Με ένα πρωτογενές πλεόνασμα-μαμούθ, που ξεπερνάει ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις έκλεισε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) το 2016, αλλά αυτό δεν ανέσχεσε τις πιέσεις των δανειστών για επιπλέον μέτρα τα επόμενα χρόνια, γεγονός που υποχρεώνει την κυβέρνηση να συμφωνήσει σε μειώσεις συντάξεων και αφορολογήτου ορίου 2% του ΑΕΠ το 2019 και το 2020.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΓΛΚ, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 διαμορφώθηκε τελικά σε 3,8% του ΑΕΠ, έναντι στόχου 0,5%. Κι αν δεν είχε δοθεί το βοήθημα στους συνταξιούχους, θα ξεπερνούσε το 4%. Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη του ΓΛΚ, από αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα των 6,8 δισ. ευρώ, τα 4,5 δισ. περίπου ή 2,5% του ΑΕΠ είναι επαναλαμβανόμενο, δηλαδή οφείλεται στην απόδοση μέτρων μόνιμου χαρακτήρα. Τα στοιχεία του ΓΛΚ δεν έχουν επικυρωθεί ακόμη από τη Eurostat, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κάποιες αλλαγές (η ΕΛΣΤΑΤ θα ανακοινώσει το τελικό αποτέλεσμα στις 21 Απριλίου και η Eurostat στις 24 του μήνα). Όμως, τα ίδια στελέχη υποστηρίζουν πως αν συνυπολογιστούν τα μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί, κυρίως αυξήσεις έμμεσων φόρων στα καύσιμα, τον καφέ, την κινητή τηλεφωνία κ.λπ. επιτυγχάνεται άνετα ο στόχος του 2017 (1,75%) και προσεγγίζεται αυτός του 2018 (3,5%).

Παρά το εντυπωσιακό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε ωστόσο να δεχθεί ένα βαρύ πακέτο νέων μέτρων που θα ληφθούν ούτως ή άλλως το 2019 και το 2020 και το οποίο θα συνοδευθεί με αντίμετρα, τα οποία ωστόσο θα εφαρμοστούν στο μέτρο και τον βαθμό που υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, εάν δηλαδή μετά την εφαρμογή των μέτρων υπάρχει υπέρβαση του στόχου του 3,5% του ΑΕΠ. Η επιμονή των πιστωτών να «κλείσουν» και να νομοθετηθούν από τώρα μέτρα για μετά μια διετία είναι αποτέλεσμα της απόλυτης έλλειψης εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση και τη χώρα. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αποδέχθηκε:

1. Την περικοπή των συντάξεων σε ποσοστό από 5% έως 30% μέσω της μείωσης της προσωπικής διαφοράς το 2019, με δημοσιονομική απόδοση 1% του ΑΕΠ. Σε τεχνικό επίπεδο, η κυβέρνηση προσπαθεί να περιορίσει το «κούρεμα» της προσωπικής διαφοράς στις χαμηλότερες συντάξεις, προτείνοντας να υπάρξουν περικοπές και στις επικουρικές.

2. Τη μείωση του αφορολογήτου ορίου στα 5.900 ευρώ για τον άγαμο το 2020, με δημοσιονομικό όφελος 1% του ΑΕΠ. Ωστόσο, η μείωση του αφορολογήτου μπορεί να επισπευσθεί και να τεθεί σε εφαρμογή το 2019, αν διαπιστωθεί ότι δεν επιτυγχάνεται ο στόχος.

3. Η απόφαση για την επίσπευση της μείωσης του αφορολογήτου θα λαμβάνεται από τους θεσμούς, με βάση τις εκτιμήσεις τους στα μέσα του 2018. Αρχικά το ΔΝΤ ήθελε να είναι αποκλειστικά δική του αρμοδιότητα η απόφαση. Σ' αυτό διαφώνησε η Κομισιόν, αλλά συμφώνησε η ΕΚΤ, προκειμένου να αποφευχθεί εμπλοκή. Τελικώς, υιοθετήθηκε η άποψη του ΔΝΤ και ο «κόφτης» περνάει στα χέρια του, προκειμένου να ξεπεραστεί η απαίτηση για πρόσθετα μέτρα, καθώς οι επιφυλάξεις του Ταμείου για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων διατηρούνται.

4. Στα εργασιακά, η συμφωνία προβλέπει ότι δεν θα γίνει καμία αλλαγή έως το τέλος του προγράμματος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η κυβέρνηση δέχθηκε να μην αποκατασταθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων κ.λπ., ενώ το ΔΝΤ απέσυρε το αίτημα για αύξηση του ορίου των απολύσεων και για θεσμοθέτηση της ανταπεργίας (λοκ άουτ). Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η συμφωνία προβλέπει πως θα θεσμοθετηθεί ωστόσο από τώρα η επεκτασιμότητα των συλλογικών συμβάσεων για τον Σεπτέμβριο του 2018. Επίσης, η κυβέρνηση δέχθηκε την περικοπή κάποιων προνομίων των συνδικαλιστών.

5. Στα ενεργειακά, η κυβέρνηση έχει αποδεχθεί την πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, που θα αντιστοιχούν σε ποσοστό 40% της παραγωγικής ισχύος της επιχείρησης. Επίσης, αποδέχθηκε ρήτρα πώλησης και υδροηλεκτρικών μονάδων, αν διαπιστωθεί ότι δεν επαρκεί η πώληση των λιγνιτικών για την επίτευξη του στόχου ή δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους επενδυτές να αγοράσουν μόνο λιγνιτικές.

Ολα αυτά είναι το ακριβό αντίτιμο που πρέπει να καταβάλει η κυβέρνηση, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την ελάφρυνση του χρέους και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Το μεγαλύτερο άμεσο όφελος ωστόσο είναι η άρση της αβεβαιότητας που ροκανίζει από το τελευταίο τρίμηνο του 2016 ήδη τα ψήγματα ικμάδας της οικονομίας.