Κενό γράμμα παραμένει στην Ελλάδα η κοινοτική οδηγία για την καθυστέρηση πληρωμών, τόσο σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων όσο και τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και Δημοσίου. Ο λόγος; Απλός και συνάμα δυσάρεστος, με το γνωστό «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» να δίνει την απάντηση. Αν και η εν λόγω οδηγία προβλέπει την έντοκη πληρωμή οφειλών σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής τους, οι επιχειρήσεις σπάνια κάνουν χρήση της, φοβούμενες ότι έτσι θα χάσουν τους πελάτες τους.

Ωστόσο, η περιορισμένη εφαρμογή της οδηγίας δεν είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο. Απαντά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και κυρίως σε όσες βρέθηκαν στη δίνη της οικονομικής κρίσης. Για τον λόγο αυτό η Κομισιόν προσανατολίζεται σε κάποιες βελτιώσεις της οδηγίας, έτσι ώστε οι ευεργετικές διατάξεις της να αξιοποιούνται από περισσότερες επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησαν για λογαριασμό της Κομισιόν οι εταιρείες Valdani Vicari Associati, Technopolis Group και Ernst & Young, με αντικείμενο την αξιολόγηση της εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας 2011/7/Ε.Ε., εννέα στις δέκα επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν έρθει αντιμέτωπες την τελευταία τριετία με το πρόβλημα των εκκρεμών πληρωμών. Πρόκειται μάλιστα για το μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., ενώ το μέσο κοινοτικό ποσοστό είναι 78%. Οι χώρες όπου παρατηρούνται τα μικρότερα ποσοστά είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο, όπου λιγότερο από το 40% των επιχειρήσεων έχει αντιμετωπίσει πρόβλημα καθυστέρησης πληρωμών.

Η Ελλάδα έχει και μια άλλη θλιβερή πρωτιά. Είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη αύξηση ημερών καθυστέρησης στην αποπληρωμή των οφειλών μεταξύ επιχειρήσεων το 2014 σε σύγκριση με το 2011. Σύμφωνα με τη μελέτη, στην Ελλάδα αυξήθηκαν οι καθυστερήσεις κατά 11 ημέρες, ενώ οι χώρες που ακολουθούν, σε μεγάλη απόσταση, είναι η Κροατία και το Βέλγιο (αύξηση κατά 4 ημέρες). Από τους συντάκτες της μελέτης, η αύξηση αυτή στην Ελλάδα αποδίδεται πιθανώς στο ότι η κοινοτική οδηγία εφαρμόσθηκε μόλις το 2013. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι μάλλον η επιδείνωση της ρευστότητας. Αν και θα ανέμενε κανείς ότι η κοινοτική οδηγία εφαρμόζεται στις χώρες όπου οι ημέρες αποπληρωμής είναι περισσότερες, στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η οδηγία βρίσκει μεγαλύτερη εφαρμογή στις χώρες εκείνες όπου έτσι και αλλιώς η εξόφληση των παραγγελιών γίνεται σε λίγες ημέρες. Στην Ελλάδα το 58% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι δεν έχει κάνει ποτέ χρήση της κοινοτικής οδηγίας και μόλις ένα 2% δήλωσε ότι κάνει πάντα χρήση της. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται η Γερμανία και η Σουηδία, όπου το 20% επιχειρήσεων δηλώνει ότι αξιοποιεί σε όλες τις περιπτώσεις τη νομοθεσία περί καθυστέρησης πληρωμών.

Η αιτία

Η μη χρήση της οδηγίας ή η περιορισμένη αξιοποίησή της δεν οφείλονται σε άγνοια αυτής. Ενας από τους βασικότερους λόγους (39% των επιχειρήσεων έδωσαν αυτή την απάντηση) είναι ότι δεν διεκδικούν με τόκο τα χρωστούμενα, προκειμένου να μην διαταράξουν τις σχέσεις με τους πελάτες τους και στο τέλος να τους χάσουν. Μάλιστα, το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται πιο έντονο στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Αναδεικνύει δε μια ιδιότυπη κατάσταση ομηρείας, στην οποία βρίσκονται πολλές επιχειρήσεις, κυρίως μικρομεσαίες, οι οποίες έχουν λίγους μεγάλους πελάτες, και η ρευστότητα και, σε τελική ανάλυση, η ύπαρξή τους εξαρτάται αποκλειστικά από αυτούς.

Οσο πιο μικρές είναι οι επιχειρήσεις, τόσο πιο ευάλωτες είναι στο πρόβλημα και για έναν άλλο λόγο: δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Επιπλέον, το κόστος δανεισμού για αυτές αυξάνεται, ενώ συνήθως δεν έχουν ανεπτυγμένα συστήματα διαχείρισης των πιστωτικών κινδύνων. Δεν είναι τυχαίο ότι σε επίπεδο Ε.Ε. η καθυστέρηση πληρωμών θεωρείται εμπόδιο για το 47% των μικρών επιχειρήσεων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι αρκετά μικρότερο (35%).

Καθοριστικό ρόλο, τέλος, θεωρείται ότι διαδραματίζουν τα συναλλακτικά ήθη που είχαν διαμορφωθεί προ κρίσης. Οπως επισημαίνεται στη μελέτη, η καθυστέρηση στις πληρωμές σε χώρες του Νότου θεωρήθηκε με το πέρασμα των ετών μέρος της καθημερινής λειτουργίας των επιχειρήσεων, χωρίς να είναι ορατή η βούληση για αλλαγή του status quo.

Μεγάλο πλήγμα στην απασχόληση από τα… φέσια

Με ωρολογιακή βόμβα για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση μοιάζει η καθυστέρηση στις πληρωμές. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της σουηδικής εισπρακτικής εταιρείας Intrum Justitia, η οποία κάθε χρόνο καταρτίζει την έκθεση European Payment Report, οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να διαγράφουν επισφάλειες που αντιστοιχούν στο 10,4% των ετήσιων εσόδων τους, καθώς πρόκειται για χρήματα που θεωρούν ότι ποτέ δεν θα εισπράξουν από τους πελάτες τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι 3,1%, ποσοστό που, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, αντιστοιχεί σε 289 δισ. ευρώ. Πρόκειται, αν μη τι άλλο, για μια τεράστια «μαύρη τρύπα», η οποία στερεί ρευστότητα, επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Το 57% των επιχειρήσεων στην Ε.Ε. δηλώνει ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας εξαιτίας της καθυστέρησης πληρωμών, ποσοστό αυξημένο κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2011.

Πηγή: kathimerini.gr