Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε δέσμη μέτρων που ενισχύουν την ικανότητα της ΕΕ να καταπολεμήσει τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας του Φεβρουαρίου 2016. Οι προτάσεις που παρουσίασε η Επιτροπή θα συμπληρώσουν και θα ενισχύσουν το νομικό πλαίσιο της ΕΕ στους τομείς της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της παράνομης διακίνησης μετρητών και της δέσμευσης και δήμευσης περιουσιακών στοιχείων. Οι σημερινές προτάσεις που παρουσιάστηκαν μαζί με την τρίτη Έκθεση Προόδου για την Ένωση Ασφάλειας, εξασφαλίζουν μια ισχυρή και συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση όσον αφορά στον αγώνα κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, φέρνοντας την ΕΕ ένα βήμα πιο κοντά σε μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας.

Τις προτάσεις κατάρτισε ειδική ομάδα για την προετοιμασία του σχεδίου με επικεφαλής τον πρώτο Αντιπρόεδρο κ. Φρανς Τίμερμανς και τον Αντιπρόεδρο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, σε συνεργασία με τους Επιτρόπους κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο, κ. Πιέρ Μοσκοβισί, κα Βιέρα Γιούροβα και κ. Τζούλιαν Κινγκ.

Ο πρώτος αντιπρόεδρος, Φρανς Τίμερμανς δήλωσε τα εξής: «Με τις σημερινές προτάσεις ενισχύουμε τα νομικά μας μέσα για τη φραγή και εξάλειψη των πηγών χρηματοδότησης των εγκληματιών και των τρομοκρατών. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι έχουμε στη διάθεσή μας τα σωστά εργαλεία για τον εντοπισμό και την αναχαίτιση των ύποπτων χρηματοοικονομικών ροών, καθώς και για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου, έτσι ώστε να προστατεύουμε καλύτερα την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών.»

Ο αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε: «Η τρομοκρατία εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλειά μας. Θα πρέπει να είμαστε πάντοτε ένα βήμα πιο μπροστά για να μπορούμε να αναχαιτίζουμε τη δράση των τρομοκρατών και η καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας αποτελεί μέρος της εν λόγω προσπάθειας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτείνουμε σήμερα αποτελεσματικές ποινικές κυρώσεις για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε ολόκληρη την ΕΕ. Προτείνουμε τη διασυνοριακή δέσμευση και δήμευση των περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης εντός της ΕΕ. Οι εγκληματίες δεν θα μπορούν πλέον να παρακάμπτουν τους ελέγχους μετρητών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ».

Με τις σημερινές προτάσεις, όπως τονίζεται στην τρίτη Έκθεση Προόδου προς μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει τη ικανότητά της ΕΕ να καταπολεμήσει την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα, υψώνοντας φραγμούς στη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων των τρομοκρατών και των εγκληματιών και διευκολύνοντας το έργο των αρχών για τον εντοπισμό και την αναχαίτιση των χρηματοοικονομικών τους συναλλαγών. Η ανίχνευση ύποπτων χρηματοοικονομικών ροών και η φραγή των πηγών χρηματοδότησης είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την εξάλειψη ενδεχόμενων τρομοκρατικών επιθέσεων και εγκληματικών δραστηριοτήτων. Η παρακολούθηση των χρηματοοικονομικών ροών μπορεί επίσης να προσφέρει στην αστυνομία και στις αρχές επιβολής του νόμου ουσιώδεις πληροφορίες και αποτελεσματικά εργαλεία για τις έρευνές τους.

Ποινικοποίηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες

Η Επιτροπή προτείνει σήμερα μια νέα Οδηγία για την ποινικοποίηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, με την οποία παρέχει στις αρμόδιες αρχές επαρκείς ποινικές διατάξεις για τη δίωξη των εγκληματιών και τη φυλάκισή τους.

Στα προτεινόμενα μέτρα προβλέπεται:

· να θεσπίσουν ελάχιστους κανόνες σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων που συνδέονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καλύπτοντας έτσι τα υφιστάμενα κενά ώστε να μην μπορούν πλέον οι εγκληματίες να επωφελούνται από τις διαφορές μεταξύ των εθνικών κανόνων·

· να εξαλείψουν τα εμπόδια στη διασυνοριακή, δικαστική και αστυνομική συνεργασία, μέσω του καθορισμού κοινών διατάξεων για τη βελτίωση της διερεύνησης των αδικημάτων που συνδέονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες·

· να εναρμονίσουν τα πρότυπα της ΕΕ σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις στον τομέα αυτόν, όπως καθορίζονται στη σύμβαση της Βαρσοβίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και στις συστάσεις της ειδικής ομάδας χρηματοοικονομικής δράσης.

Αυστηρότεροι έλεγχοι στις μεγάλες συναλλαγές σε μετρητά

Προκειμένου να δοθούν στις αρμόδιες αρχές τα κατάλληλα εργαλεία για τον εντοπισμό των τρομοκρατών και όσων τους στηρίζουν οικονομικά, ο νέος κανονισμός για την καταπολέμηση των παράνομων πληρωμών σε μετρητά που παρουσιάζεται σήμερα προβλέπεται:

· να επιβάλει αυστηρότερους ελέγχους όσον αφορά τα μετρητά σε άτομα που εισέρχονται ή εξέρχονται από την ΕΕ με μετρητά από 10 000 ευρώ και πάνω·

· να δώσει τη δυνατότητα στις αρχές να λαμβάνουν μέτρα για ποσά χαμηλότερα από το κατώτατο όριο τελωνειακής διασάφησης ύψους 10 000 ευρώ, εφόσον υπάρχουν υποψίες για εγκληματική δραστηριότητα, και

· να βελτιώσουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών και των κρατών μελών·

· να επεκτείνουν τους τελωνειακούς ελέγχους στα μετρητά που αποστέλλονται με ταχυδρομικά δέματα ή στις μεταφορές εμπορευμάτων και στα είδη υψηλής αξίας όπως ο χρυσός, καθώς και σε προπληρωμένες κάρτες πληρωμών που επί του παρόντος δεν καλύπτονται από τη συνήθη τελωνειακή διασάφηση.

Δέσμευση των οικονομικών πόρων των τρομοκρατών και δήμευση των περιουσιακών τους στοιχείων

Η ταχεία δέσμευση ή δήμευση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων σε διασυνοριακό επίπεδο δεν θα επιτρέπει πλέον στους τρομοκράτες να χρησιμοποιούν τα κεφάλαιά τους για να πραγματοποιούν νέες επιθέσεις. Ο προτεινόμενος κανονισμός για την αμοιβαία αναγνώριση των διαταγών δέσμευσης και δήμευσης περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματική δραστηριότητα προβλέπεται:

· να προσφέρει ένα ενιαίο νομικό μέσο για την αναγνώριση τόσο των διαταγών δέσμευσης όσο και δήμευσης σε άλλες χώρες της ΕΕ, απλοποιώντας το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο. Ο κανονισμός θα έχει άμεση εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη·

· να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των ισχυόντων κανόνων που αφορούν τη διασυνοριακή αναγνώριση, προκειμένου να περιληφθεί η δήμευση περιουσιακών στοιχείων άλλων ατόμων που συνδέονται με τον εγκληματία, ενώ θα καλύπτει τη δήμευση και στην περίπτωση που ο εγκληματίας δεν καταδικάζεται επειδή διέφυγε ή απεβίωσε, για παράδειγμα·

· να βελτιώσει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα των διαταγών δέσμευσης ή δήμευσης χάρη στην καθιέρωση ενός τυποποιημένου εγγράφου και στην υποχρέωση των αρμόδιων αρχών να επικοινωνούν μεταξύ τους. Οι κανόνες ορίζουν σαφείς προθεσμίες, καθώς και συντομότερες προθεσμίες για διαταγές δέσμευσης·

· να διασφαλίσει τα δικαιώματα των θυμάτων για αποζημίωση και επιστροφή. Σε περιπτώσεις διασυνοριακής εκτέλεσης των διαταγών δήμευσης, τα δικαιώματα του θύματος έχουν προτεραιότητα έναντι του συμφέροντος των κρατών εκτέλεσης και έκδοσης των διαταγών.

Ιστορικό

Η ασφάλεια αποτελεί πάγιο ζήτημα για την Επιτροπή Γιούνκερ από την έναρξη της θητείας της – από τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του προέδρου Γιούνκερ, τον Ιούλιο 2014, ως την πρόσφατη ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης, τον Σεπτέμβριο του 2016.

Με βάση το Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια του Απριλίου 2015, όπου υπογραμμίζεται η ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας με αποτελεσματικότερο και πιο ολοκληρωμένο τρόπο, τον Φεβρουάριο του 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ώστε τα κράτη μέλη να έχουν στη διάθεσή τους τα αναγκαία εργαλεία για την αντιμετώπιση νέων απειλών.

Τον Απρίλιο του 2016, η Επιτροπή προσδιόρισε την ανάσχεση της πρόσβασης των τρομοκρατών σε κεφάλαια ως μία από τις δράσεις προτεραιότητας που πρέπει να αναληφθούν για την ολοκλήρωση μιας αποτελεσματικής και βιώσιμης Ένωσης Ασφάλειας της ΕΕ. Η δημιουργία από τον πρόεδρο Γιούνκερ ενός ειδικού χαρτοφυλακίου για την Ένωση Ασφάλειας, τον Αύγουστο του 2016, καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην επίσπευση της αντίδρασης κατά της τρομοκρατικής απειλής.

Όπως προβλέπεται στο Σχέδιο δράσης κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και όπως αναφέρθηκε στη σημερινή τρίτη έκθεση προόδου για την Ένωση Ασφάλειας, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση για την ενίσχυση των εξουσιών των τελωνειακών αρχών με στόχο να εξαλειφθεί η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας μέσω του εμπορίου αγαθών το 2017. Επίσης, η Επιτροπή θα επεκτείνει σε περισσότερες χώρες το πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας για την αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου πολιτιστικών αγαθών. Στην έκθεση προόδου, η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τους συννομοθέτες να καταλήξουν, εντός των επόμενων εβδομάδων, σε συμφωνία για την 4η αναθεωρημένη οδηγία κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.