πολιτικών Ερντογάν, επικρίνοντας πολλάκις τον προκάτοχό του για τις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων. Έτσι, οι αναλυτές δεν αποκλείουν μια επερχόμενη μείωση των επιτοκίων, πυροδοτώντας νέο κύμα ανατιμήσεων.

«Η αξιοπιστία και η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Ο Ερντογάν παρεμβαίνει συνεχώς. Οι αγορές ήταν πρόθυμες να δώσουν στον Αγκμπάλ μια ευκαιρία. Όμως, ο διάδοχός του θα δυσκολευτεί σημαντικά να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους» σημειώνει με νόημα ο Ζίαντ Νταούντ, επικεφαλής οικονομολόγος του Bloomberg για τις αναδυόμενες αγορές.

Σ' αυτό το πλαίσιο, οι αναλυτές δεν αποκλείουν τη λήψη εναλλακτικών – μη συμβατικών μέτρων στήριξης του νομίσματος, μία πολιτική την οποία είχε ακολουθήσει και ο προκάτοχος του Αγκμπάλ. Όμως, όπως αποδείχθηκε και τότε, αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς αναποτελεσματική.

«Περιμένουμε μια εκτεταμένη κρατική παρέμβαση, σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, προκειμένου να στηριχθεί η λίρα και να μην υποχωρήσει κάτω των 8 λιρών/δολάριο» εκτιμά ο Τίμοθι Ας, αναλυτής της BlueBay Asset Management στο Λονδίνο.

Η βαθύτερη κρίση

«Είναι σαφές ότι ο πρόεδρος δεν μπορούσε να πάει κόντρα στις ανορθόδοξες οικονομικές απόψεις του άλλο» αναγνωρίζει, ταυτόχρονα, ο οικονομολόγος της Capital Economics, Τζέισον Τάβεϊ, ο οποίος υπενθυμίζει ότι την τελευταία φορά που ο Ερντογάν απέλυσε τον κεντρικό τραπεζίτη, τον Ιούλιο του 2019, η λίρα έπεσε κατά 3% έναντι του δολαρίου.

Εξηγεί δε, ότι το ζήτημα είναι πολύ μεγαλύτερο από την όποια πτώση της Δευτέρας, καθώς υπάρχει πλέον ένας υπαρκτός κίνδυνος: Η Τουρκία οδεύει προς μία κανονική κρίση πληρωμών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 5% του ΑΕΠ το 2020 και τα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη διαμορφώθηκαν στα 180 δισ. δολάρια (25% του ΑΕΠ). Την ίδια στιγμή, τα αποθεματικά σε ξένο νόμισμα έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί, καθώς σήμερα δεν ξεπερνούν τα 11 δισ.  δολάρια (1,5% του ΑΕΠ) και είναι πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τη στιγμή που ξέσπασε η νομισματική κρίση του 2018.

Εάν μία κρίση ισοζυγίου πληρωμών χτυπήσει τώρα, οι τράπεζες της Τουρκίας είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση για να την αντιμετωπίσουν από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2018, συμπεραίνει ο αναλυτής της Capital Economics.

«Η τελική επισήμανση που πρέπει να γίνει είναι ότι αυτή η υπόθεση έχει και μία πολιτική πλευρά. Η στροφή πολιτικής του Νοεμβρίου φάνηκε να είναι το αποτέλεσμα εντεινόμενων ανησυχιών μέσα στο κόμμα του Ερντογάν για την οικονομική διαχείριση.  Η απόλυση του διοικητή Αγκμπάλ κινδυνεύει να διχάσει το κόμμα, το οποίο έχει ήδη δει αρκετούς μεγάλους παίκτες να αποχωρούν τα τελευταία χρόνια» καταλήγει ο Τάβεϊ.

Πώς επηρεάζει τον ελληνικό τουρισμό η κατάρρευση της τουρκικής λίρας

Η δραστική υποτίμηση της τουρκικής λίρας αποτελεί μία έντονα αρνητική εξέλιξη για τον ελληνικό τουρισμό ειδικά καθώς εφέτος επιδιώκει να ανακτήσει μερίδια από αγορές που έχουν δείξει προτίμηση στην Τουρκία το τελευταίο διάστημα, όπως η Ρωσία.

Η διολίσθηση της τουρκικής λίρας κατά 16 τοις 100 στην αρχή της εβδομάδας σημαίνει αντίστοιχη έκπτωση στα πακέτα διακοπών στην Τουρκία την ώρα που το ευρώ παραμένει ένα σκληρό νόμισμα.

Η γειτονική χώρα βρίσκεται μροστά σε μία νέα νομισματική κρίση, έπειτα από την απόφαση-σοκ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να απολύσει τον κεντρικό τραπεζίτη Νατσί Αγκμπάλ, μόλις τέσσερις μήνες αφότου ανέλαβε.

«Είναι σαφές ότι ο πρόεδρος δεν μπορούσε να πάει κόντρα στις ανορθόδοξες οικονομικές απόψεις του άλλο», όπως εξηγεί ο οικονομολόγος της Capital Economics, Τζέισον Τάβεϊ.

Οι εξελίξεις προβλέπονται ραγδαίες, καθώς οι αναλυτές εκτιμούν ότι η τουρκική λίρα θα σημειώσει βουτιά έως και 16% με το άνοιγμα των αγορών, τη Δευτέρα.

«Αυτή η απόφαση είναι σχεδόν τόσο κακή όσο το brexit, με την έννοια ότι είναι η χειρότερη απόφαση δημόσιας πολιτικής που μπορώ να θυμηθώ στην ιστορία της χώρας», λέει ο Τιμ Ας, στρατηγικός αναλυτής της Bluebay Asset Management.

«Οι αγορές θα εκφράσουν τις απόψεις τους τη Δευτέρα και πιθανότατα θα είναι μία αρνητική αντίδραση», τονίζει.

Η ξαφνική απομάκρυνση του Αγκμπάλ ήρθε έπειτα από την αύξηση των επιτοκίων της τουρκικής λίρας κατά 200 μονάδες βάσης την Πέμπτη, η οποία ήταν διπλάσια από ό,τι περίμεναν οι αναλυτές.

Ως γνωστόν, ο Ερντογάν υποστηρίζει την αντισυμβατική θεωρία ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό και συνηθίζει να επικρίνει την κεντρική τράπεζα εδώ και χρόνια, κάθε φορά που θεωρεί ότι το κόστος δανεισμού είναι πολύ υψηλό.