«Δεμένη» με μια σειρά από όρους θα είναι η έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο τον Αύγουστο του 2019, όπως διαμηνύουν πλέον όλο και πιο φανερά ευρωπαϊκές πηγές. Η «καθαρή» έξοδος φαίνεται να έχει διαγραφεί από τον χάρτη των σεναρίων της Ευρώπης και τα έμμεσα μηνύματα των Ευρωπαίων εταίρων στην κυβέρνηση είναι να προσαρμόσει το αφήγημά της σε ρεαλιστικότερες βάσεις.

Γεγονός είναι ότι οι δανειστές δείχνουν επίσης να έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο νέου προγράμματος, ενός μνημονίου με νέο δανεισμό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα περάσει μετά τις 20 Αυγούστου 2018 σε καθεστώς ανάλογο με αυτό της Πορτογαλίας και της Κύπρου, με μόνο τους μεταπρογραμματικούς περιορισμούς που προβλέπονται για όλους. Στην Ευρώπη ράβεται ένα «κοστούμι» ειδικό για την Ελλάδα.

Υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος μίλησε την περασμένη εβδομάδα για μια υβριδική λύση: ούτε μνημόνιο ούτε καθαρή έξοδος. Από τις περιγραφές πηγών που συμμετέχουν σε συζητήσεις προβληματισμού για το θέμα, προκύπτει πως η επόμενη μέρα για την Ελλάδα δεν θα έχει νέο δάνειο, αλλά θα προβλέπει κάποιου είδους εγγύηση (έχει αναφερθεί ένα ποσόν 9 δισ. ευρώ από τον ESM), ώστε να μπορέσει η χώρα να βγει στις αγορές και κάποια μέτρα ελάφρυνσης χρέους. Τα τελευταία αλλά ίσως και η εγγύηση θα συνδέονται με όρους.

Οι όροι θα αφορούν την εφαρμογή όσων μέτρων έχουν απομείνει, αλλά και τη μη υπαναχώρηση έναντι όσων έχουν ήδη εφαρμοστεί. Ετσι, όχι μόνο η μείωση των συντάξεων και του αφορολογήτου θα εφαρμοστούν οπωσδήποτε το 2019-2020, αλλά η κυβέρνηση θα έχει τα χέρια της δεμένα για μέτρα που θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική προσαρμογή, όπως π.χ. μια αύξηση μισθών ή προσλήψεις στο Δημόσιο ή ακόμη και μη δημοσιονομικά μέτρα όπως οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας.