Ισχυρές τράπεζες για στήριξη της ανάπτυξης και αποκατάσταση της εμπιστοσύνης

Η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα μια ολοκληρωμένη δέσμη μεταρρυθμίσεων για την περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τραπεζών της ΕΕ. Η πρόταση αυτή βασίζεται στους υφιστάμενους τραπεζικούς κανόνες της ΕΕ και έχει στόχο να συμπληρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο μετά την κρίση, ώστε να είναι δυνατή η αντιμετώπιση όλων των προκλήσεων που εξακολουθούν να απειλούν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι οι τράπεζες θα μπορούν να συνεχίσουν να στηρίζουν την πραγματική οικονομία.

Οι τράπεζες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη χρηματοδότηση της οικονομίας, καθώς και στην προώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Αποτελούν βασική πηγή χρηματοδότησης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ πραγματοποίησε μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού ρυθμιστικού συστήματος με στόχο την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της εμπιστοσύνης στις αγορές.

Οι σημερινές προτάσεις σκοπό έχουν να συμπληρώσουν αυτό το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, ρυθμίζοντας ορισμένα εκκρεμή θέματα, τα οποία είναι καθοριστικά για να ενισχυθεί περαιτέρω η ικανότητα των τραπεζών να αντέχουν σε πιθανές αναταράξεις. Οι προτάσεις βελτιώνουν επίσης ορισμένα σημεία του νέου κανονιστικού πλαισίου, όπου χρειάζεται, ώστε αυτό να γίνει φιλικότερο προς την ανάπτυξη και ανάλογο προς την πολυπλοκότητα, το μέγεθος και το επιχειρησιακό προφίλ των τραπεζών. Περιλαμβάνει επίσης μέτρα που θα στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις επενδύσεις σε υποδομές.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Η Ευρώπη χρειάζεται έναν ισχυρό και πολυδιάστατο τραπεζικό τομέα για τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Έχουμε ανάγκη τον τραπεζικό δανεισμό, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις, αφενός, να κάνουν επενδύσεις, να παραμένουν ανταγωνιστικές και να πραγματοποιούν πωλήσεις σε μεγαλύτερες αγορές, και στα νοικοκυριά , αφετέρου, να προγραμματίζουν το μέλλον τους. Με βάση τα συμφωνηθέντα διεθνή πρότυπα, υποβάλαμε σήμερα νέες προτάσεις για τη μείωση του κινδύνου, λαμβάνοντας όμως υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα.»

Τα μέτρα που προτείνονται σήμερα εντάσσονται επίσης στις τρέχουσες εργασίες της Επιτροπής για τη μείωση του κινδύνου στον τραπεζικό τομέα, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση με τίτλο «Προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης» (Νοέμβριος 2015). Επίσης, είναι σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ecofin του Ιουνίου, στο οποίο η Επιτροπή κλήθηκε να υποβάλει σχετικές προτάσεις το αργότερο έως το τέλος του 2016.

Οι προτάσεις τροποποιούν τις παρακάτω νομοθετικές πράξεις:

• τον Κανονισμό για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΚΚΑ) και την Οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΟΚΑ), που εγκρίθηκαν το 2013 και καθορίζουν τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα (π.χ. τράπεζες) και επιχειρήσεις επενδύσεων, καθώς και τους κανόνες για τη διακυβέρνηση και την εποπτεία·
• την Οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD) και τον Κανονισμό για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (ΚΕΜΕ), που εγκρίθηκαν το 2014 και προσδιορίζουν τους κανόνες για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των ιδρυμάτων που τελούν υπό πτώχευση, και προβλέπουν τη δημιουργία ενός ενιαίου μηχανισμού εξυγίανσης.

Τα μέτρα που προτείνονται σήμερα μεταφέρουν τα διεθνή πρότυπα στο δίκαιο της ΕΕ, και παράλληλα λαμβάνουν υπόψη τις ευρωπαϊκές ιδιαιτερότητες ώστε να αποφεύγονται τυχόν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Λαμβάνουν επίσης υπόψη τα αποτελέσματα της πρόσκλησης υποβολής στοιχείων.

Οι προτάσεις

Οι προτάσεις περιλαμβάνουν τα παρακάτω βασικά στοιχεία:

1. Μέτρα για την αύξηση της αντοχής των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Οι προτάσεις περιλαμβάνουν τα υπόλοιπα στοιχεία του ρυθμιστικού πλαισίου που συμφωνήθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS) και του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB), μεταξύ άλλων:

• πιο ευαίσθητες στον κίνδυνο κεφαλαιακές απαιτήσεις, ιδίως όσον αφορά τον κίνδυνο της αγοράς, τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου και τα ανοίγματα έναντι κεντρικών αντισυμβαλλομένων (CCP)·

-εφαρμογή μεθοδολογιών που μπορούν να συνεκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους πραγματικούς κινδύνους στους οποίους εκτίθενται οι τράπεζες·

• έναν δεσμευτικό δείκτη μόχλευσης (ΔΜ) που αποτρέπει τα ιδρύματα από την υπερβολική μόχλευση·

-έναν δεσμευτικό δείκτη καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (NSFR) για την αντιμετώπιση της υπέρμετρης εξάρτησης από βραχυπρόθεσμη χονδρική χρηματοδότηση και τη μείωση του κινδύνου μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.

• απαίτηση για τα συστημικώς σημαντικά ιδρύματα παγκοσμίως (G-SII) να τηρούν ελάχιστα επίπεδα ιδίων κεφαλαίων και άλλα μέσα που υφίστανται τις ζημίες κατά την εξυγίανση. Η απαίτηση αυτή, γνωστή ως «συνολική ικανότητα απορρόφησης ζημιών» (TLAC), θα ενσωματωθεί στις ισχύουσες ελάχιστες απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL), οι οποίες ισχύουν για όλες τις τράπεζες, και θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να εξυγιαίνει τα G-SII που αντιμετωπίζουν προβλήματα και παράλληλα να προστατεύει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους για τους φορολογούμενους.

Προβλέπει μια εναρμονισμένη εθνική κατάταξη αφερεγγυότητας των μη εξασφαλισμένων χρεογράφων, η οποία θα διευκολύνει τις τράπεζες στην έκδοση χρεωστικών μέσων απορρόφησης των ζημιών.

1. Μέτρα για τη βελτίωση της δανειοδοτικής ικανότητας των τραπεζών με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας της ΕΕ.

Ειδικότερα, προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα, όπως:

• ενίσχυση της ικανότητας των τραπεζών να χορηγούν δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να χρηματοδοτούν έργα υποδομής·
  • για μη σύνθετες, μικρές τράπεζες, μείωση του διοικητικού φόρτου που συνδέεται με ορισμένους κανόνες στον τομέα των αποδοχών (ιδίως εκείνους που αφορούν αναβολή πληρωμών ή αμοιβές με τη χρήση μέσων όπως οι μετοχές), οι οποίοι κρίνονται δυσανάλογοι για τις τράπεζες αυτές·

θέσπιση αναλογικότερων και λιγότερο επαχθών κανόνων ΟΚΑ/ΚΚΑ για μικρότερα και λιγότερο σύνθετα ιδρύματα, όταν ορισμένες από τις ισχύουσες απαιτήσεις για δημοσιοποίηση και αναφορά, καθώς και πολύπλοκες εμπορικές απαιτήσεις για την τήρηση βιβλίων δεν κρίνονται δικαιολογημένες στο πλαίσιο της προληπτικής εποπτείας. Η πρόσκληση υποβολής στοιχείων και η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή κατέδειξαν ότι το ισχύον πλαίσιο μπορεί να εφαρμοστεί με πιο αναλογικό τρόπο, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης χωριστά.

1. Μέτρα για ενίσχυση του ρόλου των τραπεζών στη δημιουργία βαθύτερων κεφαλαιαγορών με μεγαλύτερη ρευστότητα στην ΕΕ με σκοπό τη στήριξη της δημιουργίας μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

Προβλέπονται συγκεκριμένες αναπροσαρμογές των προτεινόμενων μέτρων με σκοπό:

-να αποφευχθούν οι δυσανάλογες κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις θέσεις του χαρτοφυλακίου συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων όσων σχετίζονται με δραστηριότητες ειδικής διαπραγμάτευσης·

-να μειωθεί το κόστος έκδοσης/εκμετάλλευσης ορισμένων μέσων (καλυμμένα ομόλογα, μέσα τιτλοποίησης υψηλής ποιότητας, κρατικοί χρεωστικοί τίτλοι, παράγωγα για σκοπούς αντιστάθμισης κινδύνων)·

• να αποφευχθούν πιθανά αντικίνητρα για τα ιδρύματα που ενεργούν ως διαμεσολαβητές για πελάτες σε σχέση με συναλλαγές που εκκαθαρίζονται από κεντρικούς αντισυμβαλλομένους (CCP).

Αυτές οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για εξέταση και έγκριση.

Ιστορικό

Στην ανακοίνωσή της 24ης Νοεμβρίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύθηκε να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις βάσει διεθνών συμφωνιών, με στόχο την αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίσθηκαν στο υφιστάμενο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας. Η συγκεκριμένη δέσμευση αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων για τη μείωση του κινδύνου, η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη περαιτέρω προόδου για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης.