Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα τη θέσπιση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής διαδικασίας πιστοποίησης του εξοπλισμού ελέγχου ασφάλειας των αερομεταφορών, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού κλάδου ασφάλειας, όπως είχε ανακοινωθεί στις 20 Απριλίου όταν τέθηκαν οι βάσεις για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής και πραγματικής Ένωσης Ασφάλειας στην ΕΕ. Με την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού πιστοποιητικού, ο εξοπλισμός ασφαλείας που έχει εγκριθεί σε ένα κράτος μέλος θα μπορεί να διατίθεται στην αγορά και άλλων κρατών μελών.

Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος για την αμοιβαία αναγνώριση εξοπλισμού ασφαλείας θα συμβάλει στην εξάλειψη του κατακερματισμού της αγοράς, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κλάδου ασφάλειας, στην τόνωση της απασχόλησης σε αυτόν τον κλάδο και τελικά στη βελτίωση της ασφάλειας των αερομεταφορών σε όλη την Ευρώπη.

Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε σχετικά: «Η τεχνολογία καθιστά δυνατή την πρόληψη των απειλών εν τη γενέσει τους, καθώς και την ενίσχυση της ασφάλειας των Ευρωπαίων πολιτών και της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής κοινωνίας στο σύνολό της. Η σημερινή πρόταση, με την απλούστευση και την εναρμόνιση των κανόνων πιστοποίησης του εξοπλισμού ελέγχου των αερολιμένων, θα διασφαλίσει ότι όλα τα αεροδρόμια της ΕΕ θα εφαρμόζουν τα υψηλά μας πρότυπα ελέγχου ασφαλείας.

Θα συμβάλει επίσης στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κλάδου ασφάλειας και στη βελτίωση της ικανότητάς του να προσφέρει λύσεις που ενισχύουν την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών.»

Ο εξοπλισμός ασφαλείας που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο προσώπων, χειραποσκευών και εμπορευμάτων στον τομέα των αερομεταφορών αντιπροσωπεύει μια σημαντική αγορά, με ετήσιο παγκόσμιο κύκλο εργασιών 14 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,2 δισ. ευρώ μόνον στην ΕΕ. Ωστόσο, επί του παρόντος, η εσωτερική αγορά της ΕΕ για τον εξοπλισμό ελέγχου είναι κατακερματισμένη λόγω της ύπαρξης εθνικών διαδικασιών πιστοποίησης, οι οποίες παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα της αγοράς και την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων.

Η διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας του εξοπλισμού ελέγχου ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας εντός της εσωτερικής αγοράς θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού κλάδου ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ για τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών και των απαιτήσεων επιδόσεων του εξοπλισμού ελέγχου ασφάλειας των αερομεταφορών στους αερολιμένες της ΕΕ δεν θεσπίζει ένα νομικά δεσμευτικό σύστημα αξιολόγησης της συμμόρφωσης σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των απαιτούμενων προτύπων σε όλους τους αερολιμένες της ΕΕ.

Ως εκ τούτου, ο εξοπλισμός που έχει πιστοποιηθεί σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά άλλων κρατών μελών. Η πρόταση της Επιτροπής θεσπίζει ένα ενιαίο σύστημα πιστοποίησης σε επίπεδο ΕΕ, βασισμένο σε κοινή μεθοδολογία δοκιμών και στην έκδοση πιστοποιητικών συμμόρφωσης από κατασκευαστές, το οποίο θα ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης.

Ιστορικό

Ο εξοπλισμός ελέγχου ασφάλειας των αερομεταφορών είναι ο εξοπλισμός ασφαλείας που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο προσώπων (επιβατών και προσωπικού των αερολιμένων), χειραποσκευών, παραδιδόμενων αποσκευών, προμηθειών, αεροπορικού φορτίου και ταχυδρομείου.

Η νομοθεσία της ΕΕ για τον εξοπλισμό ελέγχου προστασίας των αερομεταφορών βασίζεται σε πρότυπα που ανέπτυξε η Επιτροπή και προσαρμόζεται συνεχώς στα διάφορα σενάρια περί απειλών και στις εκτιμήσεις κινδύνου, αλλά δεν προβλέπει, επί του παρόντος, μια ενιαία διαδικασία για την αυτόματη αναγνώριση πιστοποιημένου εξοπλισμού ασφαλείας σε επίπεδο ΕΕ. Ως εκ τούτου, ο εξοπλισμός που έχει πιστοποιηθεί σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ μπορεί να διατεθεί στην αγορά μόνο αυτού του κράτους μέλους και όχι σε ολόκληρη την Ένωση.

Η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 300/2008) για τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών και των απαιτήσεων επιδόσεων του εξοπλισμού ελέγχου προστασίας των αερομεταφορών στους αερολιμένες της ΕΕ δεν θεσπίζει ένα νομικά δεσμευτικό σύστημα αξιολόγησης της συμμόρφωσης σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των απαιτούμενων προτύπων σε όλους τους αερολιμένες της ΕΕ.

Ως εκ τούτου, κατ' αρχήν, ο εξοπλισμός που έχει πιστοποιηθεί σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ μπορεί να διατεθεί επί το παρόντος στην αγορά μόνον αυτού του κράτους μέλους. Οι ισχύοντες κανόνες παρέχουν στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τις πιστοποιήσεις άλλων κρατών μελών, να απαιτούν πρόσθετες δοκιμές προκειμένου να εξακριβώσουν αν ο εξοπλισμός πληροί τις απαιτήσεις που ορίζει η νομοθεσία της ΕΕ ή ακόμη και να εμποδίζουν τη χρήση του εξοπλισμού αυτού στο έδαφός τους.

Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με την Επιτροπή, έχουν αντιμετωπίσει εν μέρει αυτόν τον κατακερματισμό της αγοράς με την ανάπτυξη κοινών μεθοδολογιών δοκιμών εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης Πολιτικής Αεροπορίας (ECAC). Το 2008, η ECAC θέσπισε κοινή διαδικασία αξιολόγησης (CEP) για τη δοκιμή του εξοπλισμού ελέγχου που χρησιμοποιείται στον τομέα των αερομεταφορών. Έκτοτε, η CEP έχει αναθεωρηθεί και βελτιωθεί από πλευράς αποτελεσματικότητας, αλλά εξακολουθεί να μην έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της.

Στις 28 Απριλίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια, παρουσιάζοντας τις κύριες δράσεις με στόχο την αποτελεσματική αντίδραση της ΕΕ στην τρομοκρατία και τις απειλές κατά της ασφάλειας στην ΕΕ, την περίοδο 2015-2020. Το θεματολόγιο εκπληρώνει μία από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του και αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της ανανεωμένης στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 16 Ιουνίου 2015.

Μετά τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος Γιούνκερ ανακοίνωσε, στις 23 Μαρτίου, ότι για την αποτελεσματική καταπολέμηση της απειλής της τρομοκρατίας, η Ευρώπη χρειάζεται μια Ένωση Ασφάλειας η οποία θα βασίζεται στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια. Στις 20 Απριλίου, η Επιτροπή καθόρισε τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής και πραγματικής Ένωσης Ασφάλειας. Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που ανακοίνωσε, η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι οι προτάσεις για την πιστοποίηση του εξοπλισμού ελέγχου των αερολιμένων θα παρουσιαστούν εντός του 2016.