Το αρνητικό ρεκόρ στην ίδρυση επιχειρήσεων αναμένεται να καταγραφεί το 2015, εκτός εάν τις 18 ημέρες που απομένουν έως τη λήξη του έτους συσταθούν μαζικά νέες επιχειρήσεις. Η συνέχιση της ύφεσης και κυρίως η επιβολή των ελέγχων στην κίνηση των κεφαλαίων από τον περασμένο Ιούλιο ανέκοψε όχι μόνο οποιαδήποτε επιχειρηματική πρωτοβουλία, αλλά ακόμη και τις σχετικές προθέσεις. Το 2015 φαίνεται ότι κατέχει και το αρνητικό ρεκόρ διαγραφών επιχειρήσεων από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στο ότι το «ξεκαθάρισμα» στον επιχειρηματικό χάρτη της χώρας έχει φτάσει σχεδόν στα όριά του, ενώ καθοριστικό ρόλο στην καθυστέρηση της λύσης κάποιων επιχειρήσεων διαδραμάτισε και η πολυήμερη τραπεζική αργία.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) από τις αρχές του τρέχοντος έτους έως και τις 10 Δεκεμβρίου 2015 είχαν συσταθεί σε όλη την Ελλάδα 28.080 επιχειρήσεις όλων των νομικών μορφών. Πρόκειται για τη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων ετών, ακόμη και σε σύγκριση με το 2012, χρονιά με τη μεγαλύτερη ύφεση. Ειδικά σε σχέση με το 2012 οι συστάσεις νέων επιχειρήσεων το 2015 είναι λιγότερες κατά 33,22%, ενώ σε σύγκριση με το 2014, είναι λιγότερες κατά 21,7%.

Το «φάντασμα»

Η πολιτική και οικονομική ρευστότητα που χαρακτήρισε το 2015, με αποκορύφωμα τις δραματικές εξελίξεις του καλοκαιριού με το δημοψήφισμα, τα capital controls, την τραπεζική αργία και το «φάντασμα» του Grexit να πλανάται πάνω από την Ελλάδα, είναι η βασικότερη αιτία για την επιχειρηματική κόπωση – μάλλον επιχειρηματική αδράνεια. Ο φόβος και μόνο «κουρέματος» των καταθέσεων ή μετάβασης στη δραχμή απέτρεπε τα όποια εγχειρήματα. Οι τράπεζες στην παρούσα φάση είναι κάτι παραπάνω από φειδωλές, ενώ ακόμη και για πρακτικούς λόγους το καλοκαίρι (τραπεζική αργία) ήταν αδύνατη η ίδρυση νέας επιχείρησης. Εκτός από τη φετινή συγκυρία, δεν μπορεί να παραγνωρισθεί και η επίδραση από τη συσσώρευση αρνητικών παραγόντων ως αποτέλεσμα της πολυετούς πλέον ύφεσης. Οι οικονομίες των επίδοξων επιχειρηματιών ή των συγγενών τους –που ειδικά σε ό,τι αφορά την ίδρυση ατομικών επιχειρήσεων υποκαθιστούν τις τράπεζες– έχουν πια εξανεμισθεί. Η διαρκής μείωση της ζήτησης, εξάλλου, αποτελεί αντικίνητρο.

Παρά το αρνητικό ρεκόρ στην ίδρυση επιχειρήσεων το ισοζύγιο παραμένει θετικό, καθώς φέτος έχουν κλείσει λιγότερες επιχειρήσεις και πιο συγκεκριμένα 22.418. Ωστόσο, η «ψαλίδα» ανάμεσα στις συστάσεις και τις διαγραφές επιχειρήσεων έχει μικρύνει σημαντικά ήδη από πέρυσι.

Αν και μέσα στην κρίση υπάρχουν αρκετά φωτεινά παραδείγματα επιχειρηματικότητας, κυρίως σε ό,τι αφορά την έναρξη δραστηριότητας στους τομείς των νέων τεχνολογιών και τον αγροδιατροφικό, η πλειονότητα των νέων επιχειρήσεων αφορά τους κλάδους της εστίασης και δευτερευόντως του λιανεμπορίου. Εγχειρήματα που συχνά έχουν μικρή διάρκεια.

Κυρίως καφέ-μπαρ

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ). Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2015 σχεδόν μία στις πέντε επιχειρήσεις που άνοιξαν, δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εστίασης και κυρίως των μπαρ/καφέ, ενώ τη δεύτερη θέση καταλαμβάνουν λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Ο βραχύβιος χαρακτήρας των λιανεμπορικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων του κλάδου εστίασης αποκαλύπτεται μέσα από τα στοιχεία των διαγραφών. Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2015, μία στις τέσσερις επιχειρήσεις που έκλεισαν δραστηριοποιείτο στο λιανεμπόριο και ακολουθούν με 21,3% οι επιχειρήσεις του κλάδου εστίασης.

Η διαχείριση ή πώληση των επιχειρηματικών δανείων που θα ακολουθήσει τους επόμενους μήνες αναμένεται να επηρεάσει τον χάρτη μέσω εξυγίανσης επιχειρήσεων αλλά και συγκέντρωσης της αγοράς.