Νέα πρωτοβουλία της Επιτροπής βοηθά κράτη μέλη και περιφέρειες να βελτιώσουν τον τρόπο διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ

Η Επιτροπή επέλεξε πέντε εθνικές και περιφερειακές αρχές στην Ελλάδα, την Πολωνία, την Ισπανία, την Κροατία και τη Βουλγαρία για να συμμετάσχουν σε μια νέα πιλοτική δράση με αντικείμενο τη χρηστή διακυβέρνηση και την οικοδόμηση διοικητικής ικανότητας.

 Η δράση αφορά τα εξής 5 προγράμματα της πολιτικής συνοχής: το πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» στην Ελλάδα, το περιφερειακό πρόγραμμα για το βοεβοδάτο του Lubelskie στην Πολωνία, το περιφερειακό πρόγραμμα για την αυτόνομη κοινότητα της Εστρεμαδούρα στην Ισπανία, το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και συνοχή» στην Κροατία και το πρόγραμμα «Περιφέρειες υπό ανάπτυξη» στη Βουλγαρία.

 Η επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής,  Κορίνα Κρέτσου, δήλωσε: «Για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των δημόσιων επενδύσεων να προάγουν την ανάπτυξη και την απασχόληση, οι ισχυροί θεσμοί και μια διοίκηση που λειτουργεί σωστά αποτελούν στοιχεία εξίσου σημαντικά με τα χρήματα. Στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, τα διδάγματα που θα αντλήσουμε απ' αυτή την πιλοτική δράση θα συμβάλουν στη βελτίωση των αποτελεσμάτων και των επιδόσεων που θα επιτυγχάνονται μελλοντικά τόσο με τα κονδύλια της ΕΕ όσο και με τα εθνικά δημόσια κονδύλια.»

 Με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων κατά την περίοδο μετά το 2020, εμπειρογνώμονες από την Επιτροπή και τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) θα προσφέρουν εξατομικευμένη υποστήριξη.

Οι εμπειρογνώμονες θα επικεντρωθούν στη δημιουργία των κατάλληλων οργανωτικών δομών και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτει το προσωπικό.

Επιπλέον, θα βοηθήσουν τις αρχές να συντονίζονται καλύτερα με τους άλλους φορείς που συμμετέχουν στην εφαρμογή των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, όπως οι επιχειρήσεις και οι κοινωνικοί εταίροι, οι αναπτυξιακοί οργανισμοί και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

 Το πρώτο στάδιο της πιλοτικής δράσης, το οποίο θα διαρκέσει από το καλοκαίρι του 2018 έως τον Μάρτιο του 2019, θα έχει ως αντικείμενο την κατάρτιση χάρτη πορείας για την οικοδόμηση διοικητικής ικανότητας.

Με την υποστήριξη των εμπειρογνωμόνων, οι αρχές θα σχεδιάσουν σειρά βελτιώσεων που θα πρέπει να επιτευχθούν σε τέσσερις τομείς: 1) οργανωτική δομή και διαφάνεια, 2) ανθρώπινοι πόροι, 3) εσωτερικές διαδικασίες, εργαλεία και συστήματα ΤΠΕ και 4) χρηστή διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της αλληλεπίδρασης με τους εξωτερικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

 Οι αρμόδιες για τα προγράμματα αρχές θα εφαρμόσουν τον χάρτη πορείας κατά το δεύτερο στάδιο της πιλοτικής δράσης, από το 2019 και μετά. Η Επιτροπή θα τις υποστηρίξει ενεργά, με περαιτέρω συμβουλευτική βοήθεια από εμπειρογνώμονες και εργαλεία, όπως το πλαίσιο ικανοτήτων και το μέσο δικτύωσης PEER 2 PEER.

Σημειώνεται ότι  900.000 EUR από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) έχουν δεσμευθεί για την ανάπτυξη του πρώτου σταδίου, των χαρτών πορείας στις πέντε χώρες. Ο προϋπολογισμός του δεύτερου σταδίου θα αποφασιστεί σε μεταγενέστερο χρόνο.

 Επόμενα βήματα

 Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα της πιλοτικής δράσης μέχρι το τέλος του 2019. Τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν θα χρησιμοποιηθούν για να εκπονηθούν κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας των αρχών που θα είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ κατά την επόμενη μακροπρόθεσμη περίοδο ενωσιακών χρηματοδοτήσεων.

 Ιστορικό

Η εν λόγω πιλοτική δράση αποτελεί μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Επιτροπής να παρέχει εξατομικευμένη βοήθεια προς τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες, με στόχους, αφενός, να βοηθά τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται και επενδύουν τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής και, αφετέρου, να προάγει τον ενστερνισμό, τον συντονισμό και την ιεράρχηση προτεραιοτήτων στις περιφερειακές επενδυτικές και αναπτυξιακές στρατηγικές.

Από την αρχή της δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020, η Επιτροπή ανέλαβε σειρά πρωτοβουλιών για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τους διαθέσιμους πόρους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να εκπονήσουν τοπικές αναπτυξιακές στρατηγικές και να υλοποιήσουν ποιοτικά έργα.

Οι πέντε εθνικές και περιφερειακές αρχές που επελέγησαν σήμερα ανταποκρίθηκαν σε πρόσκληση συμμετοχής που δημοσίευσε η Επιτροπή στα τέλη Φεβρουαρίου του 2018 — για τη σχετική είδηση, βλ. εδώ.

 

Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2018 – Εαρινή Δέσμη: Η Επιτροπή εκδίδει συστάσεις προς τα κράτη μέλη με στόχο να επιτευχθεί βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις (CSR) της για το 2018, οι οποίες καθορίζουν τις κατευθύνσεις οικονομικής πολιτικής για τα μεμονωμένα κράτη μέλη για τους επόμενους 12 έως 18 μήνες.

Η ευρωπαϊκή οικονομία αναπτύσσεται με τον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας δεκαετίας, με ιστορικά υψηλά επίπεδα απασχόλησης, ανάκαμψη των επενδύσεων και βελτίωση των δημόσιων οικονομικών.

Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής για το 2018, η ανάπτυξη τα επόμενα δύο έτη θα επιβραδυνθεί ελαφρώς, αλλά θα παραμείνει ισχυρή. Οι τρέχουσες ευνοϊκές συνθήκες θα πρέπει να αξιοποιηθούν με στόχο οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες να γίνουν ισχυρότερες και ανθεκτικότερες. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις που προτείνονται σήμερα βασίζονται στην πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια και έχουν ως στόχο να κεφαλαιοποιηθούν οι θετικές οικονομικές προοπτικές, προκειμένου να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη να αναλάβουν περαιτέρω δράση.

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Η Ευρώπη βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση την τελευταία δεκαετία, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί το τρέχον και το επόμενο έτος. Ωστόσο, κάνουν την εμφάνισή τους νέοι κίνδυνοι, όπως η μεταβλητότητα των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών και ο εμπορικός προστατευτισμός. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την τρέχουσα ευνοϊκή συγκυρία για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας. Αυτό σημαίνει τη δημιουργία δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας, τα οποία θα δώσουν στις χώρες μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών στην επόμενη οικονομική ύφεση. Σημαίνει επίσης διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, των επενδύσεων, της καινοτομίας και της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς.»

Η Μαριάν Τίσεν, επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων, Δεξιοτήτων και Κινητικότητας του Εργατικού Δυναμικού, δήλωσε τα εξής: «Οι φετινές συστάσεις εστιάζουν περισσότερο από ποτέ στην απασχόληση, την εκπαίδευση και τα κοινωνικά ζητήματα. Αυτό δείχνει την αποφασιστικότητα της Επιτροπής να επικεντρωθεί στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων σε όλα τα κράτη μέλη και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης για όλους τους ευρωπαίους πολίτες.»

Ο Πιερ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Σήμερα προχωρούμε ένα βήμα πιο κοντά στο να αφήσουμε πίσω μας τα προβλήματα που κληροδότησε η κρίση, καθώς η Γαλλία βγαίνει από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος μετά από εννέα έτη. Για πρώτη φορά από τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος, όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ θα έχουν έλλειμμα κάτω από το 3 % του ΑΕΠ το 2018. Χρειάστηκαν χρόνια υπεύθυνων δημοσιονομικών πολιτικών για να φτάσουν οι χώρες της ΕΕ σε αυτό το σημείο και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ευθύνη θα εξακολουθήσει να είναι το στοίχημα και στο μέλλον. Για τον λόγο αυτό απευθύνουμε ισχυρό μήνυμα προς την Ουγγαρία και τη Ρουμανία ότι πρέπει να λάβουν μέτρα για το τρέχον και το επόμενο έτος, ώστε να διορθώσουν τη σημαντική απόκλιση από τους δημοσιονομικούς τους στόχους. Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία και η εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων πρέπει να προληφθεί τώρα που η οικονομία είναι ισχυρή.»

 Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις του 2018

Οι συστάσεις επικεντρώνονται στην ενίσχυση των θεμελίων για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμη βάση. Βασίζονται στην εμπεριστατωμένη ανάλυση την οποία πραγματοποίησε η Επιτροπή στις πιο πρόσφατες εκθέσεις ανά χώρα, όπου επισημαίνονται τα χρονίζοντα προβλήματα που προέκυψαν σε ορισμένα κράτη μέλη από τη χρηματοπιστωτική κρίση και οι προκλήσεις για το μέλλον.

Το βελτιωμένο οικονομικό πλαίσιο επιτρέπει να επικεντρωθούμε σε μία ανανεωμένη δέσμη προτεραιοτήτων, και αυτό το παράθυρο ευκαιρίας πρέπει να αξιοποιηθεί για να πράξουμε ό,τι είναι αναγκαίο σε εθνικό πλαίσιο, έχοντας κατά νου τη στενή αλληλεξάρτηση των οικονομιών της ΕΕ, ιδίως όσων ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.

Ειδικότερα, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των συνθηκών για την πραγματοποίηση επενδύσεων, ιδίως με μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, τη στήριξη της καινοτομίας, τη βελτίωση της πρόσβασης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν την οικονομική ανθεκτικότητα στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων προκλήσεων, όπως είναι οι δημογραφικές τάσεις, η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή. Μόνο οι ανθεκτικές οικονομίες μπορούν να διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη οικονομική σύγκλιση και τη μείωση των ανισοτήτων.

Στις φετινές συστάσεις δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις κοινωνικές προκλήσεις, σύμφωνα με την καθοδήγηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων που διακηρύχθηκε τον Νοέμβριο του 2017. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προσπάθεια να εξασφαλιστεί η παροχή των κατάλληλων δεξιοτήτων, η αποτελεσματικότητα και η επάρκεια των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας και η βελτίωση του κοινωνικού διαλόγου.

Συστήνεται επίσης στις χώρες να υλοποιήσουν μεταρρυθμίσεις που προετοιμάζουν το εργατικό δυναμικό τους για το μέλλον, μεταξύ άλλων για τις μελλοντικές μορφές εργασίας και την αυξανόμενη ψηφιοποίηση, να μειώσουν τις εισοδηματικές ανισότητες και να δημιουργήσουν ευκαιρίες απασχόλησης, ιδίως για τους νέους.

 Πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεων

Από την έναρξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το 2011, τα κράτη μέλη είτε έχουν εφαρμόσει πλήρως είτε έχουν σημειώσει μερική ή ουσιαστική πρόοδο για πάνω από τα δύο τρίτα των ειδικών ανά χώρα συστάσεων. Η σημαντικότερη πρόοδος που σημειώθηκε εντοπίζεται στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, γεγονός που αντανακλά την προτεραιότητα που δόθηκε στη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα για την αντιμετώπιση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Καταγράφηκε επίσης υψηλό ποσοστό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων για την προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας με συμβάσεις αορίστου χρόνου και την αντιμετώπιση του κατακερματισμού της αγοράς εργασίας. Από την άλλη πλευρά, οι συστάσεις στον τομέα της υγείας και της μακροχρόνιας φροντίδας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης δεν έχουν ακόμη ευοδωθεί στον ίδιο βαθμό. Πρέπει επίσης να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να βελτιωθεί ο συμμετοχικός χαρακτήρας και η ποιότητα της εκπαίδευσης.

Στο πλαίσιο της τρέχουσας θητείας της Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο εξορθολογίζεται όλο και περισσότερο και εξαλείφονται οι αποκλεισμοί, αλλά το ιστορικό επιδόσεων των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεων εξακολουθεί να υπολείπεται των προσδοκιών. Για την περαιτέρω υποστήριξη των κρατών μελών στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί, η Επιτροπή προτείνει ένα ενισχυμένο σύνολο δημοσιονομικών μέσων.

 Συνεχίζεται η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών

Η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών συνεχίζεται, αλλά ορισμένες πηγές ανισορροπιών δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί και νέοι κίνδυνοι έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Ενώ τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών έχουν διορθωθεί σε πολλές χώρες, τα συνεχιζόμενα πλεονάσματα σε άλλα κράτη μέλη παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητα. Η απομόχλευση πραγματοποιείται με άνισο ρυθμό, ενώ το ιδιωτικό, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος παραμένουν σε υψηλά επίπεδα σε ορισμένα κράτη μέλη. Η διατήρηση του χρέους σε σταθερή πτωτική πορεία είναι καίριας σημασίας για τη μείωση των τρωτών σημείων στις χώρες αυτές. Σε όλο και περισσότερα κράτη μέλη, οι προκλήσεις που συνδέονται με τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων απαιτούν στενή παρακολούθηση.

Τον Μάρτιο του 2018, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οκτώ κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ανισορροπίες (Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία και Σουηδία) και ότι τρεις χώρες αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες (Κροατία, Ιταλία και Κύπρος). Όπως και τα προηγούμενα έτη, θα υπάρξει ειδική παρακολούθηση για όλα αυτά τα κράτη μέλη. Θα δοθεί έτσι στην Επιτροπή η δυνατότητα να παρακολουθεί στενά τα μέτρα πολιτικής στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών. Το βάθος της εν λόγω διαδικασίας παρακολούθησης αντικατοπτρίζει το εύρος των προκλήσεων και τη σοβαρότητα των ανισορροπιών.

 Επανεξέταση της ευελιξίας στο πλαίσιο των υφιστάμενων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Το 2015, η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την καλύτερη δυνατή χρήση της ευελιξίας βάσει των υφιστάμενων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Με βάση αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές, το 2016 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο ECOFIN μια από κοινού συμφωνηθείσα θέση σχετικά με την ευελιξία. Σύμφωνα με αυτή, η Επιτροπή έπρεπε να επανεξετάσει την εφαρμογή της «ρήτρας διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» και της «ρήτρας επενδύσεων» έως τα τέλη Ιουνίου 2018.

Η επανεξέταση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι βασικοί στόχοι των κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής και της από κοινού συμφωνηθείσας θέσης σχετικά με την ευελιξία έχουν εκπληρωθεί σε μεγάλο βαθμό. Η πείρα δείχνει ότι η πρακτική της εν λόγω ευελιξίας κατέστησε δυνατό να επιτευχθεί κατάλληλη ισορροπία μεταξύ διασφάλισης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής και σταθεροποίησης της οικονομίας. Το συνολικό επίπεδο του ελλείμματος στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να μειωθεί στο 0,7 % του ΑΕΠ φέτος από το ανώτατο επίπεδο του 6,3% του ΑΕΠ το 2009. Ο δείκτης του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί από 94,2 % το 2014 σε 86,5 % το 2018.

Για το μέλλον, η προσέγγιση αυτή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη δημοσιονομική προσπάθεια σε περιόδους ευνοϊκής συγκυρίας ώστε οι οικονομίες της ΕΕ να καταστούν ανθεκτικότερες. Δεδομένου ότι η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη διανύει το πέμπτο έτος, είναι ώριμη η συγκυρία να δημιουργηθούν δημοσιονομικά αποθέματα.

 Οδηγίες και αποφάσεις στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Βάσει της αξιολόγησης των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης για το 2018, οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις παρέχουν κατευθύνσεις πολιτικής για τα κράτη μέλη το 2019.

Η Επιτροπή έχει επίσης λάβει ορισμένα μέτρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Η Επιτροπή συνιστά να κλείσει η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τη Γαλλία. Έτσι, μόνο ένα κράτος μέλος (η Ισπανία) θα παραμείνει στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου, σε σύγκριση με 24 χώρες το 2011.

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης εκθέσεις για το Βέλγιο και τη Ιταλία σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, στις οποίες εξετάζει τη συμμόρφωσή τους με το κριτήριο του χρέους που προβλέπει η Συνθήκη. Στην περίπτωση της Ιταλίας, η ανάλυση δείχνει ότι το κριτήριο του χρέους θα πρέπει να θεωρείται ότι τηρείται επί του παρόντος, ιδίως εφόσον διαπιστώθηκε ότι η Ιταλία συμμορφώθηκε σε γενικές γραμμές με το προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2017. Για το Βέλγιο, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα στοιχεία που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το Βέλγιο δεν συμμορφώθηκε με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους, δεν κατέστη δυνατό να καταλήξει η έκθεση σε πλήρες συμπέρασμα αν τηρείται ή όχι το κριτήριο του χρέους. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει εκ νέου του χρόνου τη συμμόρφωση των δύο χωρών με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης με βάση τα εκ των υστέρων στοιχεία για το 2018, που θα κοινοποιηθούν την άνοιξη του 2019.

Η Επιτροπή απηύθυνε προειδοποίηση στην Ουγγαρία και τη Ρουμανία σχετικά με την ύπαρξη σημαντικής απόκλισης από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου (ΜΔΣ) το 2017. Η Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο να εγκρίνει σύσταση για την Ουγγαρία να λάβει τα κατάλληλα μέτρα το 2018, προκειμένου να διορθωθεί αυτή η σημαντική απόκλιση. Για τη Ρουμανία, η οποία υπόκειται σε διαδικασία σημαντικής απόκλισης, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση σχετικά με μη αποτελεσματικά μέτρα και σύσταση να λάβει μέτρα το 2018 και το 2019 για τη διόρθωση της σημαντικής απόκλισης.

Η Επιτροπή δημοσιεύει, επίσης, σήμερα τη γνώμη της σχετικά με το επικαιροποιημένο σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος (ΣΔΠ) για την Ισπανία, καθώς αυτό που υποβλήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο βασιζόταν σε σενάριο «μη αλλαγής πολιτικής». Η Επιτροπή θεωρεί ότι το επικαιροποιημένο σχέδιο δημοσιονομικού προγράμματος είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνο με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής για το 2018 το ονομαστικό έλλειμμα της Ισπανίας θα είναι το 2018 χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ που προβλέπει η Συνθήκη. Ωστόσο, στην παρούσα γνώμη επισημαίνεται ότι ούτε ο στόχος για το ονομαστικό έλλειμμα ούτε η δημοσιονομική προσπάθεια που ζητήθηκε με την ειδοποίηση του Συμβουλίου το 2016 αναμένεται να επιτευχθούν φέτος.

 Ιστορικό

Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις που απευθύνονται στα κράτη μέλη προσαρμόζονται κάθε έτος, ώστε να αποτυπώνουν την πρόοδο που σημειώθηκε και το μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Το περιεχόμενό τους αντανακλά τις ευρύτερες προτεραιότητες που σκιαγραφούνται στην ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης του προέδρου της Επιτροπής και στην Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης. Για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, αντικατοπτρίζουν επίσης τη σύσταση για την οικονομική πολιτική στη ζώνη του ευρώ. Η ανάλυση και οι οδηγίες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου είναι συνεκτικές με το μακροπρόθεσμο όραμα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Τον Μάρτιο του 2018 η Επιτροπή παρουσίασε λεπτομερή ανάλυση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος, με τη μορφή έκθεσης ανά χώρα, στο πλαίσιο της χειμερινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για το 2018. Η Επιτροπή συμμετείχε σε εντατικό διάλογο με τα κράτη μέλη, τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο, με στόχο να επιτευχθεί μια από κοινού κατανόηση των διαπιστώσεων που περιλαμβάνονται στις εκθέσεις.

Τον Απρίλιο, τα κράτη μέλη παρουσίασαν τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, καθώς και επικαιροποίηση των δημοσιονομικών τους στρατηγικών με τη μορφή προγραμμάτων σταθερότητας(για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ) ή τα προγράμματα σύγκλισης (για τα κράτη μέλη εκτός ζώνης ευρώ).

Οι σημερινές συστάσεις βασίζονται στους διαλόγους με τα κράτη μέλη, στα προγράμματα που υποβλήθηκαν τον περασμένο μήνα, σε στοιχεία της Eurostat και στις πρόσφατα δημοσιευθείσες εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής για το 2018.

Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης σήμερα την έκθεση σύγκλισης του 2018, με την οποία αξιολογείται η πρόοδος των κρατών μελών προς την κατεύθυνση της ένταξης στη ζώνη του ευρώ και καλύπτει τις επτά χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ που έχουν νομική υποχρέωση να υιοθετήσουν το ευρώ: τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Κροατία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σουηδία.

 Επόμενα στάδια

Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει τις ανά χώρα συστάσεις, και τα κράτη μέλη να τις εφαρμόσουν εγκαίρως και στο σύνολό τους. Οι υπουργοί της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις προτού τις εγκρίνουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ. Στη συνέχεια εναπόκειται στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τις συστάσεις εντάσσοντάς τες στις εθνικές τους οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές για την περίοδο 2018-2019.

Χρηματοοικονομική Ένωση: Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ανάπτυξη εξασφαλισμένων με κρατικά ομόλογα τίτλων με στόχο τη μείωση των κινδύνων

 Η Επιτροπή προτείνει σήμερα νέους κανόνες που θα επιτρέψουν την υιοθέτηση λύσεων καθοδηγούμενων από την αγορά με στόχο να υποστηριχθεί περαιτέρω η ολοκλήρωση και η διαφοροποίηση εντός του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα, πράγμα που θα οδηγήσει σε μια ισχυρότερη και ανθεκτικότερη Οικονομική και Νομισματική Ένωση.

Με τη σημερινή πρόταση θα αρθούν τα αδικαιολόγητα κανονιστικά εμπόδια για την καθοδηγούμενη από την αγορά ανάπτυξη τίτλων εξασφαλισμένων με κρατικά ομόλογα (SBBS). Οι τίτλοι αυτοί θα εκδίδονται από ιδιωτικά ιδρύματα ως απαιτήσεις από ένα χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ. Οι SBBS θα είναι σχεδιασμένοι με τρόπο ώστε να μη συνεπάγονται την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων και των ζημιών μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ. Ο κίνδυνος και οι πιθανές ζημίες θα επιμερίζονται μόνο μεταξύ ιδιωτών επενδυτών. Οι επενδύσεις σε αυτούς τους νέους τίτλους θα βοηθήσουν επενδυτές όπως επενδυτικά κεφάλαια, ασφαλιστικές εταιρείες ή τράπεζες να διαφοροποιήσουν τα χαρτοφυλάκια κρατικών τίτλων τους, με αποτέλεσμα την περαιτέρω ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών. Θα συμβάλουν επίσης στην αποδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των τραπεζών και των αντίστοιχων χωρών τους, οι οποίοι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί πρόσφατα, παραμένουν ισχυροί σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι SBBS δεν θα επηρεάσουν αρνητικά τις υπάρχουσες εθνικές αγορές ομολόγων.

Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Eπίτροπος αρμόδιος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Η καθοδηγούμενη από την αγορά ανάπτυξη SBBS θα βοηθήσει τους επενδυτές να διαφοροποιήσουν τα κρατικά ανοίγματά τους και θα προαγάγει τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση. Πρόκειται για μια ρεαλιστική πρόταση που θα ενισχύσει την απορρόφηση των κινδύνων από τον ιδιωτικό τομέα μέσω της ολοκλήρωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και θα περιορίσει τους κινδύνους για τον τραπεζικό τομέα, χωρίς να καθιστά αναγκαία την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων.»

Με τη σημερινή της πρόταση η Επιτροπή υλοποιεί όσα προανήγγειλε στο έγγραφο προβληματισμού σχετικά με την ΟΝΕ του Μαΐου 2017, φέροντας σε πέρας σημαντικό μέρος του έργου της για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεργαστούν στενά για να διασφαλίσουν την ταχεία έγκριση και εφαρμογή. Η πρόταση θα ευνοήσει επίσης την ανάπτυξη της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης και της διαφοροποίησης των αγορών κρατικών χρεωστικών τίτλων.

 Πώς θα λειτουργούν στην πράξη οι SBBS

Οι SBBS είναι μια διαφοροποιημένη δέσμη κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ που περιλαμβάνει κρατικά ομόλογα από όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ ανάλογα με την οικονομική τους βαρύτητα. Όταν οι επενδυτές αγοράζουν SBBS εξασφαλισμένους από αυτή τη δέσμη, μπορούν να επιλέξουν να αγοράσουν τους τίτλους με το υψηλότερο ή το χαμηλότερο επίπεδο κινδύνου, ανάλογα με τη διάθεσή τους για ανάληψη κινδύνων. Οι τίτλοι υψηλότερου κινδύνου θα είναι οι πρώτοι που θα επιβαρυνθούν με τυχόν ζημίες που ενδέχεται να ανακύψουν στην υποκείμενη δέσμη, αλλά σε αντάλλαγμα θα εξασφαλίζουν υψηλότερες αποδόσεις για τους επενδυτές. Κατά συνέπεια, οι τίτλοι υψηλότερης προτεραιότητας, οι οποίοι θα επιβαρύνονται με ζημίες μόνο μετά την πλήρη εξαφάνιση των τίτλων υψηλότερου κινδύνου, θα είναι τίτλοι χαμηλού κινδύνου.

Η πρόταση θα εξαλείψει τα υφιστάμενα κανονιστικά εμπόδια προβλέποντας για τους SBBS την ίδια κανονιστική αντιμετώπιση που ισχύει για τα εθνικά κρατικά ομόλογα της ζώνης του ευρώ που είναι εκφρασμένα σε ευρώ (όσον αφορά, για παράδειγμα, τις κεφαλαιακές απαιτήσεις). Οι τράπεζες και άλλοι χρηματοπιστωτικοί φορείς που επενδύουν σε τίτλους SBBS θα επιτυγχάνουν μεγαλύτερη διαφοροποίηση και χαμηλότερο κίνδυνο για τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων τους, με θετικό αντίκτυπο στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος συνολικά.

Εντούτοις, οι SBBS θα είναι σχεδιασμένοι με τρόπο ώστε να μη συνεπάγονται αμοιβαιοποίηση των κινδύνων και των ζημιών μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ. Οι τίτλοι αυτοί θα δημιουργηθούν από ιδιωτικές οντότητες που θα ιδρυθούν αποκλειστικά για την έκδοση και διαχείριση των εν λόγω μέσων.

Η σημερινή πρόταση καθορίζει σαφή κριτήρια επιλεξιμότητας προκειμένου οι SBBS να μπορούν να επωφελούνται από την προβλεπόμενη κανονιστική αντιμετώπιση. Αυτή η τυποποίηση θα ενισχύσει τη ρευστότητα των SBBS και θα προσελκύσει μεγαλύτερο αριθμό επενδυτών. Η πρόταση τροποποιεί, επίσης, διάφορες νομοθετικές πράξεις προκειμένου να καθοριστεί η κανονιστική μεταχείριση των SBBS που έχουν στην κατοχή τους τράπεζες και άλλοι χρηματοπιστωτικοί φορείς.

 Ιστορικό

Τα πλεονεκτήματα και η σκοπιμότητα των SBBS μελετήθηκαν από διοργανική ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου. Η ομάδα αυτή δημοσίευσε την αναλυτική της έκθεση τον Ιανουάριο.

Η εν λόγω ανάλυση και η εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει την παρούσα πρόταση καταδεικνύουν ότι οι SBBS έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αυτό θα επιτευχθεί με τη διευκόλυνση της διαφοροποίησης των χαρτοφυλακίων κρατικών τίτλων των τραπεζών και άλλων ιδρυμάτων. Στην επιστολή προθέσεων του προέδρου κ. Γιούνκερ για την κατάσταση της Ένωσης του Σεπτεμβρίου 2017 και στην ανακοίνωση για την Τραπεζική Ένωση του Οκτωβρίου 2017 ανακοινώθηκε ότι η Επιτροπή επρόκειτο να υποβάλει πρόταση, την άνοιξη του 2018, σχετικά με ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ανάπτυξη SBBS.

Επομένως, το πλαίσιο που παρουσιάζεται σήμερα θα βελτιώσει τη σταθερότητα της ζώνης του ευρώ διευκολύνοντας την ανάπτυξη αγοράς SBBS υπό την καθοδήγηση του ιδιωτικού τομέα. Η ιδέα των SBBS προτάθηκε αρχικά από μια ομάδα ακαδημαϊκών σε άρθρο τους σε περιοδικό σχετικά με την οικονομική πολιτική (βλ. «ESBies: Safety in the Tranches» και τις σχετικές παραπομπές).