Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα της Ελλάδας για τη στήριξη της αναδιάρθρωσης του ΟΣΕ, του εθνικού διαχειριστή σιδηροδρομικής υποδομής  και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, της εταιρείας παροχής επιβατικών και εμπορευματικών σιδηροδρομικών μεταφορών, είναι σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

 

Η επίτροπος Ανταγωνισμού Μαγκρέιτε Βέστεϊγερ, δήλωσε: «Τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν τις δύο κρατικές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά και να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στους Έλληνες επιχειρηματίες και επιβάτες γενικότερα. Η σημερινή απόφαση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των προσπαθειών της Ελλάδας για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της και την επίτευξη σημαντικής ανάπτυξης. Η εν λόγω ενίσχυση θα διευκολύνει επίσης τη μελλοντική ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων και το άνοιγμα του ελληνικού σιδηροδρομικού τομέα στον ανταγωνισμό.»

Η ΟΣΕ Α.Ε. διαχειρίζεται την εθνική σιδηροδρομική υποδομή της Ελλάδας και, επί του παρόντος, ανήκει εξ ολοκλήρου στο Ελληνικό Δημόσιο. ΗΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., που επίσης ανήκει εξ ολοκλήρου στο Ελληνικό Δημόσιο, αποσχίστηκε από τον ΟΣΕ το 2008 και είναι ο μοναδικός πάροχος επιβατικών και εμπορευματικών σιδηροδρομικών υπηρεσιών στην Ελλάδα. Και οι δύο επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν εδώ και πολλά χρόνια οικονομικές δυσχέρειες. Το τρέχον πρόγραμμα μακροοικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας συνιστά την αναδιάρθρωση αυτών των επιχειρήσεων, λόγω της σημασίας τους για την ελληνική οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό, το 2011 η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή διάφορα μέτρα στήριξης του ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Στόχος αυτών των μέτρων είναι να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, καθώς και η συνέχιση της λειτουργίας των σιδηροδρομικών υπηρεσιών, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος σοβαρής διαταραχής της ελληνικής οικονομίας.

Όσον αφορά τον ΟΣΕ, από την έρευνα της Επιτροπής διαπιστώθηκε ειδικότερα ότι:

·       Τα μέτρα στήριξης της αναδιάρθρωσης μέσω (i) της διαγραφής χρέους ύψους 14,3 δισ. ευρώ, (ii) της μεταφοράς 757 υπαλλήλων διαχείρισης υποδομής, και (iii) των ετήσιων επιχορηγήσεων, που τέθηκαν σε εφαρμογή μετά τις 22 Οκτωβρίου 2014, δεν συνιστούν κρατικές ενισχύσεις, δεδομένου ότι αφορούν δραστηριότητες που εκτελεί ο ΟΣΕ ως εθνικός διαχειριστής σιδηροδρομικής υποδομής και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό ούτε να επηρεάσουν τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

·       Η μεταφορά 217 υπαλλήλων συντήρησης και οι ετήσιες επιχορηγήσεις ύψους έως 340 εκατ. ευρώ που πραγματοποιήθηκαν πριν από τις 22 Οκτωβρίου 2014 συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Όσον αφορά την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα που ελήφθησαν υπέρ της εταιρείας (συγκεκριμένα, διαγραφή του χρέους και ετήσια αύξηση των ετήσιων επιχορηγήσεων), συνολικής αξίας 1.079 εκατ. ευρώ, είναι επίσης σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Επιτροπή έκρινε τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ του ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ συμβατά με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, αφού έλαβε κυρίως υπόψη τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ελληνικός σιδηροδρομικός τομέας και τη σημασία της εύρυθμης λειτουργίας των σιδηροδρομικών υπηρεσιών για τον πληθυσμό. Τα εν λόγω μέτρα έχουν ως θεμιτό στόχο την αποτροπή του κινδύνου σοβαρής διαταραχής της ελληνικής οικονομίας, χωρίς όμως να προκαλούν αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

 Ιστορικό

Τον Ιούλιο του 2011, η Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία έρευνας για τα μέτρα υπέρ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Εξέτασε επίσης τα μέτρα στήριξης του ΟΣΕ, χωρίς όμως να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας.

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ),«Δύνανται να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά: (…) ενισχύσεις (…) για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους· (…)».

Η έγκριση από την Επιτροπή των μέτρων στήριξης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και του ΟΣΕ συνδέεται άμεσα με το ελληνικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Ειδικότερα, η απόφαση για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ αποτελεί προϋπόθεση για να εφαρμόσει η Ελλάδα τις υποχρεώσεις που υπέχει βάσει του μνημονίου συνεννόησης. Η ιδιωτικοποίηση αυτή αναμένεται να στηρίξει το άνοιγμα της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς στον ανταγωνισμό και να έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα των υπηρεσιών μεταφορών. 

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης σήμερα απόφαση στην οποία διαπιστώνει ότι τα μέτρα στήριξης που έλαβε η Βουλγαρία υπέρ της δημόσιας κατεστημένης σιδηροδρομικής επιχείρησης BDZ είναι σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Τόσο οι αποφάσεις για τον ΟΣΕ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ όσο και η απόφαση για τα μέτρα στήριξης της Βουλγαρίας υπέρ της BDZ δείχνουν ότι ο έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τα επίπεδα χρέους ορισμένων κατεστημένων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων. Οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να βοηθούν αυτές τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες ή είναι υποχρεωμένες να μειώσουν σημαντικά το προσωπικό τους, ενώ παράλληλα διευκολύνουν τη μετάβαση σε μια ανοικτή και ανταγωνιστική σιδηροδρομική αγορά προς όφελος των καταναλωτών και των φορολογουμένων.

Η μη εμπιστευτική έκδοση των σημερινών αποφάσεων θα δημοσιευτεί με τον αριθμό υπόθεσης SA.32543 για τον OΣE και SA.32544 για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων στον  ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού,μόλις διευθετηθούν τυχόν ζητήματα περί απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων περί κρατικών ενισχύσεων στο διαδίκτυο και στην Επίσημη Εφημερίδα περιλαμβάνονται στο State Aid Weekly e-News (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τις κρατικές ενισχύσεις).