Ισχυρές πιέσεις από τις αντιπροσωπείες ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, που υιοθέτησαν τη στάση ότι η Ελλάδα, ως χώρα πρώτης εισόδου προσφύγων και μεταναστών, θα πρέπει να αναλάβει και την ευθύνη φιλοξενίας τους και να σταματήσει η προώθησή τους προς την υπόλοιπη Ευρώπη, δέχτηκαν η Αθήνα και ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, στη σύνοδο της Μάλτας για τη μετανάστευση. Την ίδια στιγμή, κατέστη σαφές ότι η Τουρκία διεκδικεί και εν πολλοίς έχει πετύχει αναβαθμισμένο ρόλο προνομιακού συνομιλητή της Ε.Ε., αξιοποιώντας την πίεση των μεταναστευτικών ροών, όπως έγινε αντιληπτό και από τις διαβουλεύσεις της Κομισιόν με την Αγκυρα, παραμονές της συνόδου, για τον καθορισμό κοινού πλάνου δράσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική αντιπροσωπεία βρέθηκε στη Βαλέτα, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, και κυρίως την Ιταλία, να διεκδικεί κοινή ευρωπαϊκή πολιτική ισοκατανομής των προσφυγικών – μεταναστευτικών πληθυσμών και, ταυτόχρονα, ενεργό ρόλο και συμμετοχή στη διαπραγμάτευση των Βρυξελλών με την Άγκυρα, ιδιαίτερα επί παραμέτρων που αγγίζουν ευαίσθητα εθνικά ζητήματα.

Ετσι, σε συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός με τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν–Κλοντ Γιούνκερ, ζήτησε να σταματήσει η επαναφορά της πρότασης για κοινές ελληνοτουρκικές περιπολίες στο Αιγαίο, καθώς και να ενημερώνεται η Αθήνα πριν από τις επαφές και συζητήσεις της Κομισιόν με την Αγκυρα. Η ελληνική αντιπροσωπεία, έναντι των αιτημάτων που προβάλλει η Τουρκία προς την Ε.Ε. ως προϋποθέσεις για την περισσότερο ενεργή εμπλοκή της στη διαχείριση της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης, έθεσε ζήτημα συγκεκριμένων δεσμεύσεων που θα πρέπει η Αγκυρα να αναλάβει, καθώς και παρακολούθησης της υλοποίησής τους. Ειδικότερα, έναντι του αιτήματος της Τουρκίας για ενίσχυση της χωροφυλακής και του λιμενικού της με σύγχρονα μέσα, η Αθήνα ζήτησε διασύνδεση με απτά δείγματα πάταξης των κυκλωμάτων λαθροδιακινητών. Αναφορικά με το αίτημα για οικονομική συνδρομή, προκειμένου να λειτουργήσουν κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, η ελληνική πλευρά τόνισε ότι αυτό θα πρέπει να συνδυαστεί με έναρξη διαδικασίας απευθείας μετεγκατάστασης προσφύγων προς τις ευρωπαϊκές χώρες. Τέλος, για το αίτημα της Αγκυρας να αρθεί από την Ε.Ε. η υποχρέωση βίζας για τους Τούρκους πολίτες, η ελληνική θέση είναι ότι θα πρέπει η ικανοποίησή του να συνδυαστεί με αναθεώρηση της συμφωνίας επανεισδοχής που έχει υπογράψει η Τουρκία με την Ελλάδα και η συμφωνία αυτή να αναβαθμιστεί σε συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και την Ε.Ε. Αναφορικά με την αναθέρμανση της ενταξιακής διαδικασίας, από ελληνικής πλευράς ετέθη ζήτημα σεβασμού των ενστάσεων που διατηρεί η Κύπρος.

Το πλαίσιο αυτό αναμένεται ότι θα θέσει ο κ. Τσίπρας και στις συναντήσεις που θα έχει την επόμενη εβδομάδα στην Αγκυρα, ενώ προσδιορίζει και τη στάση της Αθήνας ενόψει της συνόδου Ε.Ε. – Τουρκίας, στις 29/11 στις Βρυξέλλες, με στόχο την οριστικοποίηση της μεταξύ τους συμφωνίας. Για την προετοιμασία της επίσκεψης στην Αγκυρα, πραγματοποιήθηκε χθες, υπό τον πρωθυπουργό, σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική αντιπροσωπεία αξιολογεί ως επιτυχημένη την αντίσταση που πρόβαλε στις πιέσεις που δέχθηκε και συνολικά εκτιμά πως η σύνοδος της Μάλτας πήγε πολύ καλύτερα του αναμενομένου. Ο κ. Τσίπρας, αφού επισήμανε στην εισήγησή του ότι δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση του ζητήματος χωρίς ουσιαστική εμπλοκή της Τουρκίας, τόνισε ότι αποτελεί κοροϊδία να ανακοινώνεται πρόγραμμα μετεγκατάστασης και να έχουν μετακινηθεί από την Ελλάδα μόλις 30 πρόσφυγες με προορισμό το Λουξεμβούργο, και ότι θα πρέπει η Ε.Ε. να λάβει αποφάσεις και να ανακοινώσει δεσμευτικούς αριθμούς μετεγκατάστασης και για τα 28 κράτη–μέλη.