Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τις γνώμες της σχετικά με τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ για το 2020, έλαβε μέτρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και εξέδωσε την τέταρτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα.

Από τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους και για πρώτη φορά από το 2002, κανένα κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ δεν υπόκειται στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική πορεία των τελευταίων ετών και να μειωθεί από περίπου 86 % το 2019 σε περίπου 85 % το 2020. Αυτό συμβαίνει υπό συνθήκες αποδυνάμωσης της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας οικονομίας.

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, aντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Καθώς οι προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης επηρεάζονται αρνητικά από αυξανόμενους κινδύνους, είναι καθησυχαστικό που χώρες της ευρωζώνης όπως η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες χρησιμοποιούν το δημοσιονομικό περιθώριο για να στηρίξουν τις επενδύσεις.

Ωστόσο, οι χώρες αυτές έχουν τη δυνατότητα να κάνουν περισσότερα. Από την άλλη πλευρά, κράτη μέλη με πολύ υψηλά επίπεδα χρέους —όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία— θα πρέπει να αξιοποιήσουν τις μειωμένες δαπάνες για τόκους για να μειώσουν το χρέος τους. Αυτό θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητά τους.»

Ο Πιέρ Μοσκοβισί, επίτροπος αρμόδιος για τις οικονομικές και δημοσιονομικές υποθέσεις, τη φορολογία και τα τελωνεία, δήλωσε σχετικά: «Κατά την τελευταία πενταετία, η παρούσα Επιτροπή αξιολόγησε προσεκτικά τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων των κρατών μελών της ευρωζώνης. Με τις φετινές γνώμες, επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για μια ευέλικτη, έξυπνη εφαρμογή των κοινών μας κανόνων, η οποία στηρίζεται στην επίγνωση της οικονομικής πραγματικότητας της κάθε χώρας και της ευρωζώνης στο σύνολό της. Υπό την έννοια αυτή, η Επιτροπή καλεί τις χώρες με υψηλό χρέος να εφαρμόσουν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει όσες διαθέτουν δημοσιονομικό περιθώριο να αυξήσουν τις επενδύσεις. Αυτή η διαφοροποιημένη προσέγγιση θα ενισχύσει τη ζώνη του ευρώ.»

Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης την τέταρτη έκθεση για την Ελλάδα στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας, το οποίο ενεργοποιήθηκε κατόπιν ολοκλήρωσης του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας τον Αύγουστο του 2018. Η δημοσίευση της έκθεσης αποτελεί συνέχεια της τέταρτης μεταπρογραμματικής αποστολής στην Ελλάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 23 και 26 Σεπτεμβρίου 2019.

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα για το 2020 κατάρτισε προϋπολογισμό που ανταποκρίνεται στον συμφωνηθέντα στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5 % του ΑΕΠ με ευνοϊκό για την ανάπτυξη τρόπο και ότι η κυβέρνηση έχει συνολικά λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να επιτύχει τις ειδικές μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις της για τα μέσα του 2019, στο πλαίσιο της προώθησης ενός θεματολογίου ευρύτερων μεταρρυθμίσεων. Καίριας σημασίας για την ολοκλήρωση και, όπου απαιτείται, την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, θα είναι η ανάληψη περαιτέρω δράσεων.

Τα πορίσματα της έκθεσης αυτής θα συζητηθούν στην Ευρωομάδα στις 4 Δεκεμβρίου 2019.

Αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ

Μετά τις πρόσφατες φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις του 2019 και τις διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή εξέδωσε τις γνώμες της για τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων όλων των χωρών της ζώνης του ευρώ. Διαπίστωσε ότι κανένα σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος για το 2020 δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα σοβαρή έλλειψη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Τα προγράμματα εννέα κρατών μελών συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2020· δύο κράτη μέλη συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές και για οκτώ κράτη μέλη, τα προγράμματα ενέχουν κίνδυνο μη συμμόρφωσης με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το επόμενο έτος:

Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, της Ελλάδας, της Κύπρου, της Λιθουανίας, του Λουξεμβούργου, της Μάλτας, των Κάτω Χωρών και της Αυστρίας διαπιστώνεται ότι συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2020.

Τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων της Εσθονίας και της Λετονίας διαπιστώνεται ότι συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2020. Η εφαρμογή του σχεδίου δημοσιονομικού προγράμματος ενδέχεται να οδηγήσει σε κάποια απόκλιση από τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο στην περίπτωση της Λετονίας και από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του στόχου αυτού στην περίπτωση της Εσθονίας.

Για το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία, τη Σλοβακία και τη Φινλανδία τα σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων ενέχουν κίνδυνο μη συμμόρφωσης με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2020. Η εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών των κρατών μελών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική απόκλιση από την πορεία προσαρμογής προς τον αντίστοιχο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο. Στις περιπτώσεις του Βελγίου, της Ισπανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, προβλέπεται επίσης μη συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους.

Συνολικά, μεταξύ 2019 και 2020, ο αριθμός των κρατών μελών που καλύπτουν ή υπερκαλύπτουν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από έξι σε εννέα. Η Επιτροπή προβλέπει ότι το συνολικό διαρθρωτικό έλλειμμα της ζώνης του ευρώ θα αυξηθεί κατά 0,2 % του δυνητικού ΑΕΠ το 2020 (σε -1,1 %), γεγονός που υποδηλώνει έναν ουδέτερο σε γενικές γραμμές δημοσιονομικό προσανατολισμό. Η εν λόγω αύξηση του διαρθρωτικού ελλείμματος οφείλεται κυρίως στις προβλεπόμενες επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές στα κράτη μέλη με δημοσιονομικά περιθώρια, ιδίως στις Κάτω Χώρες και, σε μικρότερο βαθμό, στη Γερμανία (0,6 % και 0,4 % του δυνητικού ΑΕΠ, αντίστοιχα) και στην προβλεπόμενη αύξηση του διαρθρωτικού ελλείμματος της Ιταλίας (0,3 % του δυνητικού ΑΕΠ).

Συνολικά, οι δημοσιονομικές πολιτικές εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς διαφοροποιημένες σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Τα κράτη μέλη με δημοσιονομικά περιθώρια εφαρμόζουν επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές και θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα δημοσιονομικά τους περιθώρια. Αντιθέτως, ανησυχητική παραμένει η απουσία εξυγίανσης σε χώρες με προβλήματα βιωσιμότητας.

Μέτρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Η Επιτροπή έχει επίσης λάβει ορισμένα μέτρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για την Ουγγαρία και τη Ρουμανία.

Έχει προβεί σε δύο συστάσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας σημαντικής απόκλισης, ενός εργαλείου που αποσκοπεί στην αποστολή προειδοποίησης σε περίπτωση σημαντικής απόκλισης από τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου. Η διαδικασία έχει επίσης ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επανέλθουν (ή να προσεγγίσουν) στη δημοσιονομική θέση στην οποία θα βρίσκονταν εάν δεν είχε σημειωθεί η απόκλιση.

Για την Ουγγαρία, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι δεν ανελήφθη αποτελεσματική δράση σε εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου του Ιουνίου 2019. Προτείνει στο Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση για μη αποτελεσματική δράση και αναθεωρημένη σύσταση προς την Ουγγαρία να λάβει μέτρα, το 2020, ώστε να διορθώσει τη σημαντική απόκλισή της από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου. Για τη Ρουμανία, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι δεν ανελήφθη αποτελεσματική δράση σε εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου του Ιουνίου 2019. Προτείνει στο Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση για μη αποτελεσματική δράση και αναθεωρημένη σύσταση προς τη Ρουμανία να λάβει μέτρα, το 2020, προκειμένου να διορθώσει τη σημαντική απόκλισή της από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Η Επιτροπή καλεί την Ευρωομάδα και το Συμβούλιο να συζητήσουν τη σημερινή δέσμη κειμένων και να εγκρίνουν τις κατευθύνσεις που παρέχονται σήμερα. Η Επιτροπή θα προτείνει εγκαίρως τα επόμενα βήματα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, συμπεριλαμβανομένης της ετήσιας επισκόπησης της ανάπτυξης για το 2020, της σύστασης για την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ, της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης και του σχεδίου κοινής έκθεσης για την απασχόληση.